Μετά από έναν χρόνο συνεχιζόμενων συγκρούσεων και περισσότερους από δύο μήνες πολέμου, το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ έχουν καταλήξει σε συμφωνία εκεχειρίας για τον Λίβανο. Ωστόσο, πριν από την επίσημη κατάπαυση του πυρός που ανακοινώθηκε να τεθεί σε ισχύ στις 4:00 το πρωί, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τη διάρκεια αυτής της εκεχειρίας, δηλώνοντας ότι θα εξαρτηθεί από τις μελλοντικές ενέργειες της Χεζμπολάχ. «Αν παραβιάσουν τη συμφωνία και προσπαθήσουν να επανεξοπλιστούν, θα αντιδράσουμε», προειδοποίησε. Ρίχνοντας λάδι στη φωτιά, η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία πραγματοποίησε αεροπορικούς βομβαρδισμούς σε διάφορους στόχους στην Βηρυτό, προκαλώντας εκ νέου ένταση και τρόμο. Οι συγκρούσεις είχαν ξεκινήσει με την επίθεση της Χεζμπολάχ στο βόρειο Ισραήλ στις 8 Οκτωβρίου 2023, και οι απώλειες περιλαμβάνουν πάνω από 3.000 θανάτους στον Λίβανο, χιλιάδες τραυματίας και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Από την πλευρά του Ισραήλ, οι απώλειες ήταν περιορισμένες, με μερικές δεκάδες θανάτους και περίπου 60.000 πολίτες να αναγκάζονται να εκκενώσουν τις περιοχές τους. Εν μέσω αυτού του κλίματος, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στη διαμεσολάβηση για την εκεχειρία, με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να δηλώνει πως αυτή η συμφωνία είναι μόνο η αρχή για μια μακροχρόνια ειρηνική λύση.
Διαδικασία απόσυρσης δυνάμεων
Σύμφωνα με τους όρους της εκεχειρίας, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν 60 ημέρες για να προχωρήσουν σε βαθμιαία αποχώρηση από τον νότιο Λίβανο. Παράλληλα, η Χεζμπολάχ υποχρεούται να αποσύρει τα βαρέα όπλα και τους μαχητές της από την περιοχή της μεθορίου, αναδιατάσσοντας τις δυνάμεις της βορείως του ποταμού Λιτάνι. Ταυτόχρονα, ο στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας του Λιβάνου θα αναλάβουν τον έλεγχο στρατηγικών σημείων προκειμένου να αποκατασταθεί η ασφάλεια στην περιοχή. Το Διεθνές Δίκαιο παρέχει και στις δύο χώρες το δικαίωμα στη νόμιμη άμυνα, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία θα παρέχουν τεχνική στήριξη στον λιβανέζικο στρατό. Πρόκειται για μια στρατηγική κίνηση που περιλαμβάνει τη συμμετοχή κρατών στη στρατιωτική επιτροπή που θα προσφέρει εξοπλισμό, εκπαίδευση και χρηματοδότηση στην κυβέρνηση του Λιβάνου.
Η συνεργασία αυτή επικεντρώνεται σε ένα τριμερή μηχανισμό που ιδρύθηκε μετά τον πόλεμο του 2006 και περιλαμβάνει τις δυνάμεις του ΟΗΕ (UNIFIL), το Ισραήλ και τον Λίβανο. Αυτός ο μηχανισμός θα διασφαλίσει τη «σημαντική» επικοινωνία μεταξύ των εμπλεκομένων μερών και θα επιτρέπει άμεσες ενέργειες σε περιπτώσεις παραβιάσεων της συμφωνίας.
Αμφιβολίες για την εκεχειρία
Από την οπτική γωνία του Ισραήλ, η νέα συμφωνία μπορεί να είναι ένα πρώτο βήμα για την επαναφορά της σταθερότητας στον βόρειο τομέα, καθώς επί 60.000 πολίτες έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Η κατάπαυση του πυρός προσφέρει επίσης ανακούφιση στους στρατιώτες και τους εφέδρους του Ισραήλ, οι οποίοι έχουν βιώσει την εξάντληση. Στην τηλεοπτική του παρέμβαση, ο Νετανιάχου υπογράμμισε ότι τώρα το Ισραήλ μπορεί να στραφεί πιο αποτελεσματικά στο Ιράν, το οποίο παραμένει σημαντική απειλή. Ωστόσο, για τους περισσότερους Ισραηλινούς, αυτή η εκεχειρία φαίνεται απλώς ως μια προσωρινή ανάσα και όχι ως μόνιμη ειρηνική λύση. Ο στρατιωτικός αναλυτής Μέιρ Ελάν αναφέρει πως «πιθανότατα η εκεχειρία θα τηρηθεί για τις πρώτες εβδομάδες, αλλά η Χεζμπολάχ θα ανασυνταχθεί αργότερα» και ανακαλεί τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Ισραήλ όσον αφορά τη διαχείριση του λαθρεμπορίου όπλων από τον Λίβανο.
Η κατάσταση της Χεζμπολάχ και η πολιτική κρίση στον Λίβανο
Το μέλλον της Χεζμπολάχ μετά από δεκατέσσερις μήνες πολέμου είναι αβέβαιο. Παρά τις βαριές απώλειες και την αποδυνάμωση της στρατηγικής της, η πολιτοφυλακή καταβάλλει προσπάθειες να διατηρήσει μια πολύπλευρη παρουσία στην περιοχή, αν και έχει υποστεί συνεχείς ήττες. Οι Λιβανέζοι ηγέτες παραμένουν σε αναμονή, καθώς η πολιτική αστάθεια στη Βηρυτό παραμένει, εν μέσω της απουσίας ορισμένης κυβέρνησης και προεδρίας. Ο Λίβανος δοκιμάζεται από σοβαρές κρίσεις και οι πολίτες του αγωνίζονται για να επιβιώσουν, με πάνω από 1,2 εκατομμύρια κατοίκους να έχουν εκκενώσει τα σπίτια τους και να ζουν κάτω από συνθήκες που επιδεινώνονται από τον χειμώνα που πλησιάζει.
Ο Λίβανος στα πρόθυρα της κρίσης
Μέσα στην καταστροφή που έχουν προκαλέσει οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί, οι Λιβανέζοι ενωμένοι δείχνουν οργή, ωστόσο ο ρόλος της Χεζμπολάχ ως αποσταθεροποιητικό παράγοντα δεν έχει προκαλέσει ενθουσιασμό μεταξύ των πολιτών. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Χεζμπολάχ έχει συμβάλει στην αποσταθεροποίηση της χώρας, ειδικά στις περιοχές με χριστιανικά πληθυσμό, όπου η καθημερινότητα συνεχίζεται χωρίς δραματικές αλλαγές, παρά τις συγκρούσεις. Ο πόλεμος έχει οδηγήσει τον Λίβανο στα πρόθυρα μιας ανθρωπιστικής κρίσης. Περίπου 1,2 εκατ. Λιβανέζοι έχουν εκτοπιστεί, αναζητώντας καταφύγιο σε καταυλισμούς ή στα σπίτια συγγενών, ενώ η προοπτική του χειμώνα εντείνει τις δυσκολίες που ήδη έχουν συσσωρευτεί.