Η ασφάλεια στους ευρωπαϊκούς δρόμους, η διευκόλυνση των πολιτών και η αντιμετώπιση των ελλείψεων σε επαγγελματίες οδηγούς τίθενται στο επίκεντρο των νέων κανόνων για τις άδειες οδήγησης που ενέκρινε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή η αναθεώρηση, που φιλοδοξεί να μειώσει τα περίπου 20.000 θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα ετησίως στην ΕΕ, φέρνει σημαντικές αλλαγές σε ηλικιακά όρια, ιατρικούς ελέγχους, εκπαίδευση και τον τρόπο έκδοσης και χρήσης των διπλωμάτων.

Ψηφιακή Επανάσταση και Διάρκεια Ισχύος

Η εποχή της ψηφιακής άδειας οδήγησης ανατέλλει, επιτρέποντας στους πολίτες να έχουν το δίπλωμά τους στο κινητό τους τηλέφωνο. Παρότι η ψηφιακή μορφή θα γίνει σταδιακά η κυρίαρχη, οι ευρωβουλευτές διασφάλισαν τη δυνατότητα έκδοσης και σε έντυπη μορφή, με την υπόσχεση έκδοσης εντός τριών εβδομάδων. Αυτός ο διπλός δρόμος προσφέρει ευελιξία και εκσυγχρονισμό, ενώ ταυτόχρονα σέβεται τις προτιμήσεις των πολιτών.

Όσον αφορά τη διάρκεια ισχύος, οι νέοι κανόνες προβλέπουν:

• 15 έτη για άδειες μοτοσικλετών και αυτοκινήτων.
• 10 έτη στις χώρες όπου η άδεια χρησιμοποιείται και ως δελτίο ταυτότητας.
• 5 έτη για επαγγελματικά διπλώματα φορτηγών και λεωφορείων.

Analysis: Η παράταση της διάρκειας ισχύος για τις βασικές κατηγορίες διπλωμάτων, σε συνδυασμό με την ψηφιοποίηση, αναμένεται να μειώσει τη γραφειοκρατία και το διοικητικό φόρτο τόσο για τους πολίτες όσο και για τις δημόσιες υπηρεσίες.

Νεαροί Οδηγοί: Περισσότερη Εκπαίδευση, Αυστηρότεροι Κανόνες

Οι αρχάριοι οδηγοί αποτελούν μια ομάδα υψηλότερου κινδύνου, και οι νέες διατάξεις το αναγνωρίζουν. Θεσπίζεται δοκιμαστική περίοδος τουλάχιστον δύο ετών, κατά την οποία θα ισχύουν αυστηρότερες κυρώσεις για παραβάσεις όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή η μη χρήση ζώνης.

Σημαντικές αλλαγές στα ηλικιακά όρια περιλαμβάνουν:

• Άδεια οδήγησης αυτοκινήτου (κατηγορίας Β) από τα 17 έτη, με την υποχρέωση οδήγησης υπό την επίβλεψη έμπειρου οδηγού μέχρι τη συμπλήρωση των 18.
• Για την αντιμετώπιση της έλλειψης επαγγελματιών οδηγών:
  • Άδεια οδήγησης φορτηγού (κατηγορίας Γ) από 18 έτη, εφόσον υπάρχει πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας (ΠΕΠ).
  • Άδεια οδήγησης λεωφορείου (κατηγορίας Δ) από 21 έτη, εφόσον υπάρχει ΠΕΠ.
  • Χωρίς ΠΕΠ, τα όρια ανεβαίνουν στα 21 και 24 έτη αντίστοιχα.

Η Ελλάδα έχει ήδη προχωρήσει σε πιλοτικές εφαρμογές για την οδήγηση από τα 16 έτη υπό επίβλεψη, δείχνοντας ότι η ευρωπαϊκή τάση συμβαδίζει με εθνικές πρωτοβουλίες.

Οδηγοί Τρίτης Ηλικίας και Ιατρικοί Έλεγχοι

Για τους οδηγούς άνω των 65 ετών, τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τη διάρκεια ισχύος της άδειας και να ζητούν συχνότερους ιατρικούς ελέγχους ή επαναληπτικά μαθήματα. Η γενική υποχρέωση ιατρικού ελέγχου (όραση, καρδιαγγειακή υγεία) θεσπίζεται πριν την έκδοση ή ανανέωση της άδειας. Ωστόσο, υπάρχει πρόβλεψη για τη χρήση εντύπων αυτοαξιολόγησης ή άλλων συστημάτων, παρέχοντας ευελιξία στα κράτη μέλη.

In the author’s assessment: Η πρόβλεψη αυτή για τους μεγαλύτερους σε ηλικία οδηγούς αντανακλά την ευαισθητοποίηση για την οδική ασφάλεια, χωρίς να στιγματίζει, αλλά εστιάζοντας στη διασφάλιση της ικανότητας οδήγησης. Η ελαστικότητα στην προσέγγιση των ιατρικών ελέγχων αποτρέπει τη δημιουργία υπερβολικής γραφειοκρατίας.

Ενισχυμένη Εκπαίδευση και Εφαρμογή Κυρώσεων

Η εκπαίδευση των οδηγών αναβαθμίζεται με έμφαση σε κρίσιμα θέματα, όπως:

• Τυφλά σημεία και λειτουργία συστημάτων υποβοήθησης.
• Ασφαλές άνοιγμα θυρών και κίνδυνοι από χρήση κινητού τηλεφώνου.
• Μεγαλύτερη έμφαση στην προστασία πεζών, παιδιών και ποδηλατών ως ευάλωτων χρηστών του οδικού δικτύου.

Επιπλέον, θεσπίζεται μηχανισμός διασυνοριακής επιβολής κυρώσεων. Η αφαίρεση ή αναστολή άδειας οδήγησης σε ένα κράτος μέλος θα κοινοποιείται στη χώρα έκδοσης, ώστε οι σοβαρές παραβάσεις (αλκοόλ, ναρκωτικά, θανατηφόρα ατυχήματα, υπερβολική ταχύτητα >50 χλμ./ώρα από το όριο) να έχουν συνέπειες σε όλη την ΕΕ. Matteo Ricci, εισηγητής για την αφαίρεση αδειών, δήλωσε: «Ένα ισχυρότερο και αποτελεσματικότερο σύστημα παρακολούθησης και επιβολής θα συμβάλει στην πρόληψη ατυχημάτων και στη διάσωση ανθρώπινων ζωών.»

Η Υλοποίηση των Νέων Κανόνων

Τα κράτη μέλη έχουν προθεσμία 3 ετών για να ενσωματώσουν τις νέες διατάξεις στην εθνική τους νομοθεσία, και έναν επιπλέον χρόνο για την πλήρη εφαρμογή τους. Αυτή η μεταβατική περίοδος αναμένεται να επιτρέψει την ομαλή προσαρμογή των διοικητικών μηχανισμών και των συστημάτων εκπαίδευσης. Η Jutta Paulus, εισηγήτρια για τις άδειες οδήγησης, υπογράμμισε ότι «Οι πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη θα επωφεληθούν άμεσα από αυτές τις απτές βελτιώσεις».

Analysis: Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση αποτελεί ένα βήμα προς μια πιο ενιαία και ασφαλή προσέγγιση στην οδική ασφάλεια εντός της ΕΕ, ευθυγραμμίζοντας τις οδηγικές πρακτικές και τις απαιτήσεις αδειοδότησης. Η εστίαση στην πρόληψη και την εκπαίδευση, σε συνδυασμό με την ψηφιοποίηση, σηματοδοτεί μια σύγχρονη προσέγγιση σε ένα ζήτημα που αφορά εκατομμύρια πολίτες.