Η προταση του πρώην προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, σχετικά με την εκκένωση Παλαιστίνιων από τη Λωρίδα της Γάζας προς γειτονικές χώρες όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία, έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η πρόταση, που παρουσιάζεται ως λύση ενδεχομένως προσωρινή ή μακροχρόνια, σκοπεύει να προσφέρει σταθερότητα στην περιοχή και να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση. Ωστόσο, οι αντιδράσεις από τους Παλαιστίνιους και τις κυβερνήσεις των εν λόγω αραβικών κρατών είναι κατηγορηματικές και απόλυτες.
Η Αίγυπτος και η Ιορδανία, δύο χώρες με ειρηνικές συμφωνίες με το Ισραήλ, αντέχουν σθεναρά στην πρόταση αυτή. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιορδανίας, Αϊμάν Σαφάντι, δήλωσε ότι η στάση της χώρας είναι “σταθερή και αταλάντευτη”, ενώ ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην ασφάλεια της Αίγυπτου. Σύμφωνα με αναλυτές, η μόνιμη εγκατάσταση των Παλαιστίνιων στο Σινά μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση στην περιοχή και να υπονομεύσει σημαντικές ειρηνευτικές συμφωνίες όπως αυτή του Καμπ Ντέιβιντ, οι οποίες είναι θεμελιώδεις για την περιφερειακή ισορροπία. Οι φόβοι ότι μπορεί να υπάρξει μεταφορά μαχητών της Χαμάς, μαζί με τους πρόσφυγες, εντείνουν τις ανησυχίες για την εκ νέου έξαρση των συγκρούσεων. Η Ιορδανία, η οποία ήδη φιλοξενεί πάνω από 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιους πρόσφυγες, καθώς και η Αίγυπτος, που δέχεται εκατομμύρια μετανάστες από διάφορες χώρες, ανησυχούν ότι η αποδοχή νέων εκτοπισμένων θα προκαλέσει σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.
Η στάση του Ισραήλ
Η πρόταση Τραμπ φαίνεται να ωφελεί τους ακροδεξιούς κύκλους του Ισραήλ, οι οποίοι υποστηρίζουν την “εθελοντική μετανάστευση” Παλαιστίνιων προκειμένου να ενισχυθούν οι εβραϊκοί οικισμοί στη Γάζα και τα κατεχόμενα εδάφη. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι αυτή η κίνηση μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής εθνοκάθαρσης. Ο Ομάρ Σακίρ, εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, προειδοποιεί ότι τέτοιες προτάσεις ενδέχεται να οδηγήσουν σε ακόμη μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση της περιοχής και να βλάψουν τον παλαιστινιακό λαό.
Αυτή η πρόταση προκαλεί αναμνήσεις από προηγούμενες κρίσεις στην περιοχή. Στη δεκαετία του 1970, οι ενέργειες της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) στον Λίβανο οδήγησαν σε εμφύλιο πόλεμο, ενώ οι συγκρούσεις της Ιορδανίας με την PLO το 1970 είχαν πολύ παρόμοια αποτελέσματα. Αυτές οι ιστορικές εμπειρίες ενισχύουν τις ανησυχίες ότι η μετακίνηση μεγάλου αριθμού Παλαιστινίων θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέες συγκρούσεις και να αναιρέσει την ήδη εύθραυστη κατάσταση στην περιοχή.
Οι Παλαιστίνιοι φοβούνται ότι η μαζική τους μετακίνηση θα έχει ως αποτέλεσμα την οριστική απώλεια του δικαιώματος επιστροφής τους σε περιοχές όπως η Γάζα και τα κατεχόμενα εδάφη. Η πρόσφατη σύγκρουση στη Γάζα, που κατέστρεψε πολλές γειτονιές και ανάγκασε το 90% των κατοίκων να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, θεωρείται από πολλούς ως μια νέα “Νάκμπα” (Καταστροφή). Οι φόβοι αυτοί εντείνονται με τη πεποίθηση ότι η μετεγκατάσταση τους σε άλλες χώρες θα αποτελέσει το τελευταίο βήμα προς την οριστική εξάλειψη της παλαιστινιακής ταυτότητας.
Η πρόταση του Τραμπ καθιστά τις ήδη τεταμένες σχέσεις στην περιοχή ακόμη πιο περίπλοκες. Η πίεση προς τις κυβερνήσεις της Αιγύπτου και της Ιορδανίας μπορεί να βλάψει τις παραδοσιακές σχέσεις των ΗΠΑ με αυτούς τους συμμάχους, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζει τις νέες προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Οι αυξανόμενες ανησυχίες για την αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής υπογραμμίζουν την επιτακτική ανάγκη για μια συνολική και βιώσιμη λύση, που θα διασφαλίσει τα δικαιώματα και τις ανάγκες όλων των εμπλεκομένων.