Σφαίρες, αντί για λέξεις, αποτελούν το νέο κεφάλαιο στην τεταμένη σχέση μεταξύ Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ, καθώς ο Πρόεδρος Τραμπ δηλώνει αιφνιδιασμένος και «πολύ δυσαρεστημένος» από την τελευταία ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο Κατάρ.
Αιφνιδιασμός και Διπλωματικό Θρίλερ
Η αποκάλυψη ότι ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πληροφορήθηκε την πρόσφατη ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο Κατάρ αποκλειστικά από το αμερικανικό Πεντάγωνο, και όχι απευθείας από τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, φίλο και στενό σύμμαχο, αναδεικνύει την πολυπλοκότητα των σχέσεων στην περιοχή. Αυτό το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Ήδη τον Ιούνιο, το Ισραήλ είχε εξαπολύσει μια 12ήμερη στρατιωτική εκστρατεία εναντίον του Ιράν, χωρίς ουσιαστική προειδοποίηση προς την Ουάσιγκτον, προκαλώντας αρχική δυσαρέσκεια, η οποία τελικά υποχώρησε μπροστά στην απόφαση του Τραμπ να στηρίξει την επιχείρηση.
Ο Νετανιάχου, εκμεταλλευόμενος την προσωπική του σχέση με τον Αμερικανό πρόεδρο, φαίνεται να υιοθετεί μια τακτική τολμηρών επιχειρήσεων, συχνά με τη χρήση αμερικανικών όπλων, χωρίς προηγούμενη συνεννόηση. Η επανάληψη αυτού του μοτίβου, όπου ο Λευκός Οίκος εκφράζει αρχική ενόχληση, αλλά τελικά δεν επιβάλλει ουσιαστικές συνέπειες, δημιουργεί ερωτήματα σχετικά με τον έλεγχο και τη στρατηγική συνοχή.
Η Δημόσια Δυσαρέσκεια του Τραμπ
Ο Πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του, δηλώνοντας την Τρίτη: «Ήμουν πολύ δυσαρεστημένος — πολύ δυσαρεστημένος με κάθε πτυχή». Υπογράμμισε δε την επιτακτική ανάγκη επιστροφής των ομήρων. Σε μια προσπάθεια να αποστασιοποιηθεί από την ισραηλινή ενέργεια, ο Αμερικανός ηγέτης προέβη σε μια ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα, η οποία αποτέλεσε ένα μείγμα κριτικής και επαίνου προς τον Νετανιάχου:
«Αυτή ήταν απόφαση του πρωθυπουργού Νετανιάχου, όχι δική μου. Ο μονομερής βομβαρδισμός μέσα στο Κατάρ, μια κυρίαρχη χώρα και στενό σύμμαχο των ΗΠΑ, που εργάζεται σκληρά και με θάρρος για να μεσολαβήσει για την ειρήνη, δεν προωθεί τους στόχους ούτε του Ισραήλ ούτε της Αμερικής. Ωστόσο, η εξουδετέρωση της Χαμάς, που εκμεταλλεύεται τη δυστυχία των κατοίκων της Γάζας, είναι ένας άξιος στόχος».
Αν και η Χαμάς ανακοίνωσε ότι η επίθεση δεν πέτυχε τον επιδιωκόμενο στόχο της εξόντωσης υψηλόβαθμων στελεχών, το περιστατικό ενέτεινε τις ανησυχίες για την κλιμάκωση της έντασης.
Το Κατάρ στο Επίκεντρο: Διπлотματικός Σύμμαχος και Διαμεσολαβητής
Η επιλογή του Κατάρ ως στόχου κρίνεται ιδιαίτερα προβληματική, καθώς αποτελεί βασικό διαμεσολαβητή στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Ο κ. Τραμπ εξέφρασε «πολύ άσχημο συναίσθημα» για το γεγονός ότι η επιχείρηση έλαβε χώρα στο έδαφος ενός στενού συμμάχου των ΗΠΑ. Δήλωσε μάλιστα ότι οι ΗΠΑ προσπάθησαν να ειδοποιήσουν την Ντόχα, αλλά ήταν «πολύ αργά για να σταματήσει η επίθεση». Ο Αμερικανός πρόεδρος διαβεβαίωσε τον πρωθυπουργό του Κατάρ, σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, ότι «δεν θα ξανασυμβεί κάτι τέτοιο στο έδαφός τους».
Το περιστατικό αναδεικνύει την ασταθή και συχνά αντιφατική τακτική του Τραμπ στον πόλεμο της Γάζας. Ενώ αρχικά είχε ζητήσει από τον Νετανιάχου να τερματίσει τον πόλεμο πριν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, έκτοτε οι δηλώσεις του χαρακτηρίζονται από ασάφεια και αντιφάσεις. Αυτό το κενό επιτρέπει στον Ισραηλινό πρωθυπουργό «ελευθερία κινήσεων» να συνεχίσει μια στρατιωτική εκστρατεία που έχει προκαλέσει διεθνή κατακραυγή, κατηγορίες για γενοκτονία και μια ανθρωπιστική καταστροφή. «Δεν υπάρχει κάποια στρατηγική πέρα από το ό,τι θέλει το Ισραήλ, ό,τι θέλει ο Νετανιάχου», σχολιάζει ο Χάλεντ Ελγκίντι, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown. Μάλιστα, συγκρίνοντας τη στάση του Τραμπ με αυτή του προκατόχου του, Τζο Μπάιντεν, ο Ελγκίντι προσθέτει: «Ο Μπάιντεν είχε κάποιες —έστω ρητορικές— κόκκινες γραμμές. Ο Τραμπ καμία».
Διπλό Μήνυμα από τον Λευκό Οίκο
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, απέφυγε να απαντήσει ευθέως εάν ο πρόεδρος είναι δυσαρεστημένος με τον Νετανιάχου ή αν θα επιβληθούν συνέπειες. Αντιθέτως, επισήμανε πως ο κ. Τραμπ θεωρεί την επίθεση ως «ευκαιρία για ειρήνη». Εντούτοις, η επιδρομή έλαβε χώρα την ώρα που η Χαμάς συζητούσε μια πρόταση εκεχειρίας, την οποία είχε στηρίξει ο ίδιος ο Τραμπ. Επιπλέον, την ίδια ημέρα, ο ισραηλινός στρατός διέταξε την πλήρη εκκένωση της Γάζας, σηματοδοτώντας μια νέα μεγάλης κλίμακας εισβολή. Αναλυτές εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες για το αν η Ουάσιγκτον δεν είχε καμία προειδοποίηση για την επιχείρηση, δεδομένης της εκτεταμένης στρατιωτικής της παρουσίας στο Κατάρ. Ο Στίβεν Κουκ, από το Council on Foreign Relations, υπαινίσσεται ότι ενδεχομένως να υπήρξε «περισσότερος συντονισμός από ό,τι θέλει να παραδεχτεί ο Λευκός Οίκος», ή ότι το Ισραήλ φρόντισε να παρέχει «εύλογη άρνηση».
Το Χρονικό της Κρίσης και η Στάση του Τραμπ
Η σύρραξη στη Γάζα πυροδοτήθηκε από την πολύνεκρη επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία κόστισε τη ζωή σε περίπου 1.200 Ισραηλινούς. Έκτοτε, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Γάζας, περισσότεροι από 60.000 Παλαιστίνιοι έχουν χάσει τη ζωή τους, μεταξύ των οποίων χιλιάδες παιδιά, αν και δεν γίνεται διάκριση μεταξύ αμάχων και μαχητών.
Ο κ. Τραμπ επικεντρώνεται κυρίως στην απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς. «Θέλω ΟΛΟΥΣ τους ομήρους, και τις σορούς των νεκρών, να επιστραφούν, και αυτός ο πόλεμος να τελειώσει, ΤΩΡΑ!», ανέφερε σε ανάρτησή του. Σε μια σπάνια διαφοροποίηση από τον Νετανιάχου, τον περασμένο Ιούλιο αναγνώρισε ότι «οι Παλαιστίνιοι λιμοκτονούν», μετά τις κατηγορίες ότι το Ισραήλ εμπόδιζε την είσοδο τροφίμων στη Γάζα, προκαλώντας λιμό. Πρόσφατα, απέφυγε να δηλώσει αν στηρίζει την επανακατοχή της Γάζας, περιοριζόμενος να δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα αυξήσουν τις αποστολές τροφίμων.
Ο πρώην διπλωμάτης Τζον Χερμπστ σχολίασε ότι η αντίδραση του Τραμπ αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται συνολικά τον πόλεμο: «Ο Τραμπ είναι απρόβλεπτος και αντιδρά σε κάθε εξέλιξη ξεχωριστά. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη φάση ‘Μπίμπι, κάνε ό,τι θέλεις’, χωρίς κανείς να ξέρει αν αύριο θα βρίσκεται σε άλλη φάση».