Οι πρόσφατοι καταστροφικοί σεισμοί στο Αφγανιστάν αποκάλυψαν πτυχές μιας εφιαλτικής πραγματικότητας, όπου ο θρησκευτικός δογματισμός των Ταλιμπάν επισκιάζει την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια, ιδίως αναφορικά με τις γυναίκες.

Σεισμοί στο Αφγανιστάν: Η τραγωδία αποκτά και άλλη διάσταση

Οι αλλεπάλληλοι σεισμοί που έπληξαν το Αφγανιστάν μέσα σε μία εβδομάδα, με τον πρώτο και πιο καταστροφικό να σημειώνεται τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα με μέγεθος 6 Ρίχτερ και εστιακό βάθος μόλις δέκα χιλιομέτρων, έχουν αφήσει πίσω τους ένα απολογισμό που ξεπερνά τους 2.205 νεκρούς και τους 3.600 τραυματίες. Ωστόσο, η έκταση της τραγωδίας φαίνεται να διευρύνεται, καθώς οι αποκαλύψεις για τη διαχείριση των επιχειρήσεων διάσωσης από τους Ταλιμπάν φέρνουν στην επιφάνεια μια δυστοπική πραγματικότητα.

Σύμφωνα με εκτενείς αναφορές και μαρτυρίες που δημοσιεύτηκαν στη βρετανική εφημερίδα «The Telegraph», ο αυστηρός θρησκευτικός κώδικας των Ταλιμπάν οδήγησε στην εγκατάλειψη πολλών γυναικών στα ερείπια, στερώντας τους την απαραίτητη βοήθεια και περίθαλψη. Αυτό το ζήτημα αναδεικνύει όχι μόνο την ανεπάρκεια στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, αλλά και την παθογένεια ενός καθεστώτος που υποτάσσει την ανθρώπινη ζωή σε δογματικές επιταγές.

Η δυστοπική πραγματικότητα της διάσωσης: Γυναίκες στο περιθώριο

Οι μαρτυρίες επιζωσών είναι συγκλονιστικές και απολύτως αποκαλυπτικές για το μέγεθος της αδιαφορίας και της θρησκευτικής προκατάληψης που κυριάρχησε στις επιχειρήσεις διάσωσης. Γυναίκες περιγράφουν πώς άνδρες διασώστες, υπό τον φόβο της παραβίασης των ισλαμικών νόμων που επιβάλλουν οι Ταλιμπάν, απέφευγαν την οποιαδήποτε σωματική επαφή μαζί τους. Το αποτέλεσμα ήταν να αφήνονται αβοήθητες, ακόμα και αιμορραγούσες, ενώ η προτεραιότητα δινόταν στην περίθαλψη των ανδρών.

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε μια επιζήσασα, υπό καθεστώς ανωνυμίας για λόγους ασφαλείας: «Μας έσπρωξαν στην άκρη και πήραν μόνο τους άνδρες για βοήθεια. Μας άφησαν να πεθάνουμε». Η φράση αυτή συμπυκνώνει έναν ολόκληρο κόσμο αποκλεισμού και διάκρισης, ακόμα και στην πιο ευάλωτη στιγμή της ανθρώπινης ύπαρξης.

• Απαγόρευση επαφής: Διασώστες στο χωριό Ντεβγκάρ κατήγγειλαν ότι είχαν λάβει ρητές εντολές να μην επικοινωνούν ή ακόμα και να αγγίζουν γυναίκες, ζωντανές ή νεκρές. Η παραβίαση της εντολής αυτής θα είχε «συνέπειες», υποδεικνύοντας τις αυταρχικές πρακτικές του καθεστώτος.
• Αποκλεισμός γυναικών διασωστριών: Οι Ταλιμπάν απαγόρευσαν τη συμμετοχή γυναικών στις ομάδες διάσωσης, επιτρέποντας την παρουσία μόνο σε ελάχιστες εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, όπως του ΟΗΕ. Αυτό περιόρισε δραματικά την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων, δεδομένης της κοινωνικής δομής του Αφγανιστάν, όπου η ανεξέλεγκτη επαφή ανδρών με γυναίκες απαγορεύεται.

Η πλειονότητα των θυμάτων εντοπίζεται στην επαρχία Κουνάρ, στο ανατολικό Αφγανιστάν, μια περιοχή με δύσβατα, ορεινά εδάφη και απομονωμένα χωριά που καθιστούν την πρόσβαση των διασωστικών ομάδων ακόμα πιο δύσκολη. Αυτή η γεωγραφική πρόκληση, σε συνδυασμό με τις δογματικές απαγορεύσεις, δημιούργησε ένα εκρηκτικό μείγμα που οδήγησε στην αύξηση του αριθμού των θυμάτων.

Διεθνής ανταπόκριση και οι προκλήσεις για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις

Η δυσκολία πρόσβασης και η πολιτική των Ταλιμπάν θέτουν τεράστιες προκλήσεις για τις διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις. Ενώ οργανισμοί όπως τα «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» (MSF) και η UNICEF προσπαθούν να προσφέρουν βοήθεια, η συνεργασία με τις τοπικές αρχές είναι περίπλοκη λόγω των περιορισμών που επιβάλλονται, ειδικά όσον αφορά το γυναικείο προσωπικό και την πρόσβαση σε γυναίκες θύματα.

Η κατάσταση αυτή τονίζει την ανάγκη για διεθνή πίεση προς το καθεστώς των Ταλιμπάν, ώστε να άρουν τους περιορισμούς που παρεμποδίζουν την αποτελεσματική ανθρωπιστική βοήθεια. Σε μια χώρα ήδη ταλαιπωρημένη από δεκαετίες πολέμου, φτώχειας και πολιτικής αστάθειας, οι φυσικές καταστροφές, σε συνδυασμό με την αδυναμία ενός καταπιεστικού καθεστώτος, συνθέτουν ένα εικόνα ολικής καταστροφής και ανθρώπινου πόνου που απαιτεί την άμεση προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας.