Η γεωπολιτική πραγματικότητα καθορίζει τις διεθνείς σχέσεις περισσότερο από τις αξίες, όπως αποδεικνύουν οι εξελίξεις σε Συρία και Αφγανιστάν.

Η νέα γεωστρατηγική σημασία της Συρίας στην παγκόσμια σκηνή

Στο μεταβαλλόμενο τοπίο της Μέσης Ανατολής, η Συρία αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης. Σε αντίθεση με το Αφγανιστάν, η Συρία συνορεύει με το Ισραήλ, επηρεάζεται από τις εντάσεις στα Υψίπεδα του Γκολάν και φιλοξενεί μια σημαντική κουρδική παρουσία που απασχολεί άμεσα την Τουρκία. Παράλληλα, το συριακό έδαφος προσφέρει στη Ρωσία μέτωπο στη Μεσόγειο – έναν στρατηγικό κόμβο για τις ενεργειακές και πολιτικές της φιλοδοξίες.

Ο ρόλος του Αχμέντ αλ-Σαράα και η δυτική αναγνώριση

Ο Αχμέντ αλ-Σαράα, πρώην ηγέτης της HTS με ρίζες στην Αλ Κάιντα, κατάφερε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να μετατραπεί από κυνηγημένο σε διαπραγματευτή παγκόσμιου βεληνεκούς. Με επαφές που φτάνουν έως το Λευκό Οίκο και δεσμεύσεις όπως η άρση κυρώσεων από τον Ντόναλντ Τραμπ, η ηγετική του εικόνα αναδεικνύει τη σημασία της γεωγραφίας στην παγκόσμια διπλωματία.

Η παρακμή της διεθνούς θέσης του Αφγανιστάν

Αντίθετα, το Αφγανιστάν φαίνεται να χάνει τη διεθνή του βαρύτητα. Η μακρόχρονη στρατιωτική παρουσία της Δύσης και η μνήμη της 11ης Σεπτεμβρίου δεν αρκούν πλέον για να υπερκεράσουν τη γεωγραφική απομάκρυνση από κρίσιμους ναυτικούς διαύλους, την έλλειψη ακτογραμμής και τις περιορισμένες ενεργειακές πηγές. Οι Ταλιμπάν, περιορισμένοι σε απομονωμένες στρατηγικές κινήσεις και αόρατοι στο δυτικό διπλωματικό πεδίο, διατηρούν ένα σκοτεινό προφίλ, στο οποίο δεν υπάρχει δημοκρατική παρουσία ούτε ενεργός κοινωνικός διάλογος με γυναικείες ομάδες ή άλλους φορείς.

Η γεωπολιτική δύναμη υπερτερεί των ιδεολογικών επιταγών

Η επιλογή των δυτικών δυνάμεων να νομιμοποιούν πολιτικούς ηγέτες με βάση την στρατηγική τους αξία και όχι τις ηθικές τους αρχές, αναδεικνύει την προτεραιότητα της γεωγραφίας έναντι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι, ενώ η Συρία επανέρχεται στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη μέσω προσώπων όπως ο Σαράα, το Αφγανιστάν παραμένει στο περιθώριο, σηματοδοτώντας την σκληρή πραγματικότητα της διεθνούς πολιτικής.

Η καθοριστική ερώτηση που τίθεται πλέον είναι αν η τύχη ενός έθνους κρίνεται από τις πράξεις του ή από τη θέση που κατέχει στον παγκόσμιο χάρτη — μια απάντηση που, όσο σκληρή κι αν φαίνεται, έχει ήδη δοθεί.