Μία πρωτοποριακή και άκρως αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία διαμορφώνεται στην Ιαπωνία, καθώς η πόλη Toyoake επιχειρεί να θέσει όρια στην ανεξέλεγκτη χρήση των smartphones, πυροδοτώντας έναν ευρύ διάλογο για τον ψηφιακό εθισμό και τις επιπτώσεις του.
Η Τολμηρή Πρωτοβουλία της Toyoake: Μία Πόλη Εναντίον του Ψηφιακού Εθισμού
Στο επίκεντρο μίας παγκόσμιας συζήτησης για την ψηφιακή υγεία τίθεται η ιαπωνική πόλη Toyoake, στην επαρχία Aichi. Οι τοπικές αρχές προτείνουν ένα συμβουλευτικό πλαίσιο που καλεί τους κατοίκους να περιορίσουν τη χρήση των smartphones σε μόλις δύο ώρες ημερησίως. Η πρόταση αυτή, η οποία συζητήθηκε εντατικά στη δημοτική συνέλευση και αναμένεται να τεθεί σε ψηφοφορία στα τέλη του επόμενου μήνα, σηματοδοτεί μία ενδιαφέρουσα προσπάθεια αντιμετώπισης του ψηφιακού εθισμού και των παρενεργειών του, όπως η στέρηση ύπνου και οι διαταραχές της ψυχικής και σωματικής υγείας.
Ο Δήμαρχος Masafumi Koki, σε δηλώσεις του, υπογράμμισε ότι ο βασικός στόχος δεν είναι η επιβολή κυρώσεων, αλλά η αφύπνιση και η ευαισθητοποίηση του κοινού. Η πρόταση, εφόσον εγκριθεί, αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τον Οκτώβριο και περιλαμβάνει συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές:
- Τα παιδιά του δημοτικού σχολείου καλούνται να αποφεύγουν τη χρήση ψηφιακών συσκευών (smartphones, tablets) μετά τις 21:00.
- Οι έφηβοι και οι ενήλικες προτρέπονται να αποσυνδέονται μετά τις 22:00.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή είναι η πρώτη φορά στην Ιαπωνία που ένα τέτοιο μέτρο απευθύνεται ενιαία σε όλες τις ηλικιακές ομάδες – από τους μαθητές έως τους ενήλικες κατοίκους μίας πόλης – αναδεικνύοντας την καθολική φύση του προβλήματος του ψηφιακού εθισμού.
Αντιδράσεις και Προκλήσεις: Ένας Διάλογος σε Εξέλιξη
Η ανακοίνωση της πρωτοβουλίας προκάλεσε άμεσες και έντονες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναδεικνύοντας τις πολυπλοκότητες που συνεπάγονται τέτοιες παρεμβάσεις στην καθημερινότητα των πολιτών. Πολλοί χρήστες εξέφρασαν σκεπτικισμό και αρνητική γνώμη, χαρακτηρίζοντας την πρόταση ως “ανεφάρμοστη” ή “περιοριστική”.
- Ένας χρήστης στο X (πρώην Twitter) σχολίασε χαρακτηριστικά: «Το όριο των δύο ωρών είναι αδύνατο στη σύγχρονη εποχή».
- Άλλος ανέφερε: «Δεν προλαβαίνω ούτε να δω μια ταινία με τέτοιο όριο».
Σύμφωνα με την έγκυρη ιαπωνική εφημερίδα Mainichi Shimbun, μέσα σε μόλις τέσσερις ημέρες από την ανακοίνωση, η δημοτική αρχή δέχθηκε 83 τηλεφωνικές κλήσεις και 44 μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με το 80% αυτών να εκφράζει αρνητική στάση. Ωστόσο, ο Δήμαρχος Koki επανέλαβε ότι το όριο είναι συμβουλευτικό και όχι δεσμευτικό, τονίζοντας ότι η πρωτοβουλία αποτελεί μία “ευκαιρία” για τις οικογένειες να συζητήσουν τον τρόπο και τον χρόνο χρήσης των smartphones.
Η Ιαπωνική Οπτική στον Ψηφιακό Εθισμό: Πρόδρομος Παρεμβάσεων
Η ανησυχία για την υπερβολική χρήση ψηφιακών συσκευών δεν είναι νέα στην Ιαπωνία. Η χώρα, γνωστή για την υιοθέτηση προηγμένων τεχνολογιών αλλά και για τις κοινωνικές προκλήσεις που αυτές δημιουργούν, έχει ιστορικό παρεμβάσεων σε αυτόν τον τομέα. Ήδη από το 2020, άλλη περιοχή της χώρας είχε καθιερώσει – επίσης μη δεσμευτικά – όρια στη χρήση βιντεοπαιχνιδιών για παιδιά: μία ώρα τις καθημερινές και 90 λεπτά τις αργίες. Αυτό καταδεικνύει μία μακροχρόνια προσπάθεια για τη διαχείριση της ψηφιακής συμπεριφοράς.
Οι τοπικοί αξιωματούχοι της Toyoake επισημαίνουν ότι το μέτρο στοχεύει στην αντιμετώπιση σοβαρών κοινωνικών φαινομένων, όπως η αυξανόμενη μαθητική διαρροή, όπου παιδιά αρνούνται να προσέλθουν στο σχολείο λόγω της αδυναμίας τους να αποχωριστούν τα smartphones, καθώς και την υπερβολική εξάρτηση ενηλίκων που ξενυχτούν μπροστά σε οθόνες. Τα στατιστικά στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: σύμφωνα με την Υπηρεσία Παιδιών και Οικογενειών της Ιαπωνίας, οι νέοι Ιάπωνες αφιερώνουν κατά μέσο όρο πάνω από πέντε ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο τις καθημερινές, μία επίδοση που ξεπερνά σημαντικά τον παγκόσμιο μέσο όρο και υπογραμμίζει την κρισιμότητα της κατάστασης.
Η πρωτοβουλία της Toyoake, παρά τις αντιδράσεις, ανοίγει ένα ευρύ πεδίο προβληματισμού για τον ρόλο των τοπικών αρχών στην προστασία της δημόσιας υγείας στην ψηφιακή εποχή. Ενδεχομένως, η προσέγγιση αυτή, που βασίζεται στον διάλογο και την ευαισθητοποίηση αντί της επιβολής, να αποτελέσει ένα μοντέλο για άλλες πόλεις που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις, δίνοντας έμφαση στην αυτορρύθμιση και την ενημερωμένη επιλογή των πολιτών.