Η άλλοτε πολλά υποσχόμενη αγορά του car sharing, που θεωρούνταν το μέλλον της αστικής κινητικότητας, βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια σκληρή πραγματικότητα: την έλλειψη κερδοφόρου επιχειρηματικού μοντέλου. Μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Stellantis, η Renault και η Volkswagen, επανεξετάζουν τις στρατηγικές τους, αποσύροντας ή αναδιαρθρώνοντας τις θυγατρικές τους σε αυτόν τον τομέα, σε μια προσπάθεια να επικεντρωθούν στις βασικές τους δραστηριότητες και να αντιμετωπίσουν τις πιεστικές προκλήσεις της εποχής.
Η αρχική αισιοδοξία και η πικρή αλήθεια
Η δεκαετία του 2010 είδε ένα κύμα ενθουσιασμού γύρω από τις υπηρεσίες κοινής χρήσης αυτοκινήτων. Οι κατασκευαστές, παρασυρόμενοι από την ιδέα της «κινητικότητας ως υπηρεσίας» (Mobility-as-a-Service – MaaS) και την υπόσχεση για ένα νέο, φιλικό προς τον χρήστη μέλλον, επένδυσαν σημαντικά κεφάλαια σε θυγατρικές όπως η Free2move της Stellantis, η Zity by Mobilize της Renault και η WeShare της Volkswagen. Η υπόθεση ήταν ότι αυτές οι υπηρεσίες θα αποτελούσαν έναν σημαντικό αναπτυξιακό μοχλό, εισάγοντας τις εταιρείες στην εποχή της έξυπνης και βιώσιμης μετακίνησης. Ωστόσο, η πραγματικότητα αποδείχθηκε διαφορετική.
Γιατί το Car Sharing δεν «περπάτησε»;
Η βασική αιτία πίσω από την απομάκρυνση των αυτοκινητοβιομηχανιών από το car sharing είναι μία: η έλλειψη βιώσιμης κερδοφορίας. Παρά την αρχική επένδυση και την προσπάθεια καθιέρωσης, οι υπηρεσίες αυτές δεν κατάφεραν να αποδώσουν τα αναμενόμενα.
* Κόστος λειτουργίας και συντήρησης: Οι στόλοι οχημάτων απαιτούν διαρκή συντήρηση, καθαρισμό και επαναφόρτιση (ειδικά για τα ηλεκτρικά), γεγονός που επιβαρύνει σημαντικά το λειτουργικό κόστος.
* Περιορισμένη χρήση: Παρόλο που οι αριθμοί εγγραφών μπορεί να είναι εντυπωσιακοί (π.χ., ένα εκατομμύριο εγγεγραμμένοι χρήστες στη Γαλλία), η πραγματική συχνότητα χρήσης συχνά δεν φτάνει τα επίπεδα που απαιτούνται για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Οι οδηγοί, όπως φαίνεται, παραμένουν προσκολλημένοι στην παραδοσιακή ιδιοκτησία οχήματος.
* Ζημίες και βανδαλισμοί: Περιπτώσεις βανδαλισμών ή επαναλαμβανόμενων ζημιών στον στόλο, όπως αυτές που επικαλέστηκε η Renault για την αποχώρησή της από τη Λυών, μειώνουν τη διαθεσιμότητα των οχημάτων και επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, οδηγώντας σε δυσαρέσκεια των χρηστών.
* Ανταγωνισμός και τιμολόγηση: Η αγορά της αστικής κινητικότητας είναι πολυπρόςωπη, με την εμφάνιση εναλλακτικών όπως τα ηλεκτρικά σκούτερ και τα ποδήλατα. Η τιμολογιακή πολιτική πρέπει να είναι ανταγωνιστική, αλλά ταυτόχρονα να καλύπτει το υψηλό κόστος λειτουργίας.
Σημαντικές αποχωρήσεις και αναδιαρθρώσεις
Η τάση αυτή δεν είναι νέα, αλλά παίρνει πλέον σαφέστερο σχήμα.
* Η Renault έχει αποσυρθεί από κρίσιμες αγορές, όπως το Παρίσι και η Λυών, για την υπηρεσία Zity by Mobilize.
* Η Volkswagen πούλησε το τμήμα WeShare στην εταιρεία Miles Mobility το 2022, αναθέτοντας ουσιαστικά τη δραστηριότητά της σε τρίτους.
* Η BMW και η Daimler πούλησαν την κοινή τους οντότητα Share Now στην Stellantis το 2022. Ωστόσο, ακόμη και η Stellantis, διά της θυγατρικής της Free2move, φέρεται να εξετάζει την πώληση του τμήματος, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Bloomberg, σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης πόρων.
Ανάλυση: Το ευρύτερο πλαίσιο και οι νέες προτεραιότητες
Η αποστροφή από το car sharing δεν οφείλεται μόνο σε εσωτερικά προβλήματα κερδοφορίας, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο, πιεστικότερο πλαίσιο για τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, η ενίσχυση του ανταγωνισμού από Κινέζους κατασκευαστές και η ανάγκη ανάπτυξης οχημάτων καθοριζόμενων από λογισμικό (Software Defined Vehicles – SDV) απαιτούν τεράστιες επενδύσεις και αναπροσαρμογή των προτεραιοτήτων.
Στην ουσία, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, παρόλο που αρχικά είδαν το car sharing ως μια ευκαιρία να μπουν στην αγορά των υπηρεσιών και να διαφοροποιήσουν τα έσοδά τους, τώρα επιστρέφουν στον «πυρήνα» τους. Η επένδυση σε τομείς με αβέβαιη απόδοση, όπως το car sharing, θεωρείται πλέον πολυτέλεια που δεν μπορούν να αντέξουν, δεδομένων των κεφαλαιουχικών αναγκών για την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς ηλεκτρικών και «έξυπνων» οχημάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, η προσήλωση στην βασική δραστηριότητα της κατασκευής και πώλησης αυτοκινήτων, με έμφαση στην τεχνολογική υπεροχή και την ενεργειακή μετάβαση, αποτελεί τη μοναδική βιώσιμη οδό. Οι υπηρεσίες κοινής χρήσης αυτοκινήτων θα πρέπει να περιμένουν!