Ο πρώην Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, προκάλεσε αντιδράσεις με πρόσφατες δηλώσεις του σχετικά με την Ουκρανία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η χώρα «ίσως γίνει ρωσική κάποια μέρα». Αυτές οι δηλώσεις εγείρουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της ουκρανικής εθνικής κυριαρχίας, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη την συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή και την αμυντική προσπάθεια της Ουκρανίας με την υποστήριξη της Δύσης. Σε συνέντευξή του στο Fox News, ο Τραμπ αναφέρθηκε στις προηγούμενες προσπάθειες της κυβέρνησής του για την εξεύρεση λύσης στην ουκρανική κρίση, λίγο πριν από προγραμματισμένη συνάντηση του στενού συνεργάτη του, Τζ. Ντ. Βανς, με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Ίσως καταλήξουν σε μια συμφωνία, ίσως όχι. Ίσως γίνουν ρωσικοί κάποια στιγμή, ίσως όχι», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ, επαναλαμβάνοντας την επιθυμία του για μια «απόδοση επένδυσης» για την αμερικανική βοήθεια προς την Ουκρανία, μέσω μιας πιθανής συμφωνίας ανταλλαγής με τα πλούσια αποθέματα σπάνιων ορυκτών της χώρας.
Οι δηλώσεις αυτές του Ντόναλντ Τραμπ έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στην διεθνή κοινότητα και ιδιαίτερα στην Ουκρανία. Η πιθανότητα η Ουκρανία να “γίνει ρωσική” εγείρει φόβους για την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική κυριαρχία της χώρας, δεδομένης της συνεχιζόμενης ρωσικής επιθετικότητας. Η αναφορά του Τραμπ στην “απόδοση επένδυσης” για την αμερικανική βοήθεια, μέσω της εκμετάλλευσης των ουκρανικών ορυκτών πόρων, προκαλεί επίσης ανησυχίες σχετικά με την ηθική διάσταση της εξωτερικής πολιτικής και την πιθανή εκμετάλλευση μιας χώρας που βρίσκεται σε πόλεμο.
Αντίστοιχα, οι αναφορές αυτές φαίνεται να βρίσκουν ανταπόκριση στο Κρεμλίνο. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι «ένα σημαντικό μέρος της Ουκρανίας επιθυμεί να αποτελέσει μέρος της Ρωσίας» και ότι «αυτό έχει ήδη συμβεί σε κάποιες περιοχές». Σε ερώτηση σχετικά με τα σχόλια του Τραμπ, ο Πεσκόφ απάντησε ότι «σε μεγάλο βαθμό αντανακλούν την πραγματικότητα». Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Μόσχα είχε αρχικά την πεποίθηση ότι θα καταλάβει το Κίεβο μέσα σε λίγες ημέρες και ολόκληρη την ουκρανική επικράτεια μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ωστόσο, με τον πόλεμο να έχει εισέλθει στον τέταρτο χρόνο, η Ρωσία κατέχει περίπου το 20% του ουκρανικού εδάφους. Κατά τη διάρκεια του 2023, η Μόσχα οργάνωσε και διεξήγαγε στημένα δημοψηφίσματα στις κατεχόμενες περιοχές του Ντονέτσκ, του Λουγκάνσκ, της Ζαπορίζια και της Χερσώνας, σε μια προσπάθεια να νομιμοποιήσει την προσάρτησή τους στη Ρωσία. Ο Πεσκόφ ισχυρίστηκε ότι οι πολίτες αυτών των περιοχών «παρά τους κινδύνους, περίμεναν υπομονετικά στην ουρά για να ψηφίσουν» υπέρ της ένταξης στην Ρωσική Ομοσπονδία. Το CNN είχε καλύψει εκτενώς αυτές τις διαδικασίες, τις οποίες διεθνείς παρατηρητές και αναλυτές χαρακτήρισαν ως μια προπαγανδιστική φάρσα.
Ο Τραμπ επιδιώκει ενεργειακή συμφωνία με την Ουκρανία ανταλλάσσοντας ορυκτά και ενεργειακά αποθέματα με οικονομική βοήθεια
Ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε ότι η κυβέρνησή του είχε σημειώσει «σημαντική πρόοδο» στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Ο Πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ότι ανώτερα στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ θα επισκεφθούν την Ουκρανία ενόψει της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, όπου αναμένεται να συναντηθεί με τον Τζ. Ντ. Βανς. Παράλληλα, ο Τραμπ επέμεινε ότι η Ουάσινγκτον θα πρέπει να λάβει κάποιο αντάλλαγμα για την παροχή στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία. «Διαθέτουν μια απίστευτα πολύτιμη γη, που είναι γεμάτη με πλούσια αποθέματα σπάνιων ορυκτών, πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων σημαντικών πόρων. Θέλω να διασφαλίσουμε τα χρήματά μας», ανέφερε χαρακτηριστικά. Επιπλέον, πρόσθεσε ότι είχε ξεκαθαρίσει στην ουκρανική πλευρά ότι «θέλω κάτι ισοδύναμο, όπως 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε σπάνια ορυκτά, με την οποία ουσιαστικά έχουν συμφωνήσει, ώστε να μην αισθανόμαστε ανόητοι. Αλλιώς, είμαστε ανόητοι. Τους είπα ότι πρέπει να πάρουμε κάτι, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να πληρώνουμε αυτά τα χρήματα χωρίς αντίκρισμα».
Η στάση του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στην Ουκρανία, όπως εκφράζεται μέσα από αυτές τις δηλώσεις, φαίνεται να εστιάζει στην οικονομική διάσταση της αμερικανικής βοήθειας και στην εξασφάλιση ανταλλάγματος για την υποστήριξη που παρέχεται. Η προτεραιότητα που δίνει στην εκμετάλλευση των ουκρανικών ορυκτών πόρων, παρά στην υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, προκαλεί αντιδράσεις και ερωτήματα σχετικά με τις προθέσεις του και την επιρροή που θα μπορούσε να έχει μια ενδεχόμενη επιστροφή του στην εξουσία.
Σε αντίθεση με την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει τονίσει ότι η αμερικανική υποστήριξη προς την Ουκρανία «αφορά το δικαίωμα των λαών να καθορίζουν το μέλλον τους» και «την αρχή ότι καμία χώρα δεν μπορεί να αλλάξει τα σύνορα των γειτόνων της με τη βία», οι δηλώσεις του Τραμπ υποδηλώνουν μια πιο συναλλακτική προσέγγιση στην ουκρανική κρίση, με έμφαση στο οικονομικό όφελος. Αυτά τα σχόλια ενισχύουν την ρωσική προπαγάνδα, καθώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει επανειλημμένα ισχυριστεί ψευδώς ότι «Ρώσοι και Ουκρανοί είναι ένας λαός, μια ενιαία οντότητα» και ότι η Ουκρανία «δεν είναι ένα πραγματικά κυρίαρχο κράτος».
Καθώς ηγέτες της Ευρώπης προετοιμάζονται για συναντήσεις με υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ στο Μόναχο, ο Πρόεδρος της Πολωνίας, Αντρέι Ντούντα, τόνισε ότι η Ρωσία «δεν πρέπει να αποκομίσει κανένα όφελος» από τον πόλεμο στην Ουκρανία και δεν πρέπει να αναδειχθεί νικήτρια. Μιλώντας στο CNN στο περιθώριο της Παγκόσμιας Διάσκεψης Διακυβέρνησης στο Ντουμπάι, ο Ντούντα τόνισε ότι το «ιδανικό σενάριο» θα ήταν η Ουκρανία να ανακτήσει «όλα τα εδάφη που κατέχει σήμερα η Ρωσία», αναγνώρισε ωστόσο ότι η προτεραιότητα είναι να τερματιστεί ο πόλεμος «χωρίς να υπαγορεύει η Ρωσία τους όρους». Οι δηλώσεις του Αντρέι Ντούντα αντανακλούν την έντονη ανησυχία που επικρατεί στην Ευρώπη σχετικά με τις πολιτικές του Τραμπ, ο οποίος φαίνεται διατεθειμένος να επιδιώξει μια συμφωνία με τη Ρωσία, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται την υπονόμευση της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας και των εθνικών της συμφερόντων.