Η δημόσια συζήτηση για την ηλικιακή διάκριση, ιδίως στον εργασιακό χώρο και τα μέσα ενημέρωσης, αποκτά πλέον κεντρικό ρόλο, καθώς προσωπικότητες όπως η ηθοποιός Βάνα Μπάρμπα μοιράζονται τις εμπειρίες τους. Πέρα από τις μεμονωμένες περιπτώσεις, αναδεικνύεται ένα ευρύτερο κοινωνικό ζήτημα που επηρεάζει χιλιάδες γυναίκες στην Ελλάδα, θέτοντας περιορισμούς στην επαγγελματική τους εξέλιξη και την κοινωνική τους παρουσία.
Η Ηλικιακή Διάκριση και η Φωνή των Γυναικών
Η Βάνα Μπάρμπα, σε πρόσφατη συνέντευξή της στην εκπομπή “Buongiorno”, έθιξε με αποφασιστικότητα το θέμα του ηλικιακού ρατσισμού ειδικά στις γυναίκες. Η δήλωσή της υπογραμμίζει μια σκληρή πραγματικότητα: «Υπάρχει ένας τεράστιος, κοινωνικός ηλικιακός ρατσισμός στις γυναίκες.» Αυτή η παρατήρηση δεν είναι τυχαία. Στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, οι γυναίκες άνω των 45-50 ετών συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια στην εύρεση εργασίας, στην επαγγελματική ανέλιξη ή ακόμα και στην ορατότητά τους στα ΜΜΕ, παρόλο που διαθέτουν πολύτιμη εμπειρία και προσφορά.
- Επαγγελματικός αποκλεισμός: Πολλές γυναίκες νιώθουν ότι η ηλικία τους γίνεται εμπόδιο στην αξιοποίησή τους.
- Μειωμένη ορατότητα: Η παρουσία γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας σε πρωταγωνιστικούς ρόλους ή σε θέσεις επιρροής στα μέσα ενημέρωσης είναι συχνά περιορισμένη.
- Αναγνώριση ΕΡΤ: Η Μπάρμπα αναφέρθηκε στην ΕΡΤ ως εξαίρεση, όπου «βλέπουμε κάποιες γυναίκες, οι οποίες μπορούν να υπάρχουν και να έχουν λόγο», υποδηλώνοντας την ανάγκη για μεγαλύτερη εκπροσώπηση σε όλα τα μέσα.
Προσωπική Περιπέτεια Υγείας και Αναθεώρηση Ζωής
Πέραν του κοινωνικού ζητήματος, η ηθοποιός αποκάλυψε και τη δύσκολη προσωπική της εμπειρία με την υγεία της, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη πρόσφατα. Αυτή η δοκιμασία την οδήγησε σε μια βαθιά ενδοσκόπηση και αναθεώρηση των προτεραιοτήτων της.
«Πέρασα δύσκολα το καλοκαίρι, απομονωμένη, δεν ήθελα να δω άνθρωπο. Αισθάνομαι διαφορετική, πιο ευγνώμων στη ζωή, στον κόσμο», τόνισε η ίδια. Η εμπειρία αυτή την έκανε να συνειδητοποιήσει την ευθραυστότητα της ζωής και τη σημασία των ανθρώπινων σχέσεων. Η δυσκολία στην ομιλία που βίωσε, την οδήγησε στο να «αγαπήσει πιο πολύ τον λόγο» και να «προσέχει την κάθε λέξη» της. Αυτό αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα για την αξία της επικοινωνίας και της φροντίδας του εαυτού.
Η Τέχνη ως Μέσο Ακτιβισμού: Η Παράσταση “Μπορώ”
Ως απάντηση στις προκλήσεις αυτές, τόσο τις προσωπικές όσο και τις κοινωνικές, η Βάνα Μπάρμπα ετοιμάζει μια νέα, όπως την χαρακτηρίζει, «ακτιβιστική» παράσταση με τίτλο “Μπορώ”. Το θέατρο, για άλλη μια φορά, γίνεται όχημα για την έκφραση προβληματισμών και την ευαισθητοποίηση του κοινού.
Ανάλυση: Η επιλογή του τίτλου “Μπορώ” δεν είναι τυχαία. Αντικατοπτρίζει την ανάγκη για ενδυνάμωση, τόσο σε προσωπικό επίπεδο μετά από μια σοβαρή ασθένεια όσο και σε συλλογικό, απέναντι σε χρόνιες διακρίσεις. Πρόκειται για μια δήλωση ανθεκτικότητας και διεκδίκησης, καλώντας σε μια επαναξιολόγηση της θέσης των γυναικών στην κοινωνία.
Ευρύτερο Πλαίσιο: Νομικό Πλαίσιο και Κοινωνικές Επιπτώσεις
Ο ηλικιακός ρατσισμός, ή “ageism”, αποτελεί σοβαρή μορφή διάκρισης, η οποία στην Ελλάδα καλύπτεται από τη νομοθεσία περί ίσης μεταχείρισης (π.χ. Νόμος 4443/2016). Ωστόσο, η εφαρμογή και η ευαισθητοποίηση παραμένουν προκλήσεις. Η περίπτωση της Βάνας Μπάρμπα φέρνει στο προσκήνιο όχι μόνο την ανάγκη για νομοθετική προστασία, αλλά και για μια αλλαγή νοοτροπίας.
Στην εκτίμηση του συντάκτη: Οι δηλώσεις της κας Μπάρμπα εντάσσονται σε ένα ευρύτερο κλίμα προβληματισμού που έχει αναπτυχθεί διεθνώς, όπου όλο και περισσότερες γυναίκες στον χώρο της τέχνης και των media μιλούν ανοιχτά για τις πιέσεις που δέχονται λόγω ηλικίας. Αυτό το “κύμα” απομακρύνεται από την παθογένεια της “οροφής από τζάμι” και εστιάζει πλέον στο “τοίχωμα του χρόνου”, όπου η αξιοποίηση του ταλέντου και της εμπειρίας υποχωρεί μπροστά σε απαρχαιωμένα στερεότυπα. Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη για θεσμικές παρεμβάσεις και έναν πιο ανοιχτό διάλογο για το πώς η κοινωνία μπορεί να αξιοποιήσει στο έπακρο την εμπειρία όλων των ηλικιών.