Σε μια κίνηση με βαθιά συμβολική και ουσιαστική σημασία, η ελληνική ομογένεια και ο τραπεζικός κόσμος της Ελλάδας ενώνουν τις δυνάμεις τους για την αναγέννηση ενός ζωντανού μνημείου ελληνισμού στην Κωνσταντινούπολη: το Ζωγράφειο Εκπαιδευτήριο. Η πρόσφατη ολοκλήρωση της πρώτης φάσης ανακαίνισης και σεισμικής θωράκισης του ιστορικού κτιρίου, χάρη στη γενναιόδωρη συνεισφορά των ελληνικών τραπεζών, σηματοδοτεί όχι μόνο τη διάσωση ενός αρχιτεκτονικού κοσμήματος, αλλά και την έμπρακτη υποστήριξη της ελληνικής παιδείας στην Πόλη.
Ορόσημο Αναγέννησης: Αγιασμός και Εγκαίνια στο Ζωγράφειο
Με κάθε επισημότητα τελέστηκε την Τετάρτη, 15 Οκτωβρίου 2025, ο αγιασμός και τα εγκαίνια του πλήρως ανακαινισμένου Ζωγραφείου Εκπαιδευτηρίου στην Κωνσταντινούπολη. Η τελετή, στην οποία χοροστάτησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, επισφράγισε την ολοκλήρωση μιας κρίσιμης φάσης εργασιών που στόχευσαν τόσο στην δομική ενίσχυση όσο και στην επαναφορά της αρχικής αρχιτεκτονικής ταυτότητας του σχολείου. Ο Παναγιώτατος υποδέχθηκε στο Φανάρι τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) και εκπροσώπους των δωρητριών τραπεζών, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την καθοριστική συμβολή τους.
Η Σημασία της Αντισεισμικής Θωράκισης και Αρχιτεκτονικής Αποκατάστασης
Ένα από τα πλέον αξιοσημείωτα στοιχεία των εργασιών ήταν η αντισεισμική θωράκιση του κτιρίου, μια αυτονόητη προτεραιότητα σε μια σεισμογενή περιοχή όπως η Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, η ανακαίνιση περιλάμβανε και μια σημαντική αρχιτεκτονική παρέμβαση: την απομάκρυνση δύο ορόφων που είχαν προστεθεί το 1962. Αυτή η απόφαση, όπως τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ήταν κρίσιμη όχι μόνο για την ενίσχυση της δομικής ακεραιότητας, αλλά και για την αποκατάσταση της αυθεντικής μορφής του κτιρίου, διασώζοντας την ιστορική του κληρονομιά. (Ανάλυση: Η απομάκρυνση μεταγενέστερων προσθηκών που αλλοιώνουν την αρχική αισθητική αποτελεί συχνά πρακτική σε έργα αποκατάστασης μνημείων, συνδυάζοντας τη σύγχρονη ανάγκη για ασφάλεια με τον σεβασμό στην ιστορία.)
Η Συνεισφορά του Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος
Η δωρεά των 800.000 ευρώ από τις ελληνικές τράπεζες, μέλη της ΕΕΤ, υπήρξε καθοριστική για την υλοποίηση της πρώτης φάσης του έργου. Ο πρόεδρος της ΕΕΤ και της Εθνικής Τράπεζας, Γκίκας Χαρδούβελης, ανακοίνωσε μάλιστα την αύξηση της αρχικής δωρεάς κατά 300.000 ευρώ, υπογραμμίζοντας το έμπρακτο ενδιαφέρον του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η συνεισφορά αυτή καλύπτει:
«Είναι τιμή για όλες τις ελληνικές τράπεζες να συμβάλουν στη συνέχιση της μακραίωνης ιστορίας ενός σχολείου που υπήρξε φάρος Παιδείας και Πολιτισμού», δήλωσε ο κ. Χαρδούβελης, υπογραμμίζοντας τη συνέχεια της παράδοσης των ευεργετών.
Οι Σύγχρονοι Ευεργέτες και η συνέχεια της Ιστορίας
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε θερμές ευχαριστίες στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών, αναγνωρίζοντας τόσο την υλική όσο και την ηθική διάσταση της προσφοράς τους. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στον Αθανάσιο Μαρτίνο και το Ίδρυμα Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου για την καθοριστική τους συμβολή. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Πατριάρχης, οι σημερινοί φιλέλληνες ευεργέτες αποτελούν άξιους συνεχιστές του Χρηστάκη Ζωγράφου, ο οποίος το 1892-1893 χρηματοδότησε την ανέγερση του σχολείου με 10.000 χρυσές λίρες. (Ανάλυση: Η παράδοση της ευεργεσίας προς εκπαιδευτικά ιδρύματα της ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη έχει βαθιές ρίζες, με μεγάλα ονόματα του ελληνικού κεφαλαίου να στηρίζουν διαχρονικά την ελληνική παιδεία. Αυτό αντικατοπτρίζει τη διαχρονική αναγνώριση της σημασίας της εκπαίδευσης ως πυλώνα διατήρησης της εθνικής ταυτότητας εκτός των συνόρων.)
Μια Συγκινητική Μαρτυρία από το Ζωγράφειο
Η συγκίνηση ήταν έκδηλη και στα λόγια του διευθυντή του Ζωγραφείου, Γιάννη Δεμιρτζόγλου, ο οποίος υπηρετεί το σχολείο για πάνω από τέσσερις δεκαετίες. «Από τα 65 μου χρόνια, τα 43 τα έχω ζήσει μέσα σε αυτούς τους τοίχους», ανέφερε, κάνοντας έναν παραλληλισμό με τους τραπεζίτες και εφοπλιστές του 19ου αιώνα που έδωσαν πνοή στο σχολείο. Η μαρτυρία του αναδεικνύει την ψυχική και συναισθηματική σύνδεση των ανθρώπων με αυτό το ιστορικό εκπαιδευτήριο, το οποίο, παρά τις δυσκολίες, παραμένει ζωντανός φάρος ελληνικής παιδείας. (Ανάλυση: Ο διευθυντής εδώ ενσαρκώνει τη συνέχεια και την ανθεκτικότητα της ρωμαίικης κοινότητας, λειτουργώντας ως “θεματοφύλακας” της παράδοσης και της ιστορίας του σχολείου, μεταλαμπαδεύοντας τη γνώση και το ήθος στις νέες γενιές.)
Το Μέλλον: Σχολείο Αριστείας και Συνέχεια
Ο πρόεδρος της Μεγαλωνύμου Κοινότητας Σταυροδρομίου, Γιώργος Παπαλιάρης, υπογράμμισε ότι η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης αποτελεί «την αρχή ενός νέου κύκλου αναγέννησης». Το όραμα είναι το Ζωγράφειο να εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο σχολείο αριστείας, αντάξιο της ιστορίας και της αποστολής του. Η μαθητική χορωδία του σχολείου έκλεισε την τελετή ψάλλοντας ύμνους και παραδοσιακά τραγούδια, συμβολίζοντας τη γεφύρωση της παράδοσης με το μέλλον. Το Ζωγράφειο Εκπαιδευτήριο, 132 χρόνια μετά την ίδρυσή του, εξακολουθεί να αποτελεί έναν κεντρικό πυλώνα της Ρωμιοσύνης της Πόλης, ένα σημείο αναφοράς για την ελληνική παιδεία και τον πολιτισμό στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης.
