Η πρωτοβουλία του Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία έχει ανάψει φωτιές στις Βρυξέλλες. Οι Ευρωπαίοι βλέπουν τον αμερικανικό σχεδιασμό σαν βόμβα που διαλύει τα δικά τους σχέδια στήριξης του Κιέβου. Το τελεσίγραφο προς τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι έρχεται σε άσχημη στιγμή, καθώς η ΕΕ παλεύει να βρει λεφτά για τον πόλεμο.
Εδώ και καιρό, η ΕΕ κοιτάζει τα 140 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά assets, κυρίως στο Euroclear του Βελγίου. Θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν σαν εγγύηση για δάνειο στην ουκρανική κυβέρνηση. Η Ρωσία θα πληρώσει πίσω μόνο αν συμφωνήσει σε αποζημιώσεις μετά τον πόλεμο.
Η αμερικανική πρόταση και οι αντιδράσεις
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, έριξε στο τραπέζι σχέδιο με 28 σημεία. Προτείνει να πάρουν τα assets μετά τον πόλεμο και υπό αμερικανικό έλεγχο, με τις ΗΠΑ να παίρνουν το 50% από κέρδη ανοικοδόμησης. Στην Ουκρανία, ο Ζελένσκι μιλάει για δίλημμα ανάμεσα στην κυριαρχία και τον σύμμαχο.
Στην Ευρώπη, ο θυμός ξεχειλίζει. Ένας πρώην Γάλλος αξιωματούχος το είπε σκανδαλώδες, αφού οι Ευρωπαίοι στραγγίζονται για νομική λύση υπέρ του Κιέβου, ενώ ο Τραμπ ψάχνει κέρδος από καταστροφή. Ανώτατος Ευρωπαίος είπε ότι ο Τραμπ δεν έχει εξουσία να ξεπαγώσει assets στην Ευρώπη.
Κάποιοι πάνε παραπέρα.
«Ο Γουίτκοφ χρειάζεται ψυχίατρο», είπε ένας τρίτος, σύμφωνα με το Politico. Το Βέλγιο τρέμει μην μπει στο στόχαστρο ρωσικών μηνύσεων αν κινηθούν τα λεφτά. Οι Ευρωπαίοι βλέπουν τον Τραμπ να θέλει να λύσει τα assets μόνο σε ειρηνευτική συμφωνία, αφήνοντας αυτούς να πληρώσουν το μπιλ.
Ευρωπαϊκές εγγυήσεις και G20
Το σχέδιο του Γουίτκοφ μιλάει για 100 δισ. δολάρια επενδύσεις υπό αμερικανικό έλεγχο, άλλα 100 από Ευρωπαίους και μέρος assets σε μηχανισμό με τη Ρωσία. Αυτό σόκαρε τα επιτελεία, βλέποντας συνεργασία με Μόσχα πριν τα σύνορα. Σε κλήσεις, ηγέτες από Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία είπαν στον Ζελένσκι ότι μένουν σε δίκαιη ειρήνη και τίποτα δεν γίνεται χωρίς συναίνεση ΕΕ ή ΝΑΤΟ.
Στη Σύνοδο G20 στη Νότια Αφρική, 12 χώρες από Καναδά μέχρι Ιαπωνία υπέγραψαν δήλωση. Λένε ότι σύνορα δεν αλλάζουν με βία, περιορισμοί σε ουκρανικές δυνάμεις είναι επικίνδυνοι και όροι για ΕΕ-ΝΑΤΟ θέλουν έγκριση. Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ το έθεσε ωμά: «Η Ρωσία δεν μπορεί να επιβάλει τους όρους της στην Ουκρανία και στην Ευρώπη — και οτιδήποτε αφορά την Πολωνία πρέπει να συμφωνείται με την πολωνική κυβέρνηση».
Το αμερικανικό σχέδιο βγήκε σαν βάση συζήτησης, αλλά καίει πρωτεύουσες. Ο Τραμπ ωθεί για ειρήνη που κόβει βοήθεια στην άμυνα, ενώ η Ευρώπη φοβάται ευάλωτη Ουκρανία και νομιμοποίηση ρωσικών κερδών. Οι εβδομάδες μπροστά θα δείξουν αν η ΕΕ σώσει τη στρατηγική της, με τον Λευκό Οίκο έτοιμο να αλλάξει τα πάντα μόνος του. Η Ουκρανία πολεμά από το 2022, με δυτική στήριξη κλειδί για την αντίσταση.