Σε έναν κόσμο όπου η ιδιοκτησία αυτοκινήτου θεωρείται, σχεδόν παντού, αυτονόητη, υπάρχει μια χώρα όπου κάτι τόσο συνηθισμένο μπορεί να κοστίσει μια περιουσία. Η Σιγκαπούρη εφαρμόζει ένα μοναδικό και εξαιρετικά περιοριστικό σύστημα που μετατρέπει ακόμη και τα πιο «ταπεινά» μοντέλα σε αγαθά πολυτελείας.
Η ιδιαιτερότητα του κόστους αυτοκινήτου: Beyond Research & Development
Η τελική τιμή ενός αυτοκινήτου καθορίζεται, ως επί το πλείστον, από πολλούς παράγοντες. Πέραν των δαπανών που απαιτούνται για την έρευνα και ανάπτυξη (R&D), την παραγωγή, και το περιθώριο κέρδους της αυτοκινητοβιομηχανίας, το φορολογικό καθεστώς της χώρας πώλησης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, η υψηλή φορολογία, ιδίως στα οχήματα μεγάλου κυβισμού, σε συνδυασμό με τα υψηλά τέλη κυκλοφορίας, καθιστά την αγορά συγκεκριμένων κατηγοριών αυτοκινήτων οικονομικά απαγορευτική για πολλούς.
Ωστόσο, η περίπτωση της Σιγκαπούρης ξεφεύγει από τα συνηθισμένα. Εκεί, η ίδια η άδεια κυκλοφορίας αποτελεί είδος πολυτελείας και επιβαρύνει υπέρμετρα το τελικό κόστος.
Σιγκαπούρη: Το «αλχημικό» σύστημα του COE
Για πάνω από 35 χρόνια, η πόλη-κράτος της Σιγκαπούρης εφαρμόζει ένα μοναδικό στο είδος του σύστημα για τον έλεγχο του αριθμού των οχημάτων στους δρόμους της. Πρόκειται για το σύστημα του Πιστοποιητικού Δικαιώματος Ιδιοκτησίας Οχήματος (Certificate of Entitlement – COE). Προκειμένου κάποιος να αποκτήσει ένα αυτοκίνητο, οφείλει πρώτα να εξασφαλίσει αυτό το πιστοποιητικό, το οποίο αποκτάται αποκλειστικά μέσω μιας διετούς δημοπρασίας και έχει διάρκεια ισχύος 10 χρόνια. Το κόστος αυτού του πιστοποιητικού είναι εξαιρετικά υψηλό και αυξομειώνεται ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση:
- Για αυτοκίνητα με κινητήρα άνω των 1,6 λίτρων ή ισχύ άνω των 130 ίππων, το κόστος του COE μπορεί να φτάσει τα 100.000 ευρώ.
- Ακόμη και για μικρότερα μοντέλα, το κόστος παραμένει απαγορευτικό, αγγίζοντας τα 72.000 ευρώ.
Αυτή η πρακτική μετατρέπει ακόμη και τα πιο οικονομικά αυτοκίνητα σε αγαθά πολυτελείας. Για παράδειγμα, ένα Toyota Yaris Cross, του οποίου η τιμή εκκίνησης στην Ελλάδα είναι περίπου 24.120 ευρώ, στη Σιγκαπούρη ξεπερνά τα 121.000 ευρώ. Αντίστοιχα, ένα Volkswagen Golf μπορεί να κοστίζει πάνω από 128.600 ευρώ, ενώ ένα ηλεκτρικό Citroen C4 ξεπερνά τα 122.000 ευρώ.
Στρατηγική και αποτελέσματα: Περιορισμός και Βιωσιμότητα
Ο πρωταρχικός στόχος αυτού του συστήματος είναι ο αυστηρός έλεγχος του αριθμού των οχημάτων που κυκλοφορούν στην πόλη-κράτος. Η κυβέρνηση της Σιγκαπούρης έχει θέσει ανώτατο όριο τα 950.000 οχήματα συνολικά, αποτρέποντας έτσι το κυκλοφοριακό κομφούζιο που μαστίζει πολλές άλλες ασιατικές μητροπόλεις. Ως αποτέλεσμα, η Σιγκαπούρη καταγράφει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ιδιοκτησίας αυτοκινήτων παγκοσμίως: μόλις 11 αυτοκίνητα ανά 100 κατοίκους.
Το κόστος ζωής και οι εναλλακτικές λύσεις
Παρά τον ετήσιο μέσο οικογενειακό μισθό που ανέρχεται περίπου σε 83.800 ευρώ, η αγορά ενός νέου αυτοκινήτου παραμένει απρόσιτη για την πλειονότητα των νοικοκυριών. Ως εκ τούτου, οι κάτοικοι της Σιγκαπούρης βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο άκρως αποδοτικό, προσιτό και εκτεταμένο δίκτυο δημόσιων μέσων μεταφοράς. Με εισιτήρια που σπάνια ξεπερνούν τα 2 ευρώ, τα μέσα μαζικής μεταφοράς καλύπτουν ακόμη και τις πιο μακρινές αποστάσεις, καθιστώντας την μετακίνηση με αυτοκίνητο περιττή για πολλούς.
Για οικογένειες με μικρά παιδιά, όπου η μετακίνηση με μέσα μαζικής μεταφοράς μπορεί να είναι πιο δύσκολη, η λύση συχνά βρίσκεται στην αγορά μεταχειρισμένου αυτοκινήτου. Ωστόσο, ακόμη και εκεί οι τιμές είναι εξωφρενικές. Ένα μεταχειρισμένο Hyundai Elantra, για παράδειγμα, μπορεί να κοστίζει περίπου 50.000 ευρώ.
Η ιδιοκτησία ως κοινωνικό σύμβολο και το “Success Story” της Σιγκαπούρης
Στη Σιγκαπούρη, η ιδιοκτησία αυτοκινήτου έχει καταλήξει να είναι ένα προνόμιο των λίγων, αποτελώντας σαφές σύμβολο κοινωνικού status και οικονομικής επιφάνειας. Από την κυβερνητική οπτική, το μοντέλο αυτό θεωρείται απόλυτα επιτυχημένο, καθώς η πόλη-κράτος έχει επιτύχει:
- Να αποφύγει την ασφυξία της κυκλοφορίας.
- Να μειώσει τους ρύπους και να προωθήσει τη βιωσιμότητα.
- Να εξασφαλίσει ένα αποδοτικό και προσβάσιμο μοντέλο κινητικότητας για τους πολίτες της μέσω των δημόσιων μέσων μεταφοράς.
Το σύστημα του COE, αν και σκληρό για τον μέσο καταναλωτή, αναδεικνύει τη δέσμευση της Σιγκαπούρης σε μια βιώσιμη αστική ανάπτυξη και στον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της αύξησης του πληθυσμού και της οικονομικής δραστηριότητας.