Η ένταση στις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας κλιμακώνεται επικίνδυνα, με φόντο παραβιάσεις εναέριου χώρου, παράλληλες στρατιωτικές ασκήσεις και την ανησυχία των κρατών της Βαλτικής να βρίσκονται στο «κόκκινο».

Παραβιάσεις Εναέριου Χώρου και «Επικίνδυνη Ρωσική Συμπεριφορά»

Η κατάσταση στα ανατολικά σύνορα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας παραμένει εξαιρετικά τεταμένη, με τη Μόσχα να υιοθετεί μια προσέγγιση αμφισβήτησης και επίδειξης ισχύος. Πρόσφατο επεισόδιο, που ήρθε να προστεθεί σε μια σειρά παρόμοιων συμβάντων, ήταν η καταγγελία της Εσθονίας για σοβαρή παραβίαση του εθνικού της εναέριου χώρου. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρθηκε από το εσθονικό Υπουργείο Άμυνας, τρία ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη MiG-31 φέρονται να υπερίπταντο επί περίπου δώδεκα λεπτά πάνω από τη νησίδα Vaindloo, στην καρδιά της Βαλτικής Θάλασσας, την Παρασκευή. Το πλέον ανησυχητικό στοιχείο, σύμφωνα με τις εσθονικές αρχές, ήταν η παντελής απουσία σχεδίου πτήσης και τα απενεργοποιημένα συστήματα αναγνώρισης (transponders) των ρωσικών αεροσκαφών.

Η Εσθονία, μια μικρή χώρα μέλος του ΝΑΤΟ που δεν διαθέτει δική της πολεμική αεροπορία, βασίζεται πλήρως στην αποστολή Baltic Air Policing της Συμμαχίας για την επιτήρηση του εναέριου χώρου της. Σε ανταπόκριση στην παραβίαση, ιταλικά μαχητικά F-35, τα οποία περιπολούν την περιοχή, απογειώθηκαν αμέσως για αναχαίτιση, αναδεικνύοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα των συμμαχικών δυνάμεων.

Ο επικεφαλής της εσθονικής διπλωματίας, Μάργκους Τσάχκνα (Margus Tsahkna), χαρακτήρισε το περιστατικό ως την πέμπτη καταγεγραμμένη παραβίαση μόνο φέτος, εκφράζοντας την έντονη δυσαρέσκεια της χώρας του. Ζήτησε, μάλιστα, πιο αυστηρούς ελέγχους και εντατικοποίηση της πολιτικής και οικονομικής πίεσης προς τη Ρωσία. Η αντίδραση της Συμμαχίας ήταν άμεση, χαρακτηρίζοντας το συμβάν ως «ακόμη ένα δείγμα επικίνδυνης ρωσικής συμπεριφοράς». Η κίνηση αυτή ακολουθεί μόλις λίγες ημέρες μετά τις αναφορές για εισβολές είκοσι ρωσικών drones στον πολωνικό εναέριο χώρο, εντείνοντας το αίσθημα ανασφάλειας στην περιοχή.

Στρατιωτικοί αναλυτές, αν και αναγνωρίζουν ότι οι συχνές διελεύσεις στην περιοχή εν μέρει οφείλονται στο στρατηγικά κρίσιμο στενό πέρασμα μεταξύ Αγίας Πετρούπολης και του ρωσικού θύλακα του Καλίνινγκραντ, υπογραμμίζουν ότι η απουσία επικοινωνίας με τους ελεγκτές πτήσεων πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο ατυχήματος και δυνητικής κλιμάκωσης, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες εξελίξεις.

Αίτημα Ενεργοποίησης Άρθρου 4 και Παράλληλες Ασκήσεις

Η ανησυχία για την ασφάλεια των ανατολικών συνόρων του ΝΑΤΟ οδήγησε την Εσθονία και την Πολωνία να υποβάλουν αίτημα ενεργοποίησης του Άρθρου 4 της Συνθήκης της Ουάσινγκτον. Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών-μελών σε περιπτώσεις που οποιοδήποτε από αυτά θεωρεί ότι απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα, η πολιτική του ανεξαρτησία ή η ασφάλειά του. Το αίτημα αυτό, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αντανακλά την έκδηλη αγωνία των χωρών της Βαλτικής σχετικά με τις πιθανές αδυναμίες της Συμμαχίας στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας, ειδικά έναντι μιας αυξανόμενα επιθετικής Ρωσίας.

Το περιστατικό της εσθονικής παραβίασης συνέπεσε χρονικά με τη διεξαγωγή παράλληλων στρατιωτικών ασκήσεων από ΝΑΤΟ και Ρωσία, εντείνοντας περαιτέρω την νευρικότητα.

https://twitter.com/NATO/status/1787265903964203005

Από τη ρωσική πλευρά:

• Η Ρωσία ολοκλήρωσε στη Λευκορωσία την τετραετή άσκηση «Zapad», στην οποία συμμετείχαν 15.000 στρατιώτες.
• Η άσκηση περιελάμβανε προσομοίωση χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων, ένα σαφές μήνυμα προς τη Δύση.
• Για πρώτη φορά, συμμετείχε ένα μικρό απόσπασμα από την Ινδία, κίνηση με έντονο συμβολισμό που υποδηλώνει την επιθυμία της Μόσχας για ενίσχυση των συμμαχιών της εκτός του δυτικού κόσμου.

Από την πλευρά του ΝΑΤΟ:

• Η Συμμαχία προετοιμάζει την άσκηση «Neptune Strike».
• Στην άσκηση αναμένεται να συμμετάσχουν γερμανικές και σκανδιναβικές δυνάμεις.
• Κεντρικό ρόλο θα έχει το αμερικανικό πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο USS Gerald R. Ford, του οποίου η παρουσία αποτελεί μια καθαρή επίδειξη ισχύος και αποτροπής.

https://twitter.com/NATO_MARCOM/status/1792621768822096058

Η Μόσχα, όπως αναμενόταν, αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι υπήρξε οποιαδήποτε παραβίαση του εναέριου χώρου της Εσθονίας, επιμένοντας στην επίσημη εκδοχή της για διεθνείς πτήσεις εντός των επιτρεπόμενων ορίων. Ωστόσο, η καχυποψία παραμένει υψηλή στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Ειδικοί αναλυτές διεθνών σχέσεων και στρατιωτικής στρατηγικής εκτιμούν ότι αυτές οι ρωσικές κινήσεις συνιστούν μια τακτική δοκιμής των αντοχών της Συμμαχίας και μια σαφή επίδειξη ισχύος προς τη Δύση. Όλα αυτά διαδραματίζονται τη στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να είναι το επίκεντρο της διεθνούς αντιπαράθεσης, προσδίδοντας ακόμα μεγαλύτερη σημασία σε κάθε στρατιωτική κινητοποίηση στην ευρύτερη περιοχή. Η κατάσταση απαιτεί ψυχραιμία και διπλωματικές προσπάθειες για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης, καθώς ο κίνδυνος ενός ατυχήματος με απρόβλεπτες συνέπειες παραμένει ορατός.