Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναμένεται να συναντηθεί σήμερα (4/9) με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, με σκοπό να πείσει τον Ρώσο ηγέτη να επανενταχθεί στη συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, από την οποία αποχώρησε η Ρωσία τον Ιούλιο. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στο Σότσι, στη νότια ακτή της Ρωσίας, μετά από εβδομάδες συζητήσεων για το πότε και το πού θα γίνει η συνάντηση. Ο Ερντογάν είχε προηγουμένως δηλώσει ότι ο Πούτιν θα επισκεφθεί την Τουρκία τον Αύγουστο. Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένες βασικές πληροφορίες σχετικά με αυτή την κρίσιμη συνάντηση:
Γιατί η Ρωσία αποχώρησε από τη συμφωνία για τα σιτηρά;
Η Ρωσία αποφάσισε να μην ανανεώσει τη συμφωνία για τα σιτηρά πριν από περίπου έξι εβδομάδες. Η συμφωνία, που είχε συναφθεί τον Ιούλιο του 2022 με τη διαμεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών και της Τουρκίας, επέτρεπε την ασφαλή αποχώρηση περίπου 33 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών και άλλων εμπορευμάτων από τρία ουκρανικά λιμάνια παρά τη ρωσική εισβολή. Ωστόσο, η Ρωσία αποχώρησε από τη συμφωνία, ισχυριζόμενη ότι δεν τηρήθηκε μια παράλληλη συμφωνία που υποσχέθηκε την άρση των εμποδίων στις ρωσικές εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων. Επίσης, επισήμανε ότι οι περιορισμοί στη ναυτιλία και τις ασφάλειες εμποδίζουν το γεωργικό εμπόριο, παρά το γεγονός ότι η Ρωσία έχει αποστείλει ποσότητες ρεκόρ σίτου από πέρυσι.
Γιατί η Τουρκία έχει κερδίσει θέση ως μεσολαβητής;
Από τότε που ο Πούτιν αποσύρθηκε από τη συμφωνία, ο Ερντογάν έχει δεσμευτεί να ανανεώσει τις ρυθμίσεις που βοήθησαν στην αποφυγή μιας επισιτιστικής κρίσης σε αρκετές περιοχές του κόσμου, όπως η Αφρική, η Μέση Ανατολή και η Ασία. Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, συναντήθηκε την περασμένη Παρασκευή με τον υπουργό Άμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σόιγκου, στη Μόσχα, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ανανέωσης της συμφωνίας για τον κόσμο. Η Ουκρανία και η Ρωσία αποτελούν τους βασικούς προμηθευτές σιταριού, κριθαριού, ηλιέλαιου και άλλων προϊόντων που απαιτούνται από τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ο Ερντογάν διατηρεί στενούς δεσμούς με τον Πούτιν κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία. Η Τουρκία δεν έχει ενταχθεί στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας μετά την εισβολή της, καθιστώντας την σημαντικό εμπορικό εταίρο και υλικοτεχνικό κόμβο για τις ρωσικές εξαγωγές. Παράλληλα, η Τουρκία έχει υποστηρίξει την Ουκρανία, αποστέλλοντας όπλα και υποστηρίζοντας τις προσπάθειές της να ενταχθεί σε διεθνείς συμμαχίες.
Ποιες είναι οι απαιτήσεις της Ρωσίας;
Η σύνοδος κορυφής στο Σότσι ακολουθεί τις συνομιλίες μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας και της Τουρκίας την περασμένη Πέμπτη, κατά τις οποίες η Ρωσία παρέδωσε έναν κατάλογο απαιτήσεων που πρέπει να πληρούνται για να αποκατασταθούν οι εξαγωγές της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα. Οι τιμές των σιτηρών στις ΗΠΑ αυξήθηκαν την περασμένη Παρασκευή, μια ημέρα μετά το γεγονός ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε ότι δεν υπήρξε εξέλιξη όσον αφορά τις απαιτήσεις που καθορίζονται για την ανανέωση της συμφωνίας σχετικά με τα σιτηρά. Ο Ερντογάν φαίνεται να συμφωνεί με τη θέση του Πούτιν. Τον Ιούλιο δήλωσε ότι ο Πούτιν είχε “ορισμένες προσδοκίες από τις δυτικές χώρες” σχετικά με τη συμφωνία και ότι είναι “κρίσιμο για αυτές τις χώρες να αναλάβουν δράση για να επιλύσουν το θέμα”.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, έστειλε πρόσφατα στον Λαβρόφ “συγκεκριμένες προτάσεις” με στόχο να ενθαρρυνθούν οι ρωσικές εξαγωγές στις παγκόσμιες αγορές και να αποκατασταθεί η πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας. Ωστόσο, ο Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία δεν ήταν ικανοποιημένη με το περιεχόμενο της επιστολής. Με αναφορά στις “έντονες” προσπάθειες της Τουρκίας να αναζωογονήσει τη συμφωνία, ο Φιντάν δήλωσε ότι πρόκειται για μια “διαδικασία που προσπαθούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τη θέση και τις απαιτήσεις της Ρωσίας και να τις εκπληρώσουμε”.