Η προοπτική μιας συνάντησης κορυφής μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βλαντίμιρ Πούτιν, με στόχο την εκτόνωση της σύγκρουσης στην Ουκρανία, φαίνεται να βρίσκεται σε αναμονή. Οι πρόσφατες διπλωματικές ζυμώσεις υπογραμμίζουν τις πολυπλοκότητες και τις αντιστάσεις που χαρακτηρίζουν κάθε απόπειρα επίλυσης αυτής της κρίσης, αναδεικνύοντας παράλληλα τη σημασία της διαπραγματευτικής ωριμότητας των εμπλεκομένων μερών.

Αναστολή Συνάντησης: Όταν η Διπλωματία Περιμένει

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να αναστείλει προσωρινά τις προετοιμασίες για μια προγραμματισμένη συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντίμιρ Πούτιν, στη Βουδαπέστη. Πηγές του Λευκού Οίκου, μιλώντας στο NBC News, αποκάλυψαν ότι η απόφαση ελήφθη αφού ο Τραμπ ενημερώθηκε για την τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, και του Ρώσου ομολόγου του, Σεργκέι Λαβρόφ.

Σύμφωνα με την αμερικανική πλευρά:

• Η επικοινωνία κρίθηκε «θετική και παραγωγική».
• Ωστόσο, ο Τραμπ εκτίμησε πως «δεν χρειάζεται προς το παρόν διά ζώσης συνάντηση».
• Η εκτίμηση είναι ότι «οι δύο πλευρές δεν είναι έτοιμες για συνομιλίες ουσίας».

Αμερικανοί αξιωματούχοι άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να συνεχιστεί ο διάλογος μέσω τηλεδιάσκεψης ή τηλεφωνικών επαφών. Οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών αναμένεται να συναντηθούν στο περιθώριο της Συνόδου της ASEAN το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, χωρίς όμως να έχει καθοριστεί επίσημη ατζέντα.

Οι Θέσεις της Ρωσίας και η Διεθνής Αντίδραση

Το Κρεμλίνο, δια του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ, διέψευσε τα περί «παγώματος» ή επιβράδυνσης της πρωτοβουλίας Τραμπ. Ο Ριαμπκόφ δήλωσε στο πρακτορείο TASS ότι «δεν μπορεί να αναβληθεί κάτι που δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί», τονίζοντας ότι «οι ρωσικές θέσεις παραμένουν σταθερές». Αυτή η δήλωση υποδηλώνει μια προσπάθεια της Μόσχας να αποδομήσει την αφήγηση περί ρωσικής καθυστέρησης στις ειρηνευτικές προσπάθειες.

Στο μεταξύ, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις:

• Ουάσιγκτον, Βερολίνο, Παρίσι και Λονδίνο εξέδωσαν κοινή δήλωση στήριξης στις προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου.
• Επεσήμαναν ωστόσο ότι «η Ρωσία δεν έχει ακόμη δείξει διάθεση για συμβιβασμό».
• Κάλεσαν σε εντατικοποίηση της πίεσης στην ρωσική οικονομία και αμυντική βιομηχανία μέχρι να υπάρξει «πραγματική πρόθεση για ειρήνη».

Η Ουκρανική Στάση και το Αίτημα του Ζελένσκι

Ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε συνέντευξή του στο NBC, κάλεσε τον Ντόναλντ Τραμπ «να κρατήσει σθεναρή στάση απέναντι στον Πούτιν». Επανέλαβε επίσης την ετοιμότητα της Ουκρανίας να συμμετάσχει σε «κάθε ειλικρινή ειρηνευτική πρωτοβουλία». Η ρητορική του Ζελένσκι αντανακλά τη διαρκή προσπάθεια του Κιέβου να διασφαλίσει τη διεθνή υποστήριξη και να αποφύγει πιθανές υποχωρήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν εις βάρος της εθνικής κυριαρχίας της Ουκρανίας.

Ανάλυση: Πολιτικό Timing και Περιορισμοί της Διπλωματίας

Η αναβολή της συνάντησης αυτής της κλίμακας υποδηλώνει ότι οι θεμελιώδεις διαφωνίες μεταξύ των πλευρών παραμένουν βαθιές, παρά τις πρόσφατες τηλεφωνικές επαφές. Το «πολιτικό timing» αποτελεί κρίσιμο παράγοντα σε τέτοιες διαπραγματεύσεις. Η δήλωση του Τραμπ πως «και οι δύο πλευρές πρέπει να σταματήσουν στη γραμμή του μετώπου, να πάνε στα σπίτια τους, να πάψουν να σκοτώνουν ανθρώπους. Οι διαπραγματεύσεις μπορούν να γίνουν αργότερα» αναδεικνύει την επιθυμία του για άμεση παύση των εχθροπραξιών ως προϋπόθεση για ουσιαστικό διάλογο. Ωστόσο, η Ρωσία έχει επανειλημμένα εκφράσει τη δυσπιστία της απέναντι σε προτάσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τις «νέες εδαφικές πραγματικότητες».

In the author’s assessment: Η αδυναμία άμεσης συνάντησης Τραμπ-Πούτιν, παρά το προφανές ενδιαφέρον του Αμερικανού προέδρου για προσωπική εμπλοκή, υπογραμμίζει τους περιορισμούς ακόμα και της πλέον υψηλού επιπέδου διπλωματίας όταν οι στρατιωτικές και πολιτικές συνθήκες στο πεδίο δεν έχουν ακόμη ωριμάσει για ουσιαστικό συμβιβασμό. Το γεγονός ότι η αναβολή ήρθε λίγες ημέρες μετά τις επαφές του Ντόναλντ Τραμπ με τους Βλαντίμιρ Πούτιν και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δείχνει πως οι αρχικές προσδοκίες για άμεσο αποτέλεσμα δεν επαληθεύτηκαν. Η επανάληψη των επαφών μεταξύ Ρούμπιο και Λαβρόφ στην ASEAN ενδεχομένως να χρησιμεύσει ως βαρόμετρο για τις μελλοντικές προοπτικές.

Συγκριτικά: Κατά το παρελθόν, παρόμοιες πρωτοβουλίες για την επίλυση περιφερειακών συγκρούσεων, όπως αυτές στη Μέση Ανατολή ή στα Βαλκάνια, συχνά αντιμετώπισαν καθυστερήσεις και αναβολές. Συνήθως, μια επιτυχημένη συνάντηση κορυφής απαιτεί προηγουμένως την επίτευξη ενός σημαντικού βαθμού συναίνεσης σε τεχνικό και διπλωματικό επίπεδο, ώστε να διασφαλιστούν απτά αποτελέσματα και να αποφευχθεί ένα επικοινωνιακό φιάσκο. Προς το παρόν, η διπλωματική πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον φαίνεται να βρίσκεται σε φάση αναμονής, εν αναμονή πιο ευνοϊκών συνθηκών.