Σε μια διπλωματική παράσταση που θύμισε περισσότερο πολιτικό σόου παρά άκαμπτη σύνοδο, ο Ντόναλντ Τραμπ βρέθηκε στο επίκεντρο των εξελίξεων στο Σαρμ ελ-Σέιχ, επισφραγίζοντας μια νέα συμφωνία εκεχειρίας για τη Γάζα. Η σύνοδος, στην οποία συμμετείχαν ηγέτες από περισσότερες από είκοσι χώρες, είχε σαφή σκηνοθεσία: να αναδείξει τον Αμερικανό πρόεδρο ως τον κύριο αρχιτέκτονα της ειρήνης στην περιοχή. Πίσω από τα χαμόγελα και τις χειραψίες, όμως, κρύβονται σύνθετες γεωπολιτικές ισορροπίες και αχαρτογράφητες προκλήσεις για το μέλλον της Μέσης Ανατολής.

Ο Τραμπ ως «Σκηνοθέτης» της Διεθνούς Πολιτικής

Η παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ στο Σαρμ ελ-Σέιχ και η προηγούμενη επίσκεψή του στην Κνεσέτ δεν ήταν τυπικές διπλωματικές κινήσεις. Αντίθετα, ο Αμερικανός πρόεδρος έδρασε ως πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης μιας πολιτικής παράστασης, στην οποία το προσωπικό του ύφος επισκίασε εν πολλοίς την ίδια την ουσία των συζητήσεων. Με τρεις δημόσιες παρεμβάσεις σε λιγότερο από 24 ώρες, ο Τραμπ φρόντισε να:

• Διατηρήσει τον έλεγχο της αφήγησης, παρουσιάζοντας εαυτόν ως τον αναμορφωτή της περιοχής.
• Χρησιμοποιήσει ένα άμεσο και ενίοτε προκλητικό ύφος, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις στους ομολόγους του.
• Επιχειρήσει να διαμορφώσει νέες συμμαχίες, επαινώντας συγκεκριμένους ηγέτες όπως ο Αλ-Σίσι της Αιγύπτου, ο Όρμπαν της Ουγγαρίας και ο Ερντογάν της Τουρκίας.
• Υπονοήσει τη χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης της Γάζας από τους «πλούσιους φίλους» του Κόλπου, επιβεβαιώνοντας τη μακροχρόνια προσέγγισή του στη διεθνή πολιτική ως επιχειρηματική διαπραγμάτευση.

HISTORIC MOMENT.

President Donald J. Trump, alongside the leaders of Qatar, Egypt, and Turkey, signs the Gaza Peace Plan for peace in the Middle East. pic.twitter.com/depaxQO8g2

— The White House (@WhiteHouse) October 13, 2025

Trump to world leaders: “I have a couple I don’t like, but I won’t tell you who. You’ll never find out who they are. Or maybe you will.” pic.twitter.com/x8n4pA1xMp

— Visegrád 24 (@visegrad24) October 13, 2025

Η «Διακήρυξη του Σαρμ ελ-Σέιχ»: Ένα Πλαίσιο με Απουσίες

Το επιστέγασμα της συνόδου ήταν η υπογραφή της «Διακήρυξης του Σαρμ ελ-Σέιχ». Το κείμενο αυτό, χαρακτηρίστηκε περισσότερο ως ένα πλαίσιο προθέσεων παρά ως μια δεσμευτική συμφωνία. Σημαντικό είναι ότι, ενώ υπογράφηκε από τον Τραμπ, τον Αλ-Σίσι, τον Ερντογάν και τον Εμίρη του Κατάρ, οι δύο βασικοί άμεσα ενδιαφερόμενοι, Ισραήλ και Παλαιστινιακή Αρχή, απουσίαζαν. Η Διακήρυξη:

• Αναφέρεται σε «διαρκή ειρήνη και ευημερία» και την καταπολέμηση του εξτρεμισμού.
• Τονίζει τον σεβασμό στη θρησκευτική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής.
• Καλεί σε διπλωματία και ένα «κοινό όραμα ειρήνης».
• Υπαινίσσεται την εμβάθυνση των Συμφωνιών του Αβραάμ, αλλά αποφεύγει τη ρητή αναφορά σε λύση δύο κρατών – ένα στοιχείο που υποδηλώνει τις συνεχιζόμενες δυσκολίες στην επίτευξη ευρύτερης συναίνεσης.

Ανάλυση: Η απουσία του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής από τους υπογράφοντες εγείρει ερωτήματα σχετικά με την άμεση εφαρμοσιμότητα και τη νομιμοποίηση του κειμένου. Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι οι συμφωνίες ειρήνης στη Μέση Ανατολή έχουν βιώσιμη ισχύ μόνο όταν επιτυγχάνεται άμεση εμπλοκή και αποδοχή από τα βασικά αντιμαχόμενα μέρη.

Ο Ρόλος της Τουρκίας και οι Γεωπολιτικές Στροφές

Μία από τις χώρες που αναγνωρίστηκε ότι ενισχύθηκε διπλωματικά από τη σύνοδο είναι η Τουρκία. Η συμμετοχή της υπογραφή στη Διακήρυξη, αλλά και οι φήμες περί «βέτο» του Προέδρου Ερντογάν στην παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου, αναδεικνύουν την επιθυμία της Άγκυρας να επανέλθει δυναμικά στον διπλωματικό χάρτη της Μέσης Ανατολής.

• Η Τουρκία προσπάθησε να ενισχύσει το προφίλ της ως μεσολαβητής και περιφερειακή δύναμη.
• Η φημολογία περί της αποτροπής συμμετοχής του Νετανιάχου, ανεξαρτήτως της ακρίβειάς της, ενίσχυσε την εικόνα του Ερντογάν στο εγχώριο και παναραβικό κοινό.
• Η δημόσια εκτίμηση του Τραμπ προς τον Ερντογάν ως «σκληρό αλλά αξιόπιστο φίλο» μπορεί να υποδηλώνει ανταλλάγματα σε εκκρεμότητα, ενδεχομένως και στο κρίσιμο ζήτημα των F-35, όπου η Άγκυρα έχει εκφράσει έντονο ενδιαφέρον επανένταξης στο πρόγραμμα.

Συγκριτική Ανάλυση: Η προσπάθεια της Τουρκίας να ισορροπήσει μεταξύ του ρόλου του υπερασπιστή των Παλαιστινίων και της διατήρησης δίαυλων επικοινωνίας με τις ΗΠΑ και δυνητικά με το Ισραήλ, αντανακλά μια ευρύτερη τροποποίηση στην εξωτερική της πολιτική τα τελευταία χρόνια. Στόχος είναι η επανατοποθέτηση της χώρας ως ρυθμιστή σε κρίσιμα περιφερειακά ζητήματα, ακόμη κι αν αυτό απαιτεί περίπλοκες διπλωματικές μανούβρες.

Οι Προκλήσεις της Εφαρμογής: Μια «Δύσκολη Ειρήνη»

Ο Τραμπ δήλωσε αισιόδοξος, λέγοντας: «Το δύσκολο έγινε, τώρα έρχεται το εύκολο». Ωστόσο, το «εύκολο» αυτό περιλαμβάνει ένα τιτάνιο έργο που αφορά:

• Τον αφοπλισμό της Χαμάς.
• Την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων.
• Τη συγκρότηση αξιόπιστης παλαιστινιακής αστυνομίας.
• Τη δημιουργία μιας διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης.
• Την ανοικοδόμηση της Γάζας.

Ερμηνεία: Οι παραπάνω στόχοι συνιστούν ένα πολυεπίπεδο οικοδόμημα όπου πολιτικά, ασφαλείας και οικονομικά συμφέροντα διαπλέκονται περίπλοκα. Η ιστορία των ειρηνευτικών προσπαθειών στην περιοχή έχει δείξει επανειλημμένα ότι η έλλειψη σαφών χρονοδιαγραμμάτων, μηχανισμών εποπτείας και ισχυρής πολιτικής βούλησης μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία. Η ρητορική της «ειρήνης και ευημερίας» χρειάζεται να μεταφραστεί σε συγκεκριμένα, μετρήσιμα βήματα για να μην παραμείνει μια ακόμα καλοπροαίρετη διακήρυξη. Η ανασυγκρότηση της Γάζας, ειδικότερα, θα απαιτήσει πρωτοφανή διεθνή συνεργασία και σημαντικούς πόρους, ενώ ο συντονισμός των προσπαθειών μεταξύ των διαφόρων παραγόντων αποτελεί από μόνος του μια τεράστια πρόκληση.

Συμπέρασμα: Το Έργο «Ειρήνη στη Μέση Ανατολή»

Η σύνοδος του Σαρμ ελ-Σέιχ, υπό την αιγίδα του Ντόναλντ Τραμπ, έθεσε ένα νέο πλαίσιο για την εκεχειρία στη Γάζα. Ωστόσο, η επιτυχία του εγχειρήματος θα κριθεί στην πράξη. Η «Διακήρυξη του Σαρμ ελ-Σέιχ» είναι ένα πολιτικό κείμενο που σηματοδοτεί την πρόθεση, αλλά όχι απαραίτητα την υλοποίηση. Το έργο «Ειρήνη στη Μέση Ανατολή» έχει μόλις ξεκινήσει και, όπως σε κάθε θεατρική παράσταση υψηλού ρίσκου, το αν θα παραμείνει μια εντυπωσιακή σκηνοθεσία ή θα εξελιχθεί σε πραγματική ιστορία, θα το δείξει η επόμενη, δυσκολότερη, πράξη.