Στη Στοκχόλμη, μια πρωτοποριακή επένδυση μεταμορφώνει μια πρώην βιομηχανική ζώνη στη μεγαλύτερη ξύλινη πόλη του κόσμου, σηματοδοτώντας ένα νέο κεφάλαιο στην αστική ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα.
Η Μεταμόρφωση της Sickla: Από τη Βιομηχανία στην Ξύλινη Πόλη του Μέλλοντος
Στην καρδιά της Στοκχόλμης, και συγκεκριμένα στην ιστορική βιομηχανική ζώνη Sickla, νότια του κέντρου της σουηδικής πρωτεύουσας, εκτυλίσσεται ένα φιλόδοξο έργο που αναμένεται να θέσει νέα πρότυπα στην αρχιτεκτονική και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Εκεί όπου κάποτε κυριαρχούσαν οι καπνοδόχοι βαριάς βιομηχανίας και τα εργοστάσια κινητήρων ντίζελ, αναδύεται πλέον η «Ξύλινη Πόλη της Στοκχόλμης» (Stockholm Wood City), ένα εγχείρημα που φιλοδοξεί να γίνει η μεγαλύτερη ξύλινη κατασκευαστική ανάπτυξη στον κόσμο.
Η επένδυση, ύψους 12 δισεκατομμυρίων σουηδικών κορονών (περίπου 1,25 δισ. δολάρια), υλοποιείται από την κορυφαία κατασκευαστική εταιρεία Atrium Ljungberg, σε στενή συνεργασία με το διακεκριμένο αρχιτεκτονικό γραφείο White Arkitekter. Ο βασικός στόχος είναι η δημιουργία μιας ολοκληρωμένης αστικής περιοχής 250.000 τετραγωνικών μέτρων, η οποία θα φιλοξενήσει χιλιάδες ξύλινες κατοικίες, σύγχρονα γραφεία, εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και εμπορικούς χώρους. Αυτοί οι νέοι χώροι θα συνυπάρχουν αρμονικά με υφιστάμενες, αναδιαμορφωμένες παλιές αποθήκες, οι οποίες έχουν ήδη μετατραπεί σε ζωντανά πολιτιστικά κέντρα, κινηματογράφους και βιβλιοθήκες, διατηρώντας έτσι τον βιομηχανικό χαρακτήρα της περιοχής.
Masthamnen by Anders Berensson Architectshttps://t.co/aNk3Lh8RUD #masterplan pic.twitter.com/QL6AqDfOx4
— AAsArchitecture (@aasarchitecture) February 3, 2019
Η Δύναμη του Ξύλου: Οικολογικό Αποτύπωμα και Καινοτομία
Σε αντίθεση με τις παγκόσμιες τάσεις που ευνοούν τα τσιμεντένια και χαλύβδινα μεγαθήρια, η Sickla θα βασιστεί σχεδόν αποκλειστικά στη χρήση μαζικής ξυλείας (mass timber) για τη δομική ενίσχυση των κτιρίων της. Δάπεδα, τοίχοι και φέροντα στοιχεία θα κατασκευαστούν από ξύλο, αξιοποιώντας έναν φυσικό και ανανεώσιμο πόρο που καλύπτει σχεδόν το 70% της σουηδικής επικράτειας.
Η επιλογή του ξύλου δεν είναι τυχαία, αλλά αποτελεί μία συνειδητή και στρατηγική απόφαση με περιβαλλοντικό πρόσημο. Βάσει στοιχείων από το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ (UNEP), ο κατασκευαστικός κλάδος ευθύνεται για ένα σημαντικό ποσοστό, περίπου 37%, των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι τα κτίρια κατασκευασμένα από ξύλο μπορούν να επιτύχουν έως και 81% χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα σε σύγκριση με αντίστοιχα κτίρια από σκυρόδεμα, ενώ στην περίπτωση του χάλυβα, η μείωση φτάνει το 76%.
Όπως δηλώνει ο Håkan Hyllengren, Επικεφαλής Ανάπτυξης στην Atrium Ljungberg, το έργο εντάσσεται σε μια «τολμηρή και σκληρή» δέσμευση της εταιρείας να μηδενίσει ουσιαστικά τις εκπομπές από τις κατασκευές της έως το 2030. Ο επικεφαλής αρχιτέκτονας, Oskar Norelius, υπογραμμίζει τη βαθιά πολιτιστική σχέση των Σουηδών με το δάσος: «Για εμάς, το ξύλο δεν είναι απλώς ένα υλικό· είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας, της οικονομίας μας και της εθνικής μας ταυτότητας». Ο Norelius, έχοντας ήδη σχεδιάσει το εντυπωσιακό Sara Kulturhus, ένα 20ώροφο ξύλινο συγκρότημα στη βόρεια Σουηδία, απέδειξε στην πράξη τη δομική αντοχή και την ασφάλεια του ξύλου σε μεγάλης κλίμακας έργα, διαλύοντας παραδοσιακές ανησυχίες για τον κίνδυνο πυρκαγιάς. «Αλλάξαμε τη νοοτροπία μας. Το ξύλο δεν είναι περιορισμός, αλλά πηγή έμπνευσης», τονίζει χαρακτηριστικά.
Stockholm wood city in Sweden aimed at creating the largest wooden city in the world. This project will feature residential spaces, offices and retail shops primarily built from wood, which is a more environmentally friendly alternative of steel and concrete. pic.twitter.com/FJ4LAUZOe1
— Manimegalai (@Megalaioffcl) January 16, 2025
Ένας Ζωντανός Οργανισμός: Ευελιξία και Ανθρώπινη Εμπειρία
Η Sickla δεν θα είναι απλώς ένα ακόμα αστικό συγκρότημα, αλλά ένας ζωντανός και ευέλικτος οργανισμός, σχεδιασμένος για συνεχή μετασχηματισμό. Τα πρώτα 80 διαμερίσματα αναμένεται να παραδοθούν στα τέλη του 2025, ενώ μέχρι το 2027 προβλέπεται η ολοκλήρωση πάνω από 2.000 επιπλέον κατοικιών. Ένα από τα καινοτόμα χαρακτηριστικά του έργου είναι η άδεια διπλής χρήσης για τα κτίρια, επιτρέποντας σε ένα διαμέρισμα να μετατραπεί σε γραφείο και αντίστροφα, προσφέροντας έτσι «δεύτερη ζωή» στα κτίρια και διασφαλίζοντας τη μακροχρόνια βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα του χώρου στις ανάγκες της αγοράς. Αυτό το μοντέλο ευελιξίας, το οποίο έχει εφαρμοστεί και σε άλλα σύγχρονα αστικά σχέδια, ελαχιστοποιεί την ανάγκη για νέες κατασκευές στο μέλλον, μειώνοντας περαιτέρω το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Οι αρχιτέκτονες αναφέρουν, επίσης, ένα αξιοσημείωτο φαινόμενο στο Sara Kulturhus: οι επισκέπτες συχνά αγκαλιάζουν τις ξύλινες κολόνες, μια συμπεριφορά που αναμένεται να επαναληφθεί και στη Sickla. «Η υφή, η μυρωδιά και η αίσθηση του ξύλου αγγίζουν τον άνθρωπο με τρόπο που κανένα άλλο υλικό δεν μπορεί», δηλώνει ο Norelius, τονίζοντας τον ανθρώπινο παράγοντα και την ψυχολογική επίδραση του φυσικού δομικού υλικού.
Οικονομική Βιωσιμότητα και Μελλοντικές Προοπτικές
Παρόλο που το σκυρόδεμα παραμένει οικονομικότερο – μια πλάκα δαπέδου από τσιμέντο κοστίζει περίπου 20% λιγότερο από την ξύλινη – το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αλλάζει ουσιαστικά τα δεδομένα. Η κατασκευή με ξύλο είναι σημαντικά ταχύτερη, γεγονός που επιτρέπει την ταχύτερη διάθεση των κατοικιών και των γραφείων στην αγορά, εξασφαλίζοντας νωρίτερα έσοδα για τους επενδυτές. Αυτός ο παράγοντας είναι κρίσιμος, ειδικά για τη Σουηδία, η οποία αντιμετώπισε συρρίκνωση της αγοράς ακινήτων το 2023 λόγω των αυξημένων επιτοκίων, αλλά τώρα εμφανίζει σημάδια ανάκαμψης.
Οι εξαιρετικές συγκοινωνιακές συνδέσεις της περιοχής – με τραμ, τρένα και την επικείμενη επέκταση του μετρό – ενισχύουν την προοπτική της Sickla να αναδειχθεί σε ένα πρότυπο αστικής ανάπτυξης. Δεν πρόκειται απλώς για μια επένδυση ακινήτων, αλλά για ένα νέο μοντέλο πόλης: με σεβασμό στο περιβάλλον, ελαχιστοποιημένο αποτύπωμα άνθρακα και έμφαση στην ποιότητα ζωής του ανθρώπου.
Όπως συνοψίζει ο Hyllengren, «δημιουργούμε κάτι που θα είναι όχι μόνο βιώσιμο, αλλά και ελκυστικό. Πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι θα θέλουν να ζουν και να εργάζονται εδώ, και αυτό θα αντανακλάται και στην αξία του έργου». Η Στοκχόλμη, λοιπόν, δεν χτίζει απλώς μια νέα γειτονιά. Σχεδιάζει την εικόνα της πόλης του 21ου αιώνα – και αυτή είναι φτιαγμένη από ξύλο.
Snøhetta has completed the Lakehouse, a social & cultural hub anchoring the new Wendelstrand neighborhood near Mölnlycke, Sweden. Built ahead of the 1,000-home development, it aims to foster community ties before residents move in. Kalle Sannerhttps://t.co/WwoI1k4e5f pic.twitter.com/qqQzQl4ymN
— Archinect (@archinect) July 15, 2025