Ένα πρωτοποριακό παράδειγμα βιώσιμης αλιείας και προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος παίρνει σάρκα και οστά στην Αμοργό, με τους ίδιους τους αλιείς να πρωτοστατούν στην επιβολή περιορισμών για την ανάκαμψη των ιχθυαποθεμάτων.
Η «Αμοργόραμα»: Ένα πρωτόγνωρο διάταγμα για τη θαλάσσια ζωή
Χρειάστηκαν έντεκα ολόκληρα χρόνια υπομονής, επιμονής και συνεργασίας για να μετατραπεί σε θεσμοθετημένη πραγματικότητα μια ιδέα που γεννήθηκε στους κόλπους της αλιευτικής κοινότητας της Αμοργού. Η χθεσινή δημοσίευση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος στην **Εφημερίδα της Κυβερνήσεως** (ΦΕΚ 73Α) σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή: την επίσημη εφαρμογή περιορισμών στην αλιεία, κατόπιν πρωτοβουλίας των ίδιων των ψαράδων. Πρόκειται για μια μοναδική στην Ελλάδα παρέμβαση «από κάτω προς τα πάνω», η οποία αναμένεται να λειτουργήσει ως φάρος για άλλες θαλάσσιες περιοχές.
Το διάταγμα, με όνομα «Αμοργόραμα», θα τεθεί σε ισχύ από τον **Νοέμβριο του τρέχοντος έτους** και προβλέπει πενταετή απαγόρευση κάθε μορφής αλιείας – είτε επαγγελματικής είτε ερασιτεχνικής, και με οποιοδήποτε μέσο – στις παρακάτω περιοχές και χρονικές περιόδους:
* **Ολοκληρωτική απαγόρευση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους** στις θαλάσσιες ζώνες των **Καταπόλων, της Γραμβούσας και της Νικουριάς**. Αυτές οι περιοχές αποτελούν κρίσιμους βιότοπους και αναπαραγωγικούς χώρους για πολλά θαλάσσια είδη.
* **Περιοδική απαγόρευση από την 1η Απριλίου έως την 31η Μαΐου κάθε έτους** σε ολόκληρη τη θαλάσσια ζώνη περιμετρικά της Αμοργού, εκτεινόμενη σε απόσταση **1,5 ναυτικού μιλίου** από τις ακτές. Η περίοδος αυτή επιλέχθηκε στρατηγικά, καθώς συμπίπτει με την κορύφωση της αναπαραγωγικής διαδικασίας των περισσότερων ιχθυηρών ειδών στο Αιγαίο.
Εθελοντισμός και Επιστημονική Στήριξη
Η επιβολή αυτών των περιορισμών δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Οι ψαράδες της Αμοργού, επιδεικνύοντας περιβαλλοντική ευαισθησία και μακροπρόθεσμη σκέψη, εφαρμόζουν ήδη εθελοντικά αυτούς τους περιορισμούς, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για προστασία των θαλάσσιων πόρων. Μάλιστα, κατά την περίοδο της «παύσης» της αλιείας, αφοσιώνουν τα σκάφη τους στον **καθαρισμό απομονωμένων ακτών**, συνεισφέροντας ενεργά στην καθαριότητα του νησιού.
Η πρωτοβουλία «Αμοργόραμα» δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την πολύπλευρη στήριξη σημαντικών φορέων:
* Το **Cyclades Preservation Fund**, το οποίο παρείχε την απαραίτητη οργανωτική και οικονομική υποστήριξη.
* Το **Blue Marine Foundation**, ένας διεθνής οργανισμός αφιερωμένος στη διάσωση των ωκεανών.
* Το **Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών**, το οποίο ανέλαβε την κρίσιμη **επιστημονική παρακολούθηση** των επιπτώσεων των μέτρων στα ιχθυαποθέματα, εξασφαλίζοντας την τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων.
Ο Αγώνας και οι Προκλήσεις της Εφαρμογής
Για τους αλιείς της Αμοργού, η θεσμοθέτηση αυτή μοιάζει σχεδόν απίστευτη, δεδομένων των μακροχρόνιων αγώνων και των αρχικών απογοητεύσεων. Ο **Μιχάλης Κρόσμαν**, πρόεδρος του Επαγγελματικού Αλιευτικού Συλλόγου Αμοργού «Η Χοζοβιώτισσα», δήλωσε χαρακτηριστικά στην «Καθημερινή»: «Έχουν περάσει 11 χρόνια προσπάθειας, με μεγάλα κενά χωρίς καμία πρόοδο, μόνο απογοήτευση. Είναι λογικό να είμαστε πολύ χαρούμενοι».
Ωστόσο, ο κ. Κρόσμαν έθεσε και την επόμενη, κρίσιμη πρόκληση: **τη φύλαξη και την επιβολή των μέτρων**. «Το ζητούμενο τώρα είναι η φύλαξη. Πώς θα προστατευθούν οι περιοχές και θα τηρηθεί η χρονική απαγόρευση. Το λιμενικό χρειάζεται σκάφος για αστυνόμευση, καθώς αυτό που υπάρχει στο νησί είναι ακατάλληλο». Τυχόν παραβάσεις θα τιμωρούνται αυστηρά, με **πρόστιμα έως 3.000 ευρώ και αφαίρεση της άδειας αλιείας**.
Ελπίδα για το Μέλλον και Διεθνής Προβολή
Η **Άννυ Μητροπούλου**, εκτελεστική διευθύντρια του Cyclades Preservation Fund, εξέφρασε την υπερηφάνεια της για τους αλιείς της Αμοργού, υπογραμμίζοντας ότι «η επιτυχία αυτή είναι δική τους». Χαρακτήρισε μάλιστα το «Αμοργόραμα» ως «ό,τι πιο ώριμο και θετικό μπορεί να δείξει η Ελλάδα στο εξωτερικό», αναδεικνύοντας τον πιλοτικό χαρακτήρα και τη διεθνή απήχηση του εγχειρήματος.
Ο **Στέφανος Καλογήρου**, επίκουρος καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, επιβεβαίωσε την επιστημονική βάση της πρωτοβουλίας: «Η επιτυχία είναι βέβαιη. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα στη Μεσόγειο όπου με περιορισμούς στην αλιεία υπήρξε εντυπωσιακή ανάκαμψη των ψαριών». Τόνισε επίσης τη σημασία της κρατικής μέριμνας για τη φύλαξη και την επιστημονική παρακολούθηση.
Η Δέσμευση της Πολιτείας: Σκάφος και Θαλάσσια Πάρκα
Ανταποκρινόμενος στις ανάγκες φύλαξης, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, **Σταύρος Παπασταύρου**, ο οποίος επισκέφθηκε πρόσφατα την Αμοργό, την Κίναρο και τη Λέβιθα, ανακοίνωσε ότι από τον Νοέμβριο θα αποσταλεί στην Αμοργό ένα νέο **λιμενικό σκάφος «παντός καιρού»** ειδικά για τον έλεγχο της εφαρμογής των μέτρων.
Επιπλέον, η πρωτοβουλία της Αμοργού εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κρατικής δέσμευσης για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο του σχεδιαζόμενου **εθνικού θαλάσσιου πάρκου Νοτίου Αιγαίου**, προβλέπεται η ανάπτυξη **δορυφορικού συστήματος επιτήρησης**, καθώς και η επιβολή περιβαλλοντικών περιορισμών, όπως η **απαγόρευση αγκυροβολίας εκτός ειδικών χώρων**, με σκοπό την προστασία των ζωτικών λιβαδιών Ποσειδωνίας. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτίθεται να καταθέσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας τον Νοέμβριο το νομικό πλαίσιο για τη δημιουργία **δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων**, σε **Νότιο Αιγαίο και Ιόνιο**, με απώτερο στόχο την κύρωσή τους έως το 2026.
Η περίπτωση της Αμοργού αποτελεί φωτεινό παράδειγμα του πώς η συνέργεια πολιτών, επιστημονικής κοινότητας και Πολιτείας μπορεί να οδηγήσει σε βιώσιμες λύσεις για την προστασία του φυσικού πλούτου και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.