Ένα πρωτοφανές περιστατικό, που αναδεικνύει τις κλιμακούμενες γεωπολιτικές εντάσεις, ανάγκασε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να βρεθεί αντιμέτωπη με μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, όταν το αεροσκάφος που τη μετέφερε αναγκάστηκε να προσγειωθεί χωρίς GPS λόγω πιθανής ρωσικής παρέμβασης.
Συναγερμός στο Αεροσκάφος της Φον ντερ Λάιεν: Οι Λεπτομέρειες της Έκτακτης Προσγείωσης
Συναγερμός σήμανε στις ευρωπαϊκές αρχές μετά από ένα εξαιρετικά σοβαρό περιστατικό που έλαβε χώρα με το αεροσκάφος το οποίο μετέφερε την πρόεδρο της Commission, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Το αεροσκάφος αναγκάστηκε να πραγματοποιήσει έκτακτη προσγείωση στη Βουλγαρία, με τις πληροφορίες να συγκλίνουν σε πιθανή ρωσική παρέμβαση στο σύστημα πλοήγησης GPS.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες των Financial Times, οι οποίες επικαλούνται τρεις Βούλγαρους αξιωματούχους με άμεση γνώση της υπόθεσης, το αεροπλάνο υπέστη πλήρη απώλεια σήματος GPS κατά την κρίσιμη φάση της προσέγγισής του στο αεροδρόμιο του Πλόβντιβ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο πιλότος, επιδεικνύοντας ψυχραιμία και άριστες ικανότητες, πραγματοποίησε αρχικά κύκλους στην περιοχή για σχεδόν μία ώρα. Τελικά, κατάφερε να προσγειώσει το αεροσκάφος χειροκίνητα, κάνοντας χρήση έντυπων χαρτών πλοήγησης – μια πρακτική που παραπέμπει σε εποχές πριν την εδραίωση των ηλεκτρονικών συστημάτων. Ένας από τους Βούλγαρους αξιωματούχους χαρακτήρισε τη διακοπή ως «αναμφισβήτητη παρέμβαση», υπογραμμίζοντας ότι «το GPS ολόκληρης της περιοχής του αεροδρομίου έσβησε».
Οι Επιβεβαιώσεις της Κομισιόν και το Γεωπολιτικό Υπόβαθρο
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διά εκπροσώπου της, επιβεβαίωσε το περιστατικό στο CNN, δηλώνοντας ότι υπήρχαν σαφείς ενδείξεις παρεμβολών (jamming) από ρωσικής πλευράς. Οι παρεμβολές GPS, μια τεχνική που εφαρμοζόταν αρχικά σε καθαρά στρατιωτικό επίπεδο –γνωστή ως “Electronic Warfare” (EW)–, έχουν καταγραφεί με αυξανόμενη συχνότητα σε περιοχές που γειτνιάζουν με τη Ρωσία. Αυτό προκαλεί σοβαρή ανησυχία για την ασφάλεια τόσο των αεροπορικών όσο και των ναυτιλιακών μεταφορών.
* Ανάλογα περιστατικά έχουν αναφερθεί τα τελευταία χρόνια στη Βαλτική Θάλασσα.
* Επίσης, έχουν καταγραφεί σε κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, συχνά σε περιοχές κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία.
* Οι παρεμβολές στο GPS μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνο την πλοήγηση αλλά και άλλα κρίσιμα συστήματα που βασίζονται σε ακριβή δεδομένα θέσης και χρόνου, όπως συστήματα επικοινωνιών και ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας.
Η φον ντερ Λάιεν ταξίδευε από τη Βαρσοβία προς τη Φιλιππούπολη (Πλόβντιβ), όπου είχε προγραμματισμένη συνάντηση με τον τότε Βούλγαρο πρωθυπουργό, Ρόζεν Ζελιάζκοφ, και επίσκεψη σε ένα εργοστάσιο αμυντικών συστημάτων. Η παρουσία της στη Βουλγαρία δεν ήταν διπλωματικά ήπια, καθώς οι δηλώσεις της ήταν ιδιαίτερα αιχμηρές απέναντι στη Ρωσία. Χαρακτηριστικά ανέφερε: «Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν έχει αλλάξει και δεν θα αλλάξει. Είναι αρπακτικό. Μπορεί να ελεγχθεί μόνο μέσω ισχυρής αποτροπής».
Η Σκληρή Στάση της Βουλγαρίας και η Συνέχιση του Ταξιδιού
Η Βουλγαρία, παρά τους ιστορικούς δεσμούς της με τη Ρωσία, έχει τα τελευταία χρόνια ενισχύσει σημαντικά την υποστήριξή της προς την Ουκρανία. Αρχικά, η βοήθεια περιλάμβανε εξοπλισμό σοβιετικής προέλευσης, ο οποίος ήταν συμβατός με τα ουκρανικά συστήματα. Στη συνέχεια, η υποστήριξη επεκτάθηκε σε σύγχρονο πυροβολικό και αμυντικά προϊόντα προερχόμενα από την εγχώρια στρατιωτική βιομηχανία της χώρας, αναδεικνύοντας μια σαφή στροφή στην εξωτερική της πολιτική.
Μετά την ασφαλή προσγείωση στο Πλόβντιβ, η πρόεδρος της Κομισιόν συνέχισε κανονικά το πρόγραμμά της. Αξίζει να σημειωθεί ότι αναχώρησε από τη Βουλγαρία με το ίδιο αεροσκάφος, χωρίς να παρουσιαστούν περαιτέρω προβλήματα. Η επιλογή αυτή, παρά τον προηγούμενο κίνδυνο, μπορεί να ερμηνευθεί και ως μήνυμα αποφασιστικότητας. Την επόμενη ημέρα, πραγματοποίησε προγραμματισμένη επίσημη επίσκεψη στη Λιθουανία, ένα κράτος μέλος της Ε.Ε. που βρίσκεται στην «πρώτη γραμμή» της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία και έχει βιώσει επανειλημμένα παρόμοιες παρεμβολές στο GPS. Το περιστατικό αυτό υπογραμμίζει την αυξανόμενη πρόκληση των υβριδικών απειλών στον σύγχρονο γεωπολιτικό στίβο, όπου ο “ηλεκτρονικός πόλεμος” επεκτείνεται πέρα από τις στρατιωτικές ζώνες, επηρεάζοντας ακόμη και την ασφάλεια των πολιτικών πτήσεων.