Ο Οκτώβριος του τρέχοντος έτους κατέληξε σε μια ακόμα τραγική υπενθύμιση του βαρύτατου «φόρου αίματος» που πληρώνει η Ελλάδα στην άσφαλτο, με τουλάχιστον 24 θανάτους σε τροχαία δυστυχήματα μόνο μέσα σε 17 ημέρες. Οι αριθμοί αυτοί, πέρα από τη στατιστική τους διάσταση, αποτελούν ένα κοινωνικό δράμα που διαρκώς κορυφώνεται, αναδεικνύοντας ένα χρόνιο έλλειμμα οδικής παιδείας, υποδομών και ουσιαστικής πρόληψης.

Η Τραγωδία των Αφιδνών και ένα Παζλ Θανάτου

Η κορύφωση της τραγωδίας του Οκτωβρίου σημειώθηκε με το πολύνεκρο δυστύχημα στις Αφίδνες στις 17 Οκτωβρίου, όπου μετωπική σύγκρουση δύο οχημάτων κόστισε τη ζωή σε τρεις ανθρώπους και τραυμάτισε σοβαρά άλλους τόσους. Την ίδια ημέρα, ένας μοτοσικλετιστής απανθρακώθηκε όταν παγιδεύτηκε κάτω από φλεγόμενο φορτηγό. Αυτά τα περιστατικά αποτελούν μία μόνο ψηφίδα στο ζοφερό παζλ των θανάτων στην άσφαλτο που συνθέτουν τον Οκτώβριο.

Ενδεικτικά στιγμιότυπα από το «πολεμικό μέτωπο» των ελληνικών δρόμων:

• Στις 2 Οκτωβρίου, στην Πέτρου Ράλλη, 44χρονος που κινούνταν με πατίνι παρασύρθηκε και εγκαταλείφθηκε θανάσιμα.
• Στις 4 Οκτωβρίου, δύο νέοι 19 και 21 ετών έχασαν τη ζωή τους σε τροχαίο με μηχανή στην Αργυρούπολη, ενώ άλλος ένας 27χρονος σκοτώθηκε την ίδια ημέρα στην Εύβοια.
• Στις 12 Οκτωβρίου, η χώρα συγκλονίστηκε από τον θάνατο ενός 14χρονου στην Δράμα, ο οποίος οδηγούσε αγροτικό όχημα.
• Στις 16 Οκτωβρίου, φορτηγό παρέσυρε νεαρό μοτοσικλετιστή μπροστά από την Αμερικανική Πρεσβεία στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας.

Ανάλυση: Οι Χρόνιες Παθογένειες Πίσω από τους Αριθμούς

Η επανάληψη τέτοιων τραγικών συμβάντων δεν είναι τυχαία. Αντανακλά μια σειρά από χρόνιες παθογένειες που εδράζονται στην ελληνική κοινωνία και κουλτούρα οδήγησης. Οι βασικότεροι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτή τη διαρκή αιμορραγία είναι:

• Υπερβολική Ταχύτητα και Επιθετική Οδήγηση: Παραμένουν οι κυριότεροι «δολοφόνοι» της ασφάλτου.
• Απροσεξία και Χρήση Κινητού: Η διάσπαση προσοχής, ιδίως λόγω smartphone, έχει εξελιχθεί σε μείζονα απειλή.
• Οδικό Δίκτυο: Παρά τις βελτιώσεις σε βασικούς άξονες, πολλά δευτερεύοντα οδικά δίκτυα παραμένουν σε κακή κατάσταση, με ελλιπή σήμανση και φωτισμό.
• Έλλειψη Οδικής Παιδείας: Η συστηματική και ουσιαστική εκπαίδευση από νεαρή ηλικία παραμένει ανεπαρκής, διαμορφώνοντας οδηγούς με χαλαρή αντίληψη των κινδύνων.
• Ανοχή και Ελλιπής Εφαρμογή του Νόμου: Η αίσθηση του ατιμώρητου και η όχι πάντα αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας συμβάλλουν στη διαιώνιση των κακών συνηθειών.

Στην εκτίμηση του συντάκτη, το πρόβλημα των τροχαίων στην Ελλάδα δεν είναι απλώς θέμα οδικής ασφάλειας, αλλά δομικό κοινωνικό ζήτημα, που απαιτεί μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική με έμφαση στην πρόληψη, την εκπαίδευση και την αυστηρή επιβολή των κανονισμών. Η χώρα, που ήδη αντιμετωπίζει δημογραφικές προκλήσεις, δεν μπορεί να αντέξει την απώλεια τόσων νέων ζωών κάθε μήνα.

Νέα Προσέγγιση: Η Σημασία των Δεδομένων και της Τεχνολογίας

Ένα κρίσιμο στοιχείο που συχνά παραβλέπεται στην ελληνική συζήτηση για τα τροχαία είναι η συστηματική συλλογή και ανάλυση δεδομένων. Η έλλειψη λεπτομερών και επικαιροποιημένων στατιστικών, πέρα από τους απλούς αριθμούς θανάτων, καθιστά δύσκολη την στοχευμένη αντιμετώπιση του προβλήματος. Χώρες με επιτυχημένη μείωση των τροχαίων, όπως η Σουηδία με το πρόγραμμα “Vision Zero”, βασίζονται σε εις βάθος ανάλυση των συνθηκών κάθε δυστυχήματος για να εντοπίσουν τις αδυναμίες (οδικό δίκτυο, οχήματα, οδηγική συμπεριφορά) και να εφαρμόσουν αποτελεσματικές λύσεις.

Επιπλέον, η ενσωμάτωση της τεχνολογίας θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Συγκεκριμένα, η χρήση συστημάτων έξυπνης παρακολούθησης της οδικής συμπεριφοράς, η επέκταση των συστημάτων αυτόνομης πέδησης στα οχήματα, και η αξιοποίηση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης για την πρόβλεψη επικίνδυνων σημείων στο οδικό δίκτυο, θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν την οδική ασφάλεια στην Ελλάδα. Αυτά τα εργαλεία, σε συνδυασμό με την επιβολή της νομοθεσίας, θα μπορούσαν να αποτελέσουν έναν “αόρατο φύλακα” στους ελληνικούς δρόμους, συμπληρώνοντας την ανθρώπινη εποπτεία.