Ένα ζήτημα που έχει προκαλέσει συζητήσεις είναι η πρόσφατη ανάρτηση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών στο Twitter, με ευχές για την Τουρκική Ένωση Ξάνθης.
Η Ανάρτηση και το Ιστορικό της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης
Στην ανάρτηση αναφέρεται: «Χρόνια πολλά για τα 98 χρόνια της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης, της παλαιότερης οργάνωσης της κοινωνίας των πολιτών της Τουρκικής Μειονότητας Δυτικής Θράκης! Υποστηρίζουμε τις δικαιολογημένες προσπάθειες και τον έντιμο αγώνα της Ένωσης να χρησιμοποιήσει το όνομά της, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
Όπως αναφέρει το thrakisports.gr, η Τουρκική Ένωση Ξάνθης είναι ένας σύλλογος της μουσουλμανικής μειονότητας στην ελληνική Θράκη. Ιδρύθηκε το 1927, αλλά απαγορεύτηκε από τις ελληνικές αρχές το 1987 και το 1999. Η Ένωση είχε στο παρελθόν αριθμό μητρώου στην ΕΠΣ Ξάνθης (και παλαιότερα στην ΕΠΣ Θράκης) και στην ΕΠΟ. Το 2008, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι.
Οι Κατηγορίες και η Άρνηση Νομιμοποίησης
Ωστόσο, οι ελληνικές δικαστικές αρχές αρνήθηκαν να νομιμοποιήσουν την Ένωση εκ νέου, λόγω του καταστατικού της και των ενεργειών της. Η Ένωση έχει κατηγορηθεί για σχέσεις με το Τουρκικό Κόμμα Εθνικιστικής Κίνησης και την ακροδεξιά τρομοκρατική οργάνωση των Γκρίζων Λύκων.
Άμεση Αντίδραση του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών
Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών απάντησε άμεσα, τονίζοντας ότι η Συνθήκη της Λωζάνης αναφέρεται σε θρησκευτική και όχι εθνική μειονότητα στη Θράκη. Το ΥΠΕΞ επισήμανε ότι «Η Ελληνική Πολιτεία σέβεται απόλυτα τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και πολιτιστικές ιδιαιτερότητες της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη και επιφυλάσσει στους Έλληνες πολίτες, μέλη της μειονότητας, πλήρη ισονομία και ισοπολιτεία».
Η Ιστορική Διαδρομή της Ένωσης και οι Δικαστικές Διαμάχες
Η «Τουρκική Ένωση Ξάνθης» ιδρύθηκε το 1927 ως «Οίκος της τουρκικής νεολαίας της Ξάνθης» και μετονομάστηκε το 1936. Το 1983, ο τότε νομάρχης Ξάνθης, Φάνης Ντονάς, κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για την απαγόρευση της χρήσης του όρου «τουρκικός», η οποία έγινε δεκτή. Ακολούθησε αγωγή διάλυσης του σωματείου για λόγους προσβολής της δημόσιας τάξης. Το 1986, η αγωγή έγινε δεκτή, καθώς στο καταστατικό της Ένωσης δεν διευκρινιζόταν ποιες είναι οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Το 1987, η Τουρκική Ένωση Ξάνθης απαγορεύτηκε, καθώς το Εφετείο Θράκης έκρινε ότι η λέξη «Τουρκική» στους τίτλους της απειλούσε τη δημόσια τάξη και θα έπρεπε να χρησιμοποιείται μόνο για τους Τούρκους πολίτες.
Ακολούθησε προσφυγή στον Άρειο Πάγο, ο οποίος το 2005 διέταξε τη διάλυση του οργανισμού, θεωρώντας ότι αποτελεί προσπάθεια επιβεβαίωσης της παρουσίας μιας τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα. Ωστόσο, αυτές οι αποφάσεις κρίθηκαν ότι παραβιάζουν το άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Προσφυγή στο ΕΔΑΔ και Συνέχεια των Διαμαχών
Η Τουρκική Ένωση Ξάνθης προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο το 2008 έκρινε ότι η μη αναγνώριση των συλλόγων της «τουρκικής» μειονότητας θίγει την ελευθερία έκφρασης και συνεταιρισμού. Η Ελληνική Κυβέρνηση άσκησε έφεση, αλλά το ΕΔΑΔ επιβεβαίωσε την αρχική του απόφαση.
Το Εφετείο Θράκης απέρριψε την επανεγγραφή της ένωσης, δηλώνοντας ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ ήταν μη δεσμευτική και ότι το δικαστήριο είχε παραμελήσει τις «πολιτικές» παραμέτρους.
Νομοθετική Πρωτοβουλία και Συνέχιση των Προσπαθειών
Το 2017, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε διάταξη που προβλέπει ότι τα ελληνικά δικαστήρια πρέπει να μεταβάλλουν αποφάσεις αντίθετες σε εκείνες του ΕΔΑΔ. Η Τουρκική Ένωση Ξάνθης ζήτησε την αλλαγή της απόφασης, αλλά δεν κατάφερε να πετύχει τον στόχο της.
Bat? Trakya Turk Az?nl?g?’n?n en eski sivil toplum kurulusu olan Iskece Turk Birligi’nin 98. kurulus y?ldonumu kutlu olsun!
Avrupa Insan Haklar? Mahkemesi kararlar? uyar?nca, Birligin kendi ismini kullanmas? dogrultusundaki hakl? cabalar?n? ve onurlu mucadelesini destekliyoruz. pic.twitter.com/Wl6Famh5D0
— T.C. D?sisleri Bakanl?g? (@TC_Disisleri) April 14, 2025