Όταν οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία το 2022, με στόχο να διαγράψουν την Ουκρανία από τον χάρτη ως ανεξάρτητο κράτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανταποκρίθηκαν άμεσα, υποστηρίζοντας την δοκιμαζόμενη χώρα και προβάλλοντας τον πρόεδρό της, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ως σύμβολο αντίστασης. Τρία χρόνια αργότερα, ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να αναθεωρήσει την ιστορία της ρωσικής εισβολής. Στην εκδοχή του Τραμπ, η Ουκρανία δεν είναι θύμα, αλλά θύτης, και ο Ζελένσκι δεν είναι ένας σύγχρονος Ουίνστον Τσώρτσιλ, αλλά ένας «δικτάτορας χωρίς εκλογές», ο οποίος, σύμφωνα με τον Τραμπ, спровоцировал τον πόλεμο και εξαπάτησε τις Ηνωμένες Πολιτείες για να τον βοηθήσουν. Αυτή η αναθεωρητική προσέγγιση του Τραμπ ανοίγει τον δρόμο για μια ριζική αλλαγή στις γεωπολιτικές ισορροπίες, καθώς προετοιμάζεται για διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, προκαλώντας ανησυχία στο Κίεβο, που φοβάται την ενδεχόμενη απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης. Η ρητορική του Τραμπ φαίνεται να προετοιμάζει το έδαφος για αποστασιοποίηση από έναν σύμμαχο που βρίσκεται υπό απειλή.
Σφοδρή Αντιπαράθεση μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι
Η πρόσφατη ανταλλαγή δηλώσεων μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι αποκαλύπτει την αλλαγή του κλίματος μετά την ανάληψη καθηκόντων από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ. Ακόμη και για τον Τραμπ, ο οποίος δεν υπήρξε ποτέ ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας και έχει εκφράσει θαυμασμό για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, η έντονη φραστική επίθεση κατά του Ζελένσκι προκάλεσε αίσθηση στην Ευρώπη και την Αμερική. Μετά τον ψευδή ισχυρισμό ότι η Ουκρανία спровоцировала τον πόλεμο, ο Τραμπ κλιμάκωσε την επίθεσή του, δηλώνοντας πως «ένας μέτρια επιτυχημένος κωμικός, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έπεισε τις Ηνωμένες Πολιτείες να ξοδέψουν 350 δισεκατομμύρια δολάρια για έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδηθεί». Η δήλωση αυτή διαστρεβλώνει την πραγματικότητα. Ο Ζελένσκι δεν «έπεισε» τις ΗΠΑ να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο. Η Ουκρανία δέχθηκε ρωσική επίθεση και η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν αντέδρασε με οικονομική και στρατιωτική στήριξη. Επιπλέον, το ποσό που έχει δοθεί είναι μικρότερο από αυτό που ανέφερε ο Τραμπ.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Ζελένσκι όχι ως υπερασπιστή της δημοκρατίας, αλλά ως εχθρό της.
«Αρνείται να κάνει εκλογές, είναι χαμηλά στις δημοσκοπήσεις στην Ουκρανία και το μόνο πράγμα στο οποίο ήταν καλός ήταν στο να παίζει τον Μπάιντεν σαν βιολί», ανέφερε ο Τραμπ. «Ένας δικτάτορας χωρίς εκλογές, ο Ζελένσκι καλύτερα να κινηθεί γρήγορα, αλλιώς δεν θα του απομείνει χώρα». Αν και η Ουκρανία έχει αναστείλει τις εκλογές λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου με τη Ρωσία, ο Ζελένσκι εξελέγη με συντριπτική πλειοψηφία το 2019, σε εκλογές που κρίθηκαν ελεύθερες και δίκαιες από τη διεθνή κοινότητα – σε αντίθεση με τον Πούτιν, ο οποίος κυβερνά για 25 χρόνια μέσω εκλογικών διαδικασιών που θεωρούνται στημένες. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, ο Ζελένσκι διατηρεί ποσοστό αποδοχής
57%, ποσοστό υψηλότερο από εκείνο του Τραμπ.
Η επίθεση του Τραμπ στον Ζελένσκι, ενώ απέφυγε να επικρίνει τον Πούτιν, προκάλεσε αντιδράσεις στην Ουάσινγκτον και στην Ευρώπη. Ο πρώην αντιπρόεδρος
Μάικ Πενς απάντησε στον Τραμπ, γράφοντας: «Κύριε Πρόεδρε, η Ουκρανία δεν ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο. Η Ρωσία εξαπέλυσε μια απρόκλητη και βίαιη εισβολή, στοιχίζοντας εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Ο δρόμος προς την ειρήνη πρέπει να βασίζεται στην αλήθεια».
Ο
Τσαρλς Κάπερμαν, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, συνέκρινε τη στάση του πρώην προέδρου με εκείνη του Βρετανού πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεν, ο οποίος προσπάθησε να κατευνάσει τον Χίτλερ πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Το όνομα του Τραμπ θα μείνει στην ιστορία ως παράδειγμα υποχωρητικότητας, όπως του Τσάμπερλεν», δήλωσε. Αντίθετα, στη Μόσχα, οι δηλώσεις του Τραμπ έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό. Ο
Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος της Ρωσίας, ανέφερε ότι αν του έλεγαν πριν από τρεις μήνες ότι αυτά τα λόγια ανήκουν σε Αμερικανό πρόεδρο, θα γελούσε δυνατά. «Ο Τραμπ έχει 200% δίκιο. Ο Ζελένσκι είναι ένας χρεοκοπημένος γελωτοποιός», έγραψε.
Η Στάση του Τραμπ απέναντι στην Ουκρανία και τη Ρωσία
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν υπήρξε ποτέ ένθερμος υποστηρικτής της Ουκρανίας. Ακόμη και πριν από τη ρωσική εισβολή του 2022, είχε δείξει ανοχή στη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας και είχε επαινέσει τη «δύναμη» του Βλαντίμιρ Πούτιν. Η αντιπάθειά του προς την Ουκρανία εντάθηκε μετά το 2016, καθώς πείστηκε από ρωσική προπαγάνδα ότι η Ουκρανία είχε επέμβει στις αμερικανικές εκλογές εναντίον του. Το 2019, πίεσε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να ξεκινήσει έρευνα για διαφθορά κατά του Τζο Μπάιντεν, απειλώντας να παγώσει στρατιωτική βοήθεια – μια κίνηση που οδήγησε στην πρώτη παραπομπή του από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ακόμη και μετά τη ρωσική εισβολή, ο Τραμπ απέφυγε να δείξει αλληλεγγύη στην Ουκρανία, επικρίνοντας τον Μπάιντεν για την παροχή στρατιωτικής βοήθειας και εμποδίζοντας για μήνες το Κογκρέσο να εγκρίνει νέα χρηματοδότηση.
Ενώ πολλοί Αμερικανοί μπορεί να αντιτίθενται στην συνεχιζόμενη οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία, ο Τραμπ προχωρά ένα βήμα παραπέρα, υπονοώντας ότι η Ουκρανία δεν είναι καν το θύμα αυτού του πολέμου. Αντί να αποδώσει την ευθύνη στον Πούτιν, κατηγορεί τον Ζελένσκι, λέγοντας: «Αγαπώ την Ουκρανία, αλλά ο Ζελένσκι έχει κάνει φρικτή δουλειά. Η χώρα του είναι κατεστραμμένη και ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ άνθρωποι έχουν πεθάνει χωρίς λόγο». Οι δηλώσεις αυτές θέτουν σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής απέναντι στη Ρωσία και την Ουκρανία υπό μια πιθανή νέα προεδρία Τραμπ.