Μια απροσδόκητη προσπάθεια ειρήνης ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν προκαλεί έντονη αναταραχή στη διεθνή σκηνή.
Μονομερής ανακοίνωση για κατάπαυση του πυρός
Ο Ντόναλντ Τραμπ, πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, εξέπληξε τον κόσμο με την ανακοίνωση μιας μονομερούς συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Η αποκάλυψη έγινε μέσω της πλατφόρμας Truth Social, επικαλούμενη μεσολάβηση του Κατάρ και σημαντική εμπλοκή πολιτικών όπως ο αντιπρόεδρος JD Vance και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Παρά τις προσπάθειες των Αμερικανών διπλωματών, κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη δεν επιβεβαίωσε επίσημα την ύπαρξη συμφωνίας, με την Τεχεράνη να ξεκαθαρίζει πως απαιτεί διακοπή των ισραηλινών επιθέσεων πριν από κάθε βήμα προς ειρήνη.
Πυραυλικές επιθέσεις παρά τις ειρηνευτικές διακηρύξεις
Οι ώρες μετά την ανακοίνωση ήταν μακριά από την αναμενόμενη ησυχία. Ο ήχος σειρήνων στο Τελ Αβίβ και άλλες ισραηλινές πόλεις προμήνυσε τέσσερα κύματα πυραυλικών επιθέσεων από το Ιράν, με τραγικές συνέπειες όπως ο θάνατος τεσσάρων πολιτών στην Μπερ Σέβα. Η απάντηση της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας ήταν άμεση, με αεροπορικές επιδρομές σε ιρανικούς στόχους, διατηρώντας την ένταση σε υψηλά επίπεδα και απορρίπτοντας τη δέσμευση σε οποιαδήποτε συμφωνία χωρίς σαφείς όρους.
Η διπλωματία της ισχύος και οι αμφιλεγόμενες στρατηγικές
Ο Τραμπ αποδίδει τη φερόμενη συμφωνία στην καταστροφική επίθεση με αεροπλάνα B-2 σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, θεωρώντας τα στρατηγικά πλήγματα ως αναγκαστικό παράγοντα για διαπραγματεύσεις. Αντίθετα, η πλευρά του Ιράν επέλεξε να απαντήσει με επιθέσεις στην αμερικανική βάση αλ Ουντέιντ στο Κατάρ, ανταποκρινόμενη με συμμετρικό αριθμό πυραύλων, ωστόσο με προειδοποιήσεις που απέτρεψαν θύματα – μια διφορούμενη στρατηγική που υποδηλώνει επιθυμία διατήρησης ανοιχτών διπλωματικών καναλιών.
Γεωπολιτικό αδιέξοδο και παγκόσμια ανησυχία
Η παρούσα κατάσταση χαρακτηρίζεται περισσότερο από δηλώσεις προθέσεων παρά από οριστική συμφωνία. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου φέρεται να δέχθηκε υπό προϋποθέσεις την πρόταση, ενώ το Ιράν αρνείται οποιαδήποτε κίνηση πριν από σαφή παύση των ισραηλινών επιθέσεων. Στο διεθνές πλαίσιο, χώρες όπως η Γαλλία, η Κίνα και η Ρωσία απαιτούν αποκλιμάκωση, ενώ ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας παραμένει αδύναμος να αξιολογήσει την έκταση των ζημιών σε κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Μια εύθραυστη ειρήνη υπό τον έλεγχο της Ουάσιγκτον;
Ο Τραμπ επιδιώκει να παρουσιαστεί ως ειρηνοποιός, εφαρμόζοντας διαβαθμισμένη εκεχειρία με την προτεραιότητα σε πρώτο στάδιο προς το Ιράν και στη συνέχεια στο Ισραήλ. Ωστόσο, το μοντέλο αυτό, βασισμένο σε στρατηγικά πλήγματα και ισορροπία τρόμου, φαίνεται να αγνοεί την ανάγκη για σαφείς μηχανισμούς παρακολούθησης και διεθνείς εγγυήσεις. Αναλυτές προειδοποιούν πως η απουσία τέτοιων στοιχείων καθιστά την εκεχειρία ευάλωτη σε νέες κρίσεις.
Υπό το πρίσμα των επικείμενων προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, παραμένει ασαφές αν η κίνηση αυτή αποτελεί πραγματική προσπάθεια ειρήνευσης ή πολιτικό ελιγμό. Μέχρι στιγμής, ο ήχος των εκρήξεων επισκιάζει τις φωνές της διπλωματίας, αφήνοντας την περιοχή και τη διεθνή κοινότητα σε ένα εύθραυστο σημείο ισορροπίας.