Ειρηνευτικές Προτάσεις για την Ουκρανία: Βαθύ Χάσμα Παρά τις Προσπάθειες

Η ένταση παραμένει υψηλή, καθώς οι ΗΠΑ θέτουν στο τραπέζι ένα σχέδιο ειρήνευσης που προκαλεί έντονες αντιδράσεις από την ουκρανική πλευρά, αναδεικνύοντας το βαθύ χάσμα μεταξύ των εμπλεκομένων.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τόνισε την αμετακίνητη θέση του Κιέβου όσον αφορά τα εδάφη που έχει καταλάβει η Ρωσία από το 2014. Απαντώντας σε δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ στο περιοδικό TIME, όπου ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ υποστήριξε ότι η Κριμαία «θα παραμείνει με τη Ρωσία», ο Ζελένσκι ήταν σαφής: μόνο ο ουκρανικός λαός μπορεί να αποφασίσει για τα ουκρανικά εδάφη. Το Σύνταγμα της Ουκρανίας είναι ξεκάθαρο: όλα τα κατεχόμενα εδάφη αποτελούν ουκρανικό έδαφος. Οι δηλώσεις Τραμπ, οι οποίες έριξαν την ευθύνη για την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, επικαλούμενες τη συζήτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, αναφέρονταν σε ειρηνευτικά σχέδια που περιλαμβάνουν την παραχώρηση του 20% των ουκρανικών εδαφών στη Ρωσία.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, η Ουάσινγκτον έχει διαμορφώσει ένα σχέδιο-πλαίσιο για την επίτευξη εκεχειρίας και ειρηνευτικής συμφωνίας, τα βασικά σημεία του οποίου είναι:

• Μόνιμη κατάπαυση του πυρός και άμεση έναρξη τεχνικών διαπραγματεύσεων.
• Παροχή ισχυρών εγγυήσεων ασφάλειας στην Ουκρανία από ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά κράτη.
• Η Ουκρανία δεν θα επιδιώξει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, αλλά θα μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ.
• Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν de jure την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και de facto τον ρωσικό έλεγχο σε περιοχές όπως το Λουγκάνσκ, η Χερσώνα, το Ντόνετσκ και η Ζαπορίζια.
• Η Ουκρανία ανακτά τον έλεγχο στρατηγικών σημείων όπως ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια και το φράγμα Καχόβκα.
• Προβλέπεται πλήρης οικονομική αποζημίωση και ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, καθώς και οικονομική συνεργασία ΗΠΑ-Ρωσίας σε ενέργεια και άλλους τομείς.

Οι αντιπροτάσεις από το Κίεβο και τους Ευρωπαίους συμμάχους, ωστόσο, διαφέρουν σημαντικά, ζητώντας:

• Πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός πριν από οποιαδήποτε συζήτηση για τα εδαφικά ζητήματα.
• Άμεση επιστροφή των εκτοπισμένων Ουκρανών και των αιχμαλώτων πολέμου.
• Ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας χωρίς περιορισμούς στη στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας.
• Οι διαπραγματεύσεις για τα εδάφη να ξεκινήσουν μετά την παγίωση της κατάπαυσης του πυρός.
• Οικονομική αποκατάσταση της Ουκρανίας, με δέσμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την αποζημίωση.

Σύμφωνα με το Reuters, η Ουάσινγκτον έχει καταστήσει σαφές ότι, εάν δεν επιτευχθεί σύντομα συμφωνία, οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από τις διαπραγματεύσεις. Παρά τα πρώτα, δειλά σημάδια διάθεσης για συνομιλίες από ρωσικής πλευράς, το χάσμα παραμένει βαθύ. Η τελευταία επίσημη συνομιλία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έγινε στις αρχές του πολέμου, το 2022, χωρίς επιτυχία. Έκτοτε, ο Ζελένσκι έχει αποκλείσει την άμεση επαφή με τον Πούτιν, δηλώνοντας ωστόσο πρόσφατα ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη για «κάθε μορφής συνομιλίες» υπό την προϋπόθεση πλήρους εκεχειρίας. Ουκρανοί αξιωματούχοι εκφράζουν σκεπτικισμό, κατηγορώντας τη Μόσχα ότι «χρησιμοποιεί τις συνομιλίες ως θέαμα» και ζητούν χειροπιαστές αποδείξεις για τη ρωσική πρόθεση ειρήνευσης.