Σε μια πολιτεία όπου οι βασικές ανάγκες για ρεύμα και νερό είναι προνόμιο, οι Ρομά ζουν υπό αντίξοες συνθήκες, εξαρτώμενοι από τη διαλογή σκουπιδιών για την επιβίωσή τους. Οι οικογένειές τους, συχνά πολυμελείς, δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις πιο στοιχειώδεις ανάγκες, ενώ, αν και βρίσκονται κοντά σε αστικές περιοχές, παραμένουν απομονωμένες. Τι συνθήκες διαβίωσης αντιμετωπίζουν; Ποιες είναι οι επαγγελματικές τους επιλογές; Πώς αποκτούν εκπαίδευση; Ποιες είναι οι καθημερινές πιέσεις που βιώνουν τα παιδιά, και ειδικά οι νεαρές κοπέλες; Η εκπομπή του ΣΚΑΪ, Prime Time, ερεύνησε τη ζωή στις σκληρές γειτονιές των Ρομά: Ασπρόπυργο, Μενίδι, Ζεφύρι, Εξαμίλια Κορινθίας, καταγράφοντας ανατριχιαστικές εικόνες και αποκαλυπτικές μαρτυρίες για την καθημερινότητα σε αυτές τις “αχαρτογράφητες” περιοχές. Η έρευνα ξεκίνησε από τα Εξαμίλια, λίγο έξω από την Κόρινθο.
“Πολλά παιδιά πηγαίνουν σχολείο και επιστρέφουν πεινασμένα. Ο λόγος είναι απλός: δεν υπάρχουν δουλειές. Έχουμε υποβάλει 250 αιτήσεις στον Δήμο και δεν έχουμε λάβει καμία απάντηση,” δηλώνει ο Χρήστος, γραμματέας της κοινότητας Ρομά στα Εξαμίλια. Οι 17χρονοι Πέτρος και Κώστας αισθάνονται παγιδευμένοι στον καταυλισμό. Όνειρό τους η κανονική ζωή, όπως όλων των νέων. “Για πες μου, πώς να ζούμε εδώ; Ζούμε μέσα στη βρωμιά,” αναφέρουν. Το 2021, αστυνομικές δυνάμεις συνέλαβαν 33 άτομα στον καταυλισμό για διακίνηση ναρκωτικών στην Κόρινθο.
Ο Νεκτάριος εκφράζει την επιθυμία των Ρομά για νόμους και τάξη: “Δεν είμαστε εναντίον της κοινωνίας. Θέλουμε να τηρούμε τους νόμους. Αλλά μας βάζουν όλους στο ίδιο τσουβάλι. Αν δεν εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας, θα είμαστε ακόμα 100 χρόνια πίσω.”
Η κατάσταση στη Νέα Ζωή Ασπροπύργου
Στον καταυλισμό στη Νέα Ζωή Ασπροπύργου, οι συνθήκες είναι απογοητευτικές: καμία παροχή ρεύματος ή απορριμματοφόρων, σχεδόν ανύπαρκτοι δρόμοι. Ο Γιάννης, άτυπος αρχηγός του καταυλισμού, υπογραμμίζει τις δυσκολίες εύρεσης εργασίας, καθώς πολλές φορές διώκονται λόγω καταγωγής: “Πηγαίνουμε για δουλειά και μας διώχνουν. Η δουλειά των Ρομά συχνά είναι σεχωματερές, εκεί που οι υπόλοιποι ΔΕΝ πάνε.”
Εκπαίδευση και προοπτικές στα παιδιά
Η 54χρονη Δέσποινα έχει αναλάβει να διδάξει τις γυναίκες του καταυλισμού τρόπους συμπεριφοράς και υπομονής: “Πλέον, οι γυναίκες ξέρουν πώς να λειτουργούν σε τράπεζες και νοσοκομεία. Είμαι υπερήφανη γι’ αυτές.” Όμως, συνεχώς βλέπουμε ότι η παρανομία προσελκύει πολλούς από τους νέους, καθώς η οικονομική πίεση τους οδηγεί στη λάθος κατεύθυνση. Ο Γιάννης Καρυδάκος, υποδιοικητής Δίωξης Ναρκωτικών, σημειώνει ότι οι καταυλισμοί έχουν συνδεθεί με παραβατικές συμπεριφορές.
Εκπαίδευση και αναγκαιότητα αλλαγής
Σύμφωνα με τη διευθύντρια του 7ου δημοτικού Ασπροπύργου, Ματίνα Βαβούλη, ο αριθμός των Ρομά παιδιών που πηγαίνουν σχολείο έχει αυξηθεί, αλλά πολλά εγκαταλείπουν την εκπαίδευση πριν το γυμνάσιο: “Δυστυχώς, οι περισσότερες κοπέλες την εποχή των 14-15 αποσύρονται λόγω γάμου.”
Αρκετοί γονείς δηλώνουν ότι είναι έτοιμοι να παρανομήσουν για να εξασφαλίσουν τροφή για τα παιδιά τους: “Με πέντε παιδιά και επτά εγγόνια δεν έχω άλλη επιλογή,” λέει ο γραμματέας Ρομά στα Εξαμίλια.
Ελπίδα για αλλαγή
Ο Γιάννης είναι πλέον φοιτητής, δείγμα ότι υπάρχει δυνατότητα μετάβασης σε μια καλύτερη ζωή, αν και αυτή η πορεία είναι γεμάτη προκλήσεις. Η αλλαγή απαιτεί χρόνο και συνεργασία με την κοινωνία.
Καθημερινή ζωή και υγειονομικές προκλήσεις
Ο δήμαρχος Ασπροπύργου τονίζει ότι κάθε νύχτα, υπήρχε κίνδυνος πυρκαγιάς από τις φωτιές που ανάβουν οι Ρομά, κυρίως λόγω ανακύκλωσης άχρηστων υλικών: “Καίνε ό,τι μπορούν για να μειώσουν τον όγκο των σκουπιδιών.”
Παράδοση και εκδηλώσεις
Ο Νώντας Θεοδωρόπουλος, μουσικοδιοργανωτής γάμων, αναφέρεται στη μοναδικότητα των γάμων των Ρομά, με πλούσια έθιμα και παραδόσεις, αλλά εκφράζει ανησυχία για την αρνητική εικόνα που αποπνέουν ορισμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης. “Δεν πρέπει να ενώνουμε όλους τους Ρομά με τις ίδιες ταμπέλες,” καταλήγει.