Η ιστορική καταδίκη του Νικολά Σαρκοζί σε πενταετή κάθειρξη αναμένεται να γράψει ένα νέο κεφάλαιο στην πολιτική ιστορία της Γαλλίας, φέρνοντας έναν πρώην Πρόεδρο αντιμέτωπο με τη σκληρή πραγματικότητα της φυλακής.
Ο δρόμος προς τη La Santé: Μια άνευ προηγουμένου εξέλιξη
Η Γαλλία και η διεθνής κοινότητα παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα την υπόθεση του άλλοτε πανίσχυρου Προέδρου Νικολά Σαρκοζί. Η καταδίκη του σε πενταετή κάθειρξη για την περιβόητη υπόθεση της χρηματοδότησης της προεκλογικής του εκστρατείας του 2007 από το καθεστώς Καντάφι, σηματοδοτεί μια πρωτοφανή εξέλιξη στην πολιτική και δικαστική ιστορία της χώρας. Για πρώτη φορά, ένας πρώην Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας πρόκειται να οδηγηθεί πίσω από τα σίδερα. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες που επικαλούνται πηγές προσκείμενες στην υπόθεση, η επίσημη ημερομηνία εγκλεισμού του κ. Σαρκοζί αναμένεται να του κοινοποιηθεί στις 13 Οκτωβρίου. Ο προορισμός του, όπως όλα δείχνουν, θα είναι η εμβληματική αλλά και διαβόητη φυλακή La Santé, στο 14ο διαμέρισμα του Παρισιού.
Η ιστορία πίσω από τα τείχη της La Santé
Η φυλακή La Santé δεν είναι ένας απλός τόπος κράτησης. Αποτελεί ένα σύμβολο του γαλλικού σωφρονιστικού συστήματος, έχοντας φιλοξενήσει στο παρελθόν πλήθος προσωπικοτήτων, από εμβληματικούς πολιτικούς κρατούμενους μέχρι περιβόητους εγκληματίες. Μεταξύ των πιο γνωστών κρατουμένων της συγκαταλέγονται:
Η επιλογή της συγκεκριμένης φυλακής για έναν πρώην αρχηγό κράτους υπογραμμίζει την ανάγκη για ειδικές συνθήκες κράτησης, εν μέσω ανησυχιών για την ασφάλειά του.
Το κελί του πρώην Προέδρου: Συνθήκες κράτησης και “VIP πτέρυγα”
Οι συνθήκες διαβίωσης στη La Santé, ακόμη και για έναν κρατούμενο υψηλού προφίλ, αναμένεται να είναι σκληρές. Το κελί που προορίζεται για τον κ. Σαρκοζί, όπως έχει γίνει γνωστό, δεν θα ξεπερνά τα 9 τετραγωνικά μέτρα. Παρότι θα περιλαμβάνει βασικές ανέσεις όπως ντους, τουαλέτα, ψυγείο και τηλεόραση (με μηνιαία επιβάρυνση 14 ευρώ για τους κρατούμενους), η καθημερινότητα θα είναι ιδιαίτερα περιοριστική. Ο πρώην Πρόεδρος θα περνά 23 ώρες το εικοσιτετράωρο έγκλειστος, με μόλις μία ώρα προαυλισμού υπό αυστηρή επιτήρηση.
Για την ασφάλειά του, θα ενταχθεί στη λεγόμενη «VIP πτέρυγα», ένα τμήμα της φυλακής που προορίζεται για ευάλωτους κρατούμενους και λειτουργεί υπό «προστατευτικό καθεστώς». Στόχος είναι η αποφυγή πιθανών επιθέσεων ή πιέσεων από άλλους φυλακισμένους, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη ιδιότητά του και την ευαίσθητη φύση της υπόθεσης.
Παρά τις σημαντικές ανακαινίσεις που πραγματοποιήθηκαν στη La Santé, η οποία μάλιστα έκλεισε προσωρινά το 2014 μετά από σωρεία καταγγελιών για απάνθρωπες συνθήκες, η πραγματικότητα παραμένει δύσκολη. Η χωρητικότητα της φυλακής είναι περίπου 650 άτομα, όμως σήμερα φιλοξενεί σχεδόν διπλάσιους κρατούμενους. Ο υπερπληθυσμός, οι εντάσεις και η ψυχολογική πίεση αποτελούν καθημερινά φαινόμενα, ακόμη και για τους κρατούμενους της «VIP πτέρυγας».
Η ειρωνεία της τύχης και η κριτική από το Παρατηρητήριο Διεθνών Φυλακών
Η επικείμενη φυλάκιση του Νικολά Σαρκοζί φέρει έναν έντονο συμβολισμό και μια δόση ειρωνείας. Ο άνθρωπος που ως Πρόεδρος είχε υιοθετήσει μια σκληρή ρητορική κατά της εγκληματικότητας, χαρακτηρίζοντας τους νέους ταραχοποιούς ως «αποβράσματα», βρίσκεται τώρα στην ίδια θέση με τους πολίτες που κάποτε επέκρινε. «Δεν ευχόμαστε τη φυλακή σε κανέναν, αλλά αυτή τη φορά κάποιος που ανήκε σε κύκλους συχνά απρόσιτους στη Δικαιοσύνη, βρίσκεται να βιώνει την ίδια μοίρα με τον απλό πολίτη», σχολίασε εύστοχα ο Ζουλιέν Φίσμαϊστερ από το Παρατηρητήριο Διεθνών Φυλακών. Ο σχολιασμός αυτός αναδεικνύει την ισότητα απέναντι στον νόμο, ανεξαρτήτως κοινωνικής θέσης ή παρελθοντικού αξιώματος.
Επόμενα βήματα και ο συμβολισμός ενός εγκλεισμού
Ο Νικολά Σαρκοζί διατηρεί φυσικά το δικαίωμα έφεσης, η εκδίκαση της οποίας αναμένεται μέσα στους επόμενους τέσσερις μήνες. Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να αιτηθεί αποφυλάκιση με περιοριστικούς όρους, όπως το ηλεκτρονικό βραχιόλι. Ωστόσο, ο ίδιος, μέσω του συνηγόρου του, έχει δηλώσει σταθερά ότι δεν επιθυμεί χάρη ή ευνοϊκή μεταχείριση, αλλά την πλήρη αποκατάσταση της αθωότητάς του.
Η εικόνα του Νικολά Σαρκοζί να εισέρχεται στις πύλες της La Santé θα είναι αναμφίβολα ένα γεγονός με έντονα συμβολικό χαρακτήρα. Θα αποτελέσει μια ζωντανή απόδειξη ότι, έστω και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η δικαιοσύνη μπορεί να εφαρμόζεται ακόμη και στους πιο ισχυρούς. Για τη γαλλική κοινωνία, ωστόσο, παραμένει ανοιχτό το κρίσιμο ερώτημα: αυτή η ιστορική καταδίκη θα λειτουργήσει ως μια πράξη κάθαρσης και ενίσχυσης του κράτους δικαίου, ή ως μια ακόμη σκοτεινή σελίδα στο σύνθετο κεφάλαιο της πολιτικής διαφθοράς που έχει πλήξει το γαλλικό και διεθνές πολιτικό σκηνικό τα τελευταία χρόνια;