Η εκεχειρία στη Γάζα, αν και επισφαλής, έχει ανοίξει τη συζήτηση για την επόμενη μέρα στη Λωρίδα. Πέρα από την άμεση ανακούφιση από τις μάχες, το κεντρικό ερώτημα που πλανάται είναι ποιος θα διασφαλίσει τη σταθερότητα και την ανοικοδόμηση σε μια περιοχή που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα από τον πόλεμο. Οι διπλωματικές διαβουλεύσεις είναι πυρετώδεις, με πολλά σενάρια να βρίσκονται στο τραπέζι, καθώς η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να σχεδιάσει ένα βιώσιμο μέλλον για τον παλαιστινιακό θύλακα.
Οι Εναλλακτικές για τη Δύναμη Ασφαλείας στη Γάζα
Η διασφάλιση της τάξης και της ασφάλειας στη Γάζα μετά την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα πονοκέφαλο. Επί του παρόντος, υπάρχουν αναφορές ότι ένοπλα σώματα της Χαμάς έχουν αναλάβει την αστυνόμευση σε περιοχές από τις οποίες έχει αποσυρθεί ο ισραηλινός στρατός. Αυτό, ωστόσο, θεωρείται ως μια βραχυπρόθεσμη και μη βιώσιμη λύση. Οι συζητήσεις εστιάζουν στη δημιουργία μιας διεθνούς δύναμης ασφαλείας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, χώρες όπως το Πακιστάν, το Αζερμπαϊτζάν και η Ινδονησία έχουν αναφερθεί ως πιθανοί συνεισφέροντες σε μια τέτοια δύναμη. Ειδικότερα, η Ινδονησία είναι η μόνη χώρα που έχει εκφράσει δημοσίως την προθυμία της, προτείνοντας την αποστολή έως και 20.000 στρατιωτών, υπό τον όρο όμως της ρητής εντολής του ΟΗΕ. Ωστόσο, αυτή η προϋπόθεση δεν περιλαμβάνεται στο 20σημο ειρηνευτικό σχέδιο που προωθεί η αμερικανική πλευρά.
Επιπλέον, σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει αναφέρει την Αίγυπτο, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ως πιθανούς συμμετέχοντες. Υπάρχουν επίσης αναφορές για την πιθανή παρουσία στρατευμάτων από αραβικές χώρες εντός του Ισραήλ, μαζί με αμερικανικές δυνάμεις, με στόχο την επίβλεψη της εκεχειρίας και τη διασφάλιση της μη παραβίασής της.
Ο ρόλος των Διεθνών Οργανισμών και των Δυτικών Δυνάμεων
Η Ευρώπη, μέσω του Παρισιού και του Βερολίνου, ασκεί πιέσεις για την ανάληψη κεντρικού ρόλου από τον ΟΗΕ, τόσο στη δύναμη ασφαλείας όσο και στη μεταβατική διοίκηση της Γάζας. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει δηλώσει ότι η Γαλλία θα “δουλέψει διπλωματικά” στον ΟΗΕ για τη δημιουργία ενός διεθνούς πλαισίου. Παρόλο που το Παρίσι δεν προτίθεται να συμμετάσχει στρατιωτικά, έχει ήδη ξεκινήσει τον σχεδιασμό.
Αυτή η γαλλογερμανική γραμμή αντιμετωπίζει επιφυλάξεις από την Ουάσιγκτον και την Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, η προτίμηση των αραβικών χωρών για μια λύση υπό την “ομπρέλα” του ΟΗΕ μπορεί να πιέσει την Αμερικανική πλευρά να αναζητήσει συμβιβαστική λύση.
Αναφορικά με την αμερικανική εμπλοκή, έχουν καταγραφεί σχέδια για περίπου 200 στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ. Ο ρόλος τους θα είναι καθαρά παρατηρητικός/εποπτικός της κατάπαυσης του πυρός, με τη δράση τους να περιορίζεται εκτός της Γάζας, σε συντονισμό με συνδέσμους αραβικών στρατών. Αυτή η αρχιτεκτονική στοχεύει να εγγυηθεί τη μηδενική παραβίαση της εκεχειρίας, χωρίς ωστόσο να υποκαθιστά μια πλήρη δύναμη σταθεροποίησης επί του πεδίου.
Η Πολιτική Διοίκηση και η Οικονομική Ανοικοδόμηση: Ένα Τεράστιο Έργο
Πέρα από την ασφάλεια, εξίσου κρίσιμο είναι το ζήτημα της πολιτικής διακυβέρνησης. Ο Μακρόν έχει αναφέρει έναν “ιδιαίτερο ρόλο” της Γαλλίας δίπλα στην Παλαιστινιακή Αρχή, θέτοντας ως προϋπόθεση τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις εκ μέρους της. Στο παρασκήνιο, ακούγεται το όνομα του Τόνι Μπλερ για την προεδρία μιας πιθανής “Διεθνούς Μεταβατικής Αρχής της Γάζας”. Η ιδέα που επικρατεί για την ασφάλεια είναι η συμμετοχή κυρίως περιφερειακών παικτών, εντός ενός διεθνούς πλαισίου, κατά προτίμηση υπό τον ΟΗΕ.
Ανάλυση: Η εμπλοκή των περιφερειακών παικτών κρίνεται κρίσιμη για την αποδοχή και τη βιωσιμότητα κάθε λύσης, δεδομένων των ιστορικών και γεωπολιτικών δεσμών τους με την περιοχή. Η απουσία τους θα καθιστούσε οποιαδήποτε διεθνή παρέμβαση ευάλωτη στην τοπική αντίσταση και δυσπιστία.
Το οικονομικό αποτύπωμα της ανοικοδόμησης είναι τεράστιο. Οι εκτιμήσεις ανεβάζουν τις ανάγκες σε τουλάχιστον 70 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία, η Γαλλία, η Ιαπωνία, η Ελβετία, η Τουρκία και τα αραβικά κράτη του Κόλπου έχουν ήδη εκφράσει τη διάθεσή τους για συνδρομή σε ένα πολυετές σχέδιο ανασυγκρότησης.
Η Γαλλία, σε συνεργασία με την Αίγυπτο, έχει ανακοινώσει τη διοργάνωση διάσκεψης ανθρωπιστικής βοήθειας τις επόμενες εβδομάδες.
Συγκριτική Ανάλυση: Το ποσό των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων είναι ενδεικτικό του πρωτοφανούς επιπέδου καταστροφής. Συγκριτικά, η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο εκτιμάται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια, αλλά ακόμη και τα 70 δισ. για μια τόσο μικρή γεωγραφική έκταση όπως η Γάζα υπογραμμίζουν την ολοκληρωτική καταστροφή υποδομών και κατοικιών, θυμίζοντας ανάλογες προκλήσεις σε μεταπολεμικές ζώνες όπως το Κοσσυφοπέδιο ή το Ιράκ, όπου η διεθνής χρηματοδότηση συχνά αποδεικνύεται ανεπαρκής μπροστά στο μέγεθος της καταστροφής.
Το Δίλημμα της Διεθνούς Διαχείρισης
Η διαχείριση της Γάζας μετατρέπεται σε ένα σύνθετο “σταυρόλεξο” για τη διεθνή κοινότητα. Χωρίς την αποδοχή του ΟΗΕ, οποιαδήποτε λύση δύσκολα αποκτά νομιμοποίηση. Χωρίς την αμερικανική ισχύ και τον συντονισμό, η αποτελεσματικότητα τίθεται εν αμφιβόλω. Και χωρίς την περιφερειακή συμμετοχή, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα μοιάζει ανέφικτη. Η ισορροπία μεταξύ αυτών των παραγόντων θα κρίνει αν η τρέχουσα “παύση πυρός” μπορεί πράγματι να οδηγήσει σε μια διαρκή ειρήνη στην πληγωμένη Λωρίδα της Γάζας.