Οι κεραυνοί είναι φυσικά φαινόμενα που έχουν σημαντική επίδραση στις δασικές πυρκαγιές σε όλο τον κόσμο, ενώ σε ορισμένες περιοχές αποτελούν τον κύριο λόγο εκδήλωσης πυρκαγιάς. Στη Μεσόγειο, οι κεραυνοί ευθύνονται για περίπου το 5% των δασικών πυρκαγιών, αποτελώντας συχνά το φαινόμενο που προκαλεί τεράστιες φωτιές κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

Η πιθανότητα ένας κεραυνός να προκαλέσει πυρκαγιά σχετίζεται με την υψηλή θερμοκρασία που αναπτύσσει, μπορεί να φτάσει μέχρι τους 27.000 oC. Δηλαδή, ένας κεραυνός λειτουργεί ως πηγή θέρμανσης που μπορεί να ανάψει τα δασικά υλικά. Συγκεκριμένα, οι δασικές πυρκαγιές που προκαλούνται από την πτώση κεραυνού συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των λεγόμενων ξηρών καταιγίδων.

Τι είναι η ξηρή καταιγίδα

Μια ξηρή καταιγίδα είναι μια καταιγίδα που παρουσιάζει ηλεκτρική δραστηριότητα (κεραυνούς) και συνοδεύεται από ελάχιστο ή καθόλου βροχή. Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που ευνοούν την εμφάνιση ξηρών καταιγίδων περιλαμβάνουν αστάθεια στην ατμόσφαιρα και μια πολύ ξηρή στρώση στην τροπόσφαιρα, που μπορεί να επιτρέψει την ανάπτυξη νεφών μεγάλου ύψους. Η ξηρή στρώση συμβάλλει στην εξάτμιση του νερού (βροχής) και στην εκδήλωση κεραυνικής δραστηριότητας χωρίς βροχή.

Ωστόσο, μια ξηρή καταιγίδα δεν οδηγεί πάντα στην έκδοση πυρκαγιάς. Η πιθανότητα ανάφλεξης από την πτώση κεραυνού εξαρτάται από τον τύπο και την υγρασία της δασικής ύλης, καθώς και από τις πυρομετεωρολογικές συνθήκες πριν και μετά την πτώση του κεραυνού. Για παράδειγμα, όταν τα δασικά υλικά είναι πολύ ξηρά και υπάρχουν ευνοϊκές πυρομετεωρολογικές συνθήκες (όπως υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή υγρασία, δυνατοί άνεμοι), η πτώση ενός κεραυνού μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά μέσα σε λίγα λεπτά.

Οι πυρκαγιές μπορούν να εκδηλωθούν αρκετές μέρες μετά την πτώση του κεραυνού

Αντιθέτως, όταν η δασική ύλη είναι υγρή και οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές, η πυρκαγιά μπορεί να εκδηλωθεί μετά από πολλές ώρες ή ακόμη και ημέρες από τον αρχικό κεραυνό. Επομένως, η ξηρή καταιγίδα αποτελεί δυνητική απειλή, καθώς μπορεί να οδηγήσει στην έκδοση πυρκαγιάς αρκετές ημέρες μετά την πτώση των κεραυνών σε μια περιοχή.

Η παραπάνω πληροφορία προέρχεται από την Πυρομετεωρολογική Ομάδα FLAME του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Το ερευνητικό έργο FLAME υποστηρίζεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.).