Η ακύρωση της πολυαναμενόμενης συναυλίας του Ρόμπι Γουίλιαμς στην Κωνσταντινούπολη, λίγο πριν την προγραμματισμένη ημερομηνία, αναδεικνύει για μια ακόμη φορά την εκρηκτική σύνδεση πολιτικής, κοινωνικών δικτύων και καλλιτεχνικής ελευθερίας σε ένα όλο και πιο πολωμένο διεθνές περιβάλλον. Η υπόθεση αυτή δεν αφορά απλώς την απώλεια μιας μουσικής εκδήλωσης, αλλά θέτει κρίσιμα ερωτήματα για τον αντίκτυπο των διαδικτυακών πιέσεων στην πολιτιστική ζωή.

Η Ακύρωση: Από τη Σκηνή στο Διαδίκτυο

Η συναυλία του Ρόμπι Γουίλιαμς, που αρχικά είχε προγραμματιστεί για τις 7 Οκτωβρίου στην Κωνσταντινούπολη, ακυρώθηκε απροσδόκητα. Η επίσημη αιτιολογία από την πλευρά της διοργανώτριας εταιρείας, σύμφωνα με τουρκικά μέσα όπως το Turkiye Today, επικαλείται την «έντονη κοινωνική αντίδραση» και «κινδύνους για την ασφάλεια». Η απόφαση αυτή έρχεται ως απόρροια σφοδρών αντιδράσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου ο Βρετανός ποπ σταρ βρέθηκε στο επίκεντρο κατηγοριών για «σιωνιστική στάση» και «υποστήριξη του Ισραήλ».

• Η ακύρωση ακολούθησε ένα κύμα οργής στο τουρκικό διαδίκτυο.
• Η διοργανώτρια εταιρεία επικαλέστηκε έντονη κοινωνική αντίδραση και κινδύνους ασφαλείας.
• Αποφεύχθηκε επίσημη τοποθέτηση από τον καλλιτέχνη, αλλά τουρκικά μέσα έκαναν λόγο για ιδιαίτερα τεταμένο κλίμα και φόβους για επεισόδια.

Το Υπόβαθρο των Κατηγοριών: Οικογενειακές Ρίζες και Δηλώσεις

Η ξαφνική μεταστροφή της κοινής γνώμης απέναντι στον Γουίλιαμς, ο οποίος απολάμβανε επί χρόνια μεγάλη δημοτικότητα στην Τουρκία, πυροδοτήθηκε από παλαιότερες δηλώσεις του. Σε αυτές, είχε αναφέρει ότι η σύζυγός του, Άιντα Φιλντ, έχει εβραϊκές ρίζες και ότι τα παιδιά τους μεγαλώνουν με σεβασμό προς την εβραϊκή παράδοση. Η Άιντα Φιλντ, γεννημένη στην Τουρκία, υπήρξε μάλιστα ο αρχικός συνδετικός κρίκος του τραγουδιστή με τη χώρα. Ωστόσο, οι διαδικτυακές επιθέσεις εστιάστηκαν πλέον στη μητέρα της, Γκουέν Φιλντ, η οποία είναι εβραϊκής καταγωγής. Πολλοί χρήστες κατηγόρησαν τον Γουίλιαμς για «σιωνιστική ταυτότητα».

Analysis: Η προσοχή στρέφεται στους συγγενείς του καλλιτέχνη, κάτι που υποδηλώνει μια διάθεση για επέκταση των κατηγοριών πέραν του ίδιου του ατόμου, θίγοντας προσωπικές και οικογενειακές επιλογές. Αυτό εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο όπου οι προσωπικές ζωές διασημοτήτων αναλύονται εξονυχιστικά υπό το πρίσμα πολιτικών και κοινωνικών ατζεντών, ιδίως όταν αυτές συνδέονται με την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση.

Προηγούμενα Περιστατικά και Η Στάση του Καλλιτέχνη

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ρόμπι Γουίλιαμς βρίσκεται στο στόχαστρο παρόμοιων πιέσεων. Το 2015, είχε δεχθεί έντονη πίεση από το κίνημα BDS (Boycott, Divestment and Sanctions) να ακυρώσει την εμφάνισή του στο Τελ Αβίβ. Το επιχείρημα τότε ήταν ότι η συναυλία «νομιμοποιούσε τις ισραηλινές πολιτικές εις βάρος των Παλαιστινίων». Παρά τις εκκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης και δημόσιας παρέμβασης από τον Ρότζερ Γουότερς, ο Γουίλιαμς επέλεξε να εμφανιστεί κανονικά, δηλώνοντας τότε ότι «η μουσική ενώνει, δεν διχάζει».

Πιο πρόσφατα, το 2023, κατά τη διάρκεια άλλης εμφάνισής του στο Ισραήλ, είχε επαναλάβει ότι «τα παιδιά του μεγαλώνουν με σεβασμό προς την εβραϊκή πίστη» και ότι τιμά την πολιτιστική τους κληρονομιά. Μάλιστα, φέρει τατουάζ με τη λέξη “simcha” (εβραϊκά για “ευτυχία”) στον καρπό του.

Analysis: Η επαναλαμβανόμενη πίεση προς τον Γουίλιαμς αναδεικνύει την αυξανόμενη τάση να καλούνται οι καλλιτέχνες να λάβουν θέση σε γεωπολιτικές συγκρούσεις. Ενώ κάποιοι επιλέγουν την ακύρωση για να αποφύγουν την αντιπαράθεση, η σταθερή στάση του Γουίλιαμς να εμφανίζεται παρά τις εκκλήσεις, υπογραμμίζει μια προσωπική πεποίθηση στην ανεξαρτησία της τέχνης από τις πολιτικές διαμάχες. Η τρέχουσα ακύρωση στην Κωνσταντινούπολη μπορεί να υποδηλώνει ότι οι πιέσεις έχουν πλέον ενταθεί, καθιστώντας δυσκολότερη την τήρηση της αρχής «η μουσική ενώνει, δεν διχάζει» σε ορισμένα περιβάλλοντα.

Ευρύτερες Επιπτώσεις: Πολιτιστικός Σφετερισμός και Cancel Culture

Η περίπτωση του Ρόμπι Γουίλιαμς εντάσσεται σε ένα ευρύτερο φαινόμενο της «κουλτούρας ακύρωσης» (cancel culture), όπου προσωπικότητες βρίσκονται στο στόχαστρο λόγω δηλώσεων, πεποιθήσεων ή ακόμη και προσωπικών συνδέσεων που θεωρούνται αμφιλεγόμενες από συγκεκριμένες ομάδες. Στην Τουρκία, η αντίδραση αυτή εντείνεται λόγω της ευαισθητοποίησης του κοινού απέναντι στην παλαιστινιακή υπόθεση, η οποία είναι ιδιαίτερα έντονη.

In the author’s assessment: Η ακύρωση της συναυλίας αποτελεί ένα σοβαρό πλήγμα στην ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης και στην πολιτιστική ανταλλαγή. Υποδεικνύει ότι η όλο και πιο έντονη γεωπολιτική πόλωση μπορεί να συρρικνώσει τους χώρους όπου η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως γεφυροποιός, αναγκάζοντας τους καλλιτέχνες να επιλέξουν πλευρά ή να αντιμετωπίσουν σοβαρές συνέπειες. Το γεγονός αυτό θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τις συναυλίες, αλλά και την ανοιχτότητα των κοινωνιών σε διαφορετικές απόψεις και πολιτιστικές προσεγγίσεις.