Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την αναμόρφωση του συστήματος περιβαλλοντικών φόρων, με στόχο τη δικαιότερη κατανομή των βαρών και την ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές επιταγές για την κλιματική κρίση.

Αναμόρφωση των «Πράσινων» Φόρων: Στο Στόχαστρο τα Τέλη Κυκλοφορίας και άλλα Χαράτσια

Μετά τις πρόσφατες αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης, το οικονομικό επιτελείο της χώρας, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, προετοιμάζει μια ολοκληρωμένη μεταρρυθμιστική πρόταση για τη φορολόγηση εισαγωγών, εμποριών, ακόμη και των ιδιοκτητών αυτοκινήτων. Η πρωτοβουλία αυτή πηγάζει από τις νέες κατευθυντήριες γραμμές που θέτει η Κομισιόν για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η οποία επιτάσσει την ενίσχυση των περιβαλλοντικών φόρων ως εργαλείο αποτροπής και ενθάρρυνσης της μετάβασης σε πιο “πράσινες” πρακτικές.

Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: Τα έσοδα από περιβαλλοντικούς φόρους το 2023 ανήλθαν σε 9,257 δισ. ευρώ, σημειώνοντας πτώση 24,4% σε σχέση με το 2022. Από αυτά, το 67% (περίπου 6,1 δισ. ευρώ) προήλθε από τις επιχειρήσεις, ενώ το υπόλοιπο 33% (περίπου 3 δισ. ευρώ) επιβαρύνθηκαν οι καταναλωτές. Αυτή η διαφορά αναδεικνύει την ανάγκη για αναλογικότερη κατανομή των βαρών, ένα από τα βασικά ζητούμενα της επερχόμενης μεταρρύθμισης.

Τέλη Κυκλοφορίας: Αναλογικότητα και “Μηδενικά” Οχήματα στο Μικροσκόπιο

Στο επίκεντρο της επανεξέτασης βρίσκονται τα Τέλη Κυκλοφορίας, ένα θέμα που απασχολεί έντονα τους ιδιοκτήτες οχημάτων. Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε την ιστορική εξέλιξη του υπολογισμού τους:

• Έως τις 31 Οκτωβρίου 2010, ο υπολογισμός γινόταν βάσει του κυβισμού του κινητήρα.
• Από την 1η Νοεμβρίου 2010 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, υιοθετήθηκε το σύστημα υπολογισμού βάσει των εκπομπών CO2.
• Από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως σήμερα, τα Τέλη Κυκλοφορίας εξακολουθούν να υπολογίζονται με βάση τις εκπομπές CO2, αλλά με αλλαγμένους συντελεστές λόγω της εφαρμογής του νέου προτύπου μέτρησης WLTP (Worldwide Harmonized Light Vehicles Test Procedure), το οποίο αντικατέστησε το παλαιότερο NEDC και αποτυπώνει πιο ρεαλιστικές τιμές κατανάλωσης και εκπομπών.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Carandmotor.gr, τα «Μηδενικά» Τέλη Κυκλοφορίας έχουν εισέλθει στο στόχαστρο του Υπουργείου. Η ραγδαία αύξηση του αριθμού των οχημάτων που απαλλάσσονται από αυτά τα τέλη, αγγίζοντας πλέον τα 600.000 αυτοκίνητα, δημιουργεί ένα σημαντικό έλλειμμα στον Προϋπολογισμό. Ωστόσο, παραμένει αβέβαιο αν το ΥΠΕΘΟ θα προλάβει να εισάγει αλλαγές φέτος, δεδομένου του απαιτούμενου χρόνου για την προσαρμογή των πληροφοριακών συστημάτων.

Τέλος Ταξινόμησης και Περιβαλλοντικό Τέλος: Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και Μεταχειρισμένα Οχήματα

Ένας ακόμη “πράσινος” φόρος που βρίσκεται υπό εξέταση είναι το Τέλος Ταξινόμησης. Σήμερα, αυτό υπολογίζεται με βάση την εκπεμπόμενη μάζα διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και τις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού προτύπου εκπομπών ρύπων (Euro). Η διαμόρφωση της φορολογητέας αξίας των επιβατικών αυτοκινήτων για την επιβολή του Τέλους Ταξινόμησης λαμβάνει υπόψη τη λιανική τιμή πώλησης προ φόρων, καθώς και ένα κλιμακωτό σύστημα συντελεστών που διαφοροποιείται περαιτέρω ανάλογα με:

• Τις εκπομπές CO2.
• Τις προδιαγραφές Euro του οχήματος.

Παράλληλα, το έκτακτο Περιβαλλοντικό Τέλος στα εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα παλαιού τύπου, το οποίο επιβάλλεται βάσει της κατηγοριοποίησης των εκπομπών καυσαερίων, αποτελεί ένα ακόμη σημείο προς επανεξέταση. Είναι κρίσιμο να επισημανθεί ότι η Κομισιόν έχει ήδη παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τόσο για το Περιβαλλοντικό Τέλος όσο και για το Τέλος Ταξινόμησης, υποδεικνύοντας πιθανές αποκλίσεις από το ευρωπαϊκό δίκαιο και την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών.

Πράσινο Τέλος σε Καύσιμα και Άλλες Περιβαλλοντικές Επιβαρύνσεις

Πέρα από τα τέλη που αφορούν τα οχήματα, στο στόχαστρο του ΥΠΕΘΟ βρίσκεται και το Πράσινο Τέλος στα καύσιμα. Πρόκειται για επιβάρυνση ύψους 30 ευρώ ανά χιλιόλιτρο επί του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (diesel). Αυτό το τέλος, το οποίο επιβάλλεται κατά τον τελωνισμό, έχει ως στόχο τη χρηματοδότηση πράσινων έργων και δράσεων που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων, σε ευθυγράμμιση με τους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα έως το 2030.

Οι λοιποί «πράσινοι» φόροι που θα επανεξεταστούν περιλαμβάνουν μια σειρά από περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις με σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων:

• Τέλος Ανακύκλωσης: Αφορά προϊόντα με συσκευασία που περιέχει πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) και ανέρχεται σε 0,08 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο.
• Περιβαλλοντικό Τέλος Πλαστικής Σακούλας: Ύψους 0,07 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο πλαστικής σακούλας μεταφοράς.
• Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση: Αντικατέστησε τον προηγούμενο Φόρο Διαμονής και επιβάλλεται ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, βαρύνοντας τον διαμένοντα.
• Εισφορά Προστασίας Περιβάλλοντος για Πλαστικά Προϊόντα: Αφορά πλαστικά προϊόντα που διατίθενται ως συσκευασία τροφίμων και ποτών, ύψους 0,04 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο.

Η επικείμενη αναμόρφωση των περιβαλλοντικών φόρων αποτελεί μια σύνθετη άσκηση ισορροπιών για το οικονομικό επιτελείο. Στοχεύει όχι μόνο στην ενίσχυση των κρατικών εσόδων και την εξυγίανση του προϋπολογισμού, αλλά και στην ενθάρρυνση περιβαλλοντικά φιλικότερων επιλογών από καταναλωτές και επιχειρήσεις, συνεισφέροντας στον εθνικό στόχο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, πάντοτε στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών επιταγών και με γνώμονα τη δικαιοσύνη και την αναλογικότητα των βαρών. Η επιτυχία της μεταρρύθμισης θα κριθεί από την αποτελεσματικότητα στην επίτευξη αυτών των στόχων, χωρίς να επιβαρυνθούν δυσανάλογα οι Έλληνες πολίτες και η ελληνική οικονομία.