Η Σλοβακία ετοιμάζεται να φέρει επανάσταση στον τρόπο που κινούμαστε στις πόλεις, θεσπίζοντας ένα πρωτοφανές όριο ταχύτητας στα πεζοδρόμια. Από την 1η Ιανουαρίου 2026, το γρήγορο περπάτημα, ακόμα και η χρήση ποδηλάτου ή ηλεκτρικού πατινιού, δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 6 χιλιόμετρα την ώρα. Ένα μέτρο που, ενώ φιλοδοξεί να ενισχύσει την ασφάλεια, έχει ήδη προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων και προβληματισμούς για την πρακτική του εφαρμογή. Γιατί αυτή η απόφαση αφορά όχι μόνο τους Σλοβάκους, αλλά θέτει ένα προηγούμενο για την ευρύτερη συζήτηση περί αστικής κινητικότητας στην Ευρώπη.

Νέα εποχή για τα πεζοδρόμια: Όριο ταχύτητας 6 χλμ/ώρα σε αστικές περιοχές

Με την έγκριση τροποποίησης του νόμου περί οδικής κυκλοφορίας από το σλοβακικό κοινοβούλιο, η χώρα καθιερώνει ένα από τα πιο συζητήσιμα μέτρα στον ευρωπαϊκό χώρο. Συγκεκριμένα, από το 2026, όλα τα άτομα που κινούνται σε πεζοδρόμια εντός αστικών περιοχών, συμπεριλαμβανομένων πεζών, ποδηλατών, χρηστών ηλεκτρικών πατινιών και skateboard, υποχρεούνται να μην υπερβαίνουν τα 6 χιλιόμετρα την ώρα. Ο κύριος στόχος αυτής της ρύθμισης, σύμφωνα με τους εισηγητές, είναι η πρόληψη ατυχημάτων και συγκρούσεων, φαινόμενο που έχει ενταθεί στις μεγάλες σλοβακικές πόλεις λόγω της αυξημένης χρήσης μικροκινητικότητας.

Η αμφιλεγόμενη εφαρμογή και οι αντιδράσεις

Παρά την εστίαση στην ασφάλεια, η είδηση έχει προκαλέσει έντονο διάλογο και εκτενή ειρωνικά σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα. Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι πώς ακριβώς θα μετριέται η ταχύτητα ενός πεζού στην πράξη και πώς θα επιβάλλεται ο νόμος. Οι σλοβακικές αρχές δεν έχουν διευκρινίσει ακόμη τους λεπτομερείς μηχανισμούς επιβολής, ούτε τις προβλεπόμενες κυρώσεις, όπως πρόστιμα ή απλές συστάσεις. Αυτή η απουσία διευκρινίσεων εντείνει τον σκεπτικισμό για την εφικτότητα και την αποτελεσματικότητα του μέτρου.

Ευρύτερο πλαίσιο: Αστική κινητικότητα και κίνδυνοι

Η σλοβακική ρύθμιση δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο όπου οι πόλεις προσπαθούν να διαχειριστούν την πολυσυλλεκτικότητα των χρηστών του πεζοδρομίου. Η ταυτόχρονη παρουσία πεζών, ποδηλάτων και ηλεκτρικών πατινιών έχει οδηγήσει σε αύξηση των κινδύνων και των τραυματισμών, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες όπως ηλικιωμένους και παιδιά. Στη Σλοβακία, έχουν καταγραφεί δεκάδες τέτοια περιστατικά, κυρίως από απρόσεκτους χρήστες πατινιών. Αν και η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το μέτρο θα βελτιώσει την ασφάλεια των πολιτών, πολλοί Σλοβάκοι το θεωρούν υπερβολικό ή ακόμη και ανέφικτο. (Analysis: Το μέτρο υπογραμμίζει την πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες αστικές υποδομές να συμβιβάσουν διαφορετικούς τρόπους μετακίνησης, καθώς ο σχεδιασμός τους ιστορικά δεν είχε προβλέψει την ραγδαία επέκταση των μέσων μικροκινητικότητας).

Δύο φρέσκα στοιχεία και προβληματισμοί:

• Τεχνολογικές προκλήσεις: Η επιβολή ενός τέτοιου νόμου θα απαιτούσε είτε αυξημένη αστυνομική παρουσία με ειδικά όργανα μέτρησης ταχύτητας, είτε την ανάπτυξη και υιοθέτηση τεχνολογιών που θα μπορούσαν να παρακολουθούν ανώνυμα τις ταχύτητες των πεζών ή των μέσων μικροκινητικότητας. Το κόστος και η πρακτική εφαρμογή μιας τέτοιας υποδομής είναι ένα σημαντικό ζήτημα που δεν έχει απαντηθεί. (Analysis: Αυτό το σενάριο εγείρει επίσης ένα σημαντικό ζήτημα προστασίας προσωπικών δεδομένων, καθώς η παρακολούθηση της κίνησης των πολιτών, ακόμα και ανώνυμα, θα μπορούσε να θεωρηθεί παρεμβατική).
• Επίδραση στην καθημερινότητα και την υγεία: Το γρήγορο περπάτημα θεωρείται ευρέως ως μια μορφή άσκησης με σημαντικά οφέλη για την υγεία. Ένας νόμος που το περιορίζει, ακόμα κι αν είναι αμφίβολη η επιβολή του, μπορεί να δημιουργήσει μια ψυχολογική αποτροπή για όσους επιθυμούν να ασκηθούν εντός του αστικού ιστού. (In the author’s assessment: Η ρύθμιση αναδεικνύει τη σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης για ασφάλεια και του δικαιώματος στην ελεύθερη και υγιεινή κίνηση των πολιτών, απαιτώντας μια λεπτή ισορροπία που πιθανώς δεν επιτυγχάνεται πλήρως με τόσο αυστηρά όρια).

Η Σλοβακία, λοιπόν, ανοίγει μια νέα συζήτηση για το μέλλον της αστικής μας μετακίνησης. Μένει να φανεί αν αυτό το τολμηρό –ή για κάποιους, υπερβολικό– μέτρο θα οδηγήσει σε ασφαλέστερες πόλεις ή απλώς θα προσθέσει ένα ακόμη επίπεδο πολυπλοκότητας στην καθημερινότητά μας.