Το Μέγα Σάββατο θεωρείται ημέρα σιωπής, όπως αναφέρεται στον Χειρουβικό Ύμνο της ημέρας. Το πρωί της εορτής του Πάσχα τελείται ο Εσπερινός με τη Θεία Λειτουργία, γνωστή ως η πρώτη Ανάσταση. Ακούγονται αναγνώσματα και ύμνοι ενώ στον ύμνο “Ανάστα ο Θεός κρίνων την γην” ο ιερέας σκορπίζει δαφνόφυλλα στον ναό σαν σύμβολο νίκης. Η αναμονή για την Ανάσταση γίνεται αισθητή. Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς την Κυριακή του Πάσχα γιορτάζεται η Ανάσταση του Χριστού με τον ύμνο “Χριστός Ανέστη”, ενώ ακολουθεί ο Όρθρος και η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία της Κυριακής του Πάσχα.

Η έκκληση των αρχιερέων και φαρισαίων στον Πόντιο Πιλάτο

Το Σάββατο, αρχιερείς και φαρισαίοι ανέθεσαν στον Πόντιο Πιλάτο να ασφαλίσει τον τάφο του Ιησού για τρεις ημέρες, φοβούμενοι ότι οι μαθητές του θα κλέψουν το σώμα του και θα κηρύξουν ψευδώς την Ανάσταση. Ωστόσο, το Πανάγιο Σώμα του Ιησού κείται στον τάφο για να συντρίψει τη δύναμη του Άδη και του θανάτου. Η Ανάσταση συμβολίζει τη γέννηση μιας νέας ανθρωπότητας και αλλάζει την ανθρωπολογία, με τον άνθρωπο να αποκτά αθανασία μέσω της Ανάστασης του Χριστού.

Έθιμα του Μεγάλου Σαββάτου στην Ελλάδα

• Στα Καλάβρυτα, οι οικογένειες ανάβουν λαμπάδες στον ναό ενώ ψάλλουν το “Δεύτε λάβετε φως”.
• Στην Αθήνα, τα κορίτσια ανάβουν τις λαμπάδες τους από αντρική λαμπάδα στην ελπίδα να παντρευτούν.
• Στο Ραψομάτι Αρκαδίας, νιόνυφη ανάβει πρώτη τη λαμπάδα και φιλά το χέρι του παπά δίνοντάς του χρήματα.
• Στην Χίο, κατά την ανάγνωση του Ευαγγελίου και το ψάλιμο του “Χριστός Ανέστη”, γίνεται δονητικό περιβάλλον με κροτίδες και πυροτεχνήματα, ενώ πολλές φορές πυροβολούν τον ίδιο τον παπά.
• Στην Κορώνη της Μεσσηνίας, γίνεται πανδαιμόνιο στους δρόμους με σπασίματα πηλινών καντινών για την εκφόβιση των δαιμόνων που αντιμετωπίζουν την Ανάσταση.
• Στην Κέρκυρα, το Μέγα Σάββατο αναβοσβήνει ένα καλάντο στην αγορά, ενώ οι γυναίκες “καθαρίζουν” τα χέρια τους από τη βρωμιά ρίχνοντας νομίσματα σε νερό. Συγχρόνως, δαγκώνουν ένα σιδερένιο αντικείμενο λέγοντας “Σιδερένιο το κεφάλι μου!”.

Σε πολλές περιοχές, όπως στη Φθιώτιδα και τη Σύρο, υπάρχουν ξεχωριστά έθιμα σχετικά με την Ανάσταση, που αντικατοπτρίζουν την πίστη και την ελπίδα των ανθρώπων στην αναγέννηση και την αθανασία μέσα από τον συμβολισμό της Ανάστασης του Χριστού.