«Είναι το “ΟΧΙ” λευκό ή φωτισμένο, στεφάνι στο λόφο του Καλπακίου, εκεί από όπου ξεκίνησαν όλα». «Είναι ο μαχητής, που αντιμετώπισε τις δυσκολίες του χειμώνα. Αντέξει στις δοκιμασίες και οι σφαίρες, είτε πέτυχαν από κοντά είτε πάγωσαν στο σώμα του, τον έκαναν αθάνατο. Στέκεται εκεί και παρακολουθεί. Τους τόπους που έγιναν σύμβολο.»
Το Καλπάκι είναι ένα χωριό που βρίσκεται σε κομβικό σημείο, πάνω στην εθνική οδό Ιωαννίνων-Κόνιτσας, και είναι η έδρα του ομώνυμου δήμου. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου (Νοέμβριος 1940) πραγματοποιήθηκαν σφοδρές συγκρούσεις στην περιοχή, με νικητές τον Ελληνικό Στρατό.
Το Καλπάκι έχει 558 κατοίκους και απέχει 34 χλμ δυτικά από την πρωτεύουσα. Το πιο γνωστό αξιοθέατο είναι το Μνημείο των Πεσόντων, που ο επιβλητικός ανδριάντας του «Μαχητή» (ή «Αγνώστου Στρατιώτη») κυριαρχεί σε έναν λόφο πάνω από το χωριό.
Στην περιοχή υπάρχει επίσης η Σπηλιά του Στρατηγού Κατσιμήτρου, όπου κατά τη διάρκεια της μάχης λειτούργησε το αρχηγείο του Χαράλαμπου Κατσιμήτρου, διοικητή της VIII Μεραρχίας. Το Μουσείο Πολέμου ’40-’41 περιλαμβάνει μια συλλογή από ενθυμήματα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου (όπλα, οπλοφορία, στολές, παραστρατιωτικό υλικό, έγγραφα, φωτογραφίες, κλπ.). Στον υπαίθριο χώρο του μουσείου παρουσιάζονται πυροβόλα όπλα του Ελληνικού Στρατού. Παρέχεται ξενάγηση και πληροφόρηση σχετικά με τη μάχη του Καλπακίου, σύμφωνα με τον ιστότοπο ioanninabars.gr.
<iframe title="28 Οκτωβρίου 1940 .Το ΟΧΙ και το Μνημείο Μαχητή στο Καλπάκι Ιωαννίνων.| The NO and fighter monument” src=”https://www.youtube.com/embed/xrPNbtHiZSg” width=”720″ height=”405″ frameborder=”0″ allowfullscreen=”allowfullscreen”>
Ο επιβλητικός ανδριάντας του «Μαχητή» κυριαρχεί στο λόφο πάνω από το χωριό.
Πριν από το 1940, η 8η Μεραρχία Ηπείρου, υπό την ηγεσία του υποστρατήγου Χαράλαμπου Κατσιμήτρου, οργάνωσε την άμυνα στους γύρω λόφους της Γκραμπάλας, της Ασόνισσας, της Βελλάς και των Γρεμισιών. Ακόμα και σήμερα, μπορείτε να δείτε τα ίχνη των χαρακωμάτων στο ύψωμα της Βελλάς. Παρά την αντίθεση του Γενικού Επιτελείου, που πρότεινε άμυνα στα Τζουμέρκα, ο υποστράτηγος Κατσιμήτρος επέλεξε να κρατήσει την γραμμή άμυνας στο Καλπάκι.
Ο ελληνικός στρατός κατάφερε να σταματήσει την ιταλική εισβολή, και στις 10 Νοεμβρίου 1940 η 8η Μεραρχία μεταβλήθηκε από άμυνα σε επίθεση. Οι πιο αιματηρές μάχες έλαβαν χώρα στα υψώματα της Γκραμπάλας, ανατολικά του Καλπακίου. Στο πλάι του λόφου του προφήτη Ηλία, το «ΟΧΙ» που έχει χαραχτεί στον βράχο θυμίζει αυτήν την εποχή. Κοντά στην είσοδο του Καλπακίου βρίσκεται το Πολεμικό Μουσείο ’40. Οι ξεναγοί-στρατιώτες απαντούν στις απορίες των επισκεπτών σχετικά με τα γεγονότα του πολέμου και υπάρχουν εκθέματα από τον αγώνα του Καλπακίου, σύμφωνα με τον ιστότοπο ioanninabars.gr.