Η Βενεζουέλα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, με την πολιτική αντιπαράθεση να λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις και το ενδεχόμενο μιας εξωτερικής στρατιωτικής επέμβασης να πλανάται απειλητικά. Οι τελευταίες εξελίξεις, με την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης Μαρία Κορίνα Ματσάδο να ζητά κλιμάκωση της πίεσης και τις ΗΠΑ να εξετάζουν στρατιωτικά πλήγματα, φέρνουν τη χώρα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή της Λατινικής Αμερικής.

Η Σκληρή Γραμμή της Αντιπολίτευσης και οι Δύο Όψεις της Πίεσης

Η βραβευθείσα με Νόμπελ Ειρήνης, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, ηγετική μορφή της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, διατυπώνει πλέον ανοιχτά την άποψη ότι η στρατιωτική κλιμάκωση είναι ο μοναδικός δρόμος για την απομάκρυνση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο. Σε συνέντευξή της στο Bloomberg, η Ματσάδο τόνισε πως «η αύξηση της πίεσης και η κλιμάκωση που έχει ήδη σημειωθεί είναι ο μόνος δρόμος για να καταλάβει ο Μαδούρο ότι ήρθε η ώρα να φύγει». Αυτή η δήλωση σηματοδοτεί μια σημαντική μεταστροφή στη στρατηγική της, καθώς, παρά τη ριζοσπαστικότητα της θέσης της, υποστηρίζει ότι στόχος δεν είναι η αιματοχυσία, αλλά η διευκόλυνση μιας ειρηνικής και ομαλής μετάβασης προς τη δημοκρατία. Μάλιστα, αποκάλυψε την ύπαρξη ενός σχεδίου για τις πρώτες 100 ώρες μετά την πτώση του καθεστώτος, το οποίο περιλαμβάνει:

• Την εγκαθίδρυση προσωρινής κυβέρνησης ευρείας βάσης.
• Μέτρα σταθεροποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας.
• Εγγυήσεις για τη διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών.

Παρά τις συλλήψεις και τις εξορίες στελεχών της παράταξής της, η Ματσάδο διαμηνύει ότι δεν προτίθεται να εγκαταλείψει τη χώρα. Ωστόσο, η στάση της αυτή διχάζει την αντιπολίτευση, με προσωπικότητες όπως τον Ενρίκε Καπρίλες να προκρίνουν τη διπλωματική οδό και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. (Analysis: Αυτή η εσωτερική διαφωνία υπογραμμίζει την αδυναμία της αντιπολίτευσης να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο και μια συνεκτική στρατηγική απέναντι στο καθεστώς Μαδούρο, γεγονός που ιστορικά έχει εξυπηρετήσει την παραμονή στην εξουσία αυταρχικών καθεστώτων).

Στρατιωτική Επέμβαση: Οι Σκέψεις της Ουάσιγκτον και οι Στόχοι

Παράλληλα, οι πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες εντείνονται δραματικά. Σύμφωνα με αποκαλύψεις των Los Angeles Times, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο στρατιωτικών πληγμάτων εντός της Βενεζουέλας. Οι στόχοι, σύμφωνα με αμερικανικές πηγές, είναι στρατιωτικές εγκαταστάσεις που συνδέονται με το λεγόμενο «Καρτέλ ντε λος Σόλες» («Cartel de los Soles»). Πρόκειται για ένα δίκτυο υψηλόβαθμων στρατιωτικών και αξιωματούχων που, βάσει αμερικανικών εκτιμήσεων, εμπλέκεται στη διακίνηση έως και 500 τόνων κοκαΐνης ετησίως. Τα σχέδια περιλαμβάνουν:

• «Αποκεφαλισμό της ηγεσίας» του καρτέλ.
• Πλήγματα κατά βασικών υποδομών που χρησιμοποιούνται για τις παράνομες δραστηριότητες.

Αν και ο Τραμπ έχει διαψεύσει δημοσίως την ύπαρξη τέτοιου σχεδίου, αναλυτές εκτιμούν ότι η διάψευση αυτή εντάσσεται στην τακτική του αιφνιδιασμού, καθώς οι αμερικανικές δυνάμεις ενισχύουν την παρουσία τους στην Καραϊβική. Έχουν αναπτυχθεί πολεμικά πλοία, μαχητικά αεροσκάφη και χιλιάδες στρατιώτες, ενώ αναμένεται και η άφιξη της ομάδας κρούσης του αεροπλανοφόρου Gerald Ford. Ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ αποκάλυψε ότι ο Τραμπ σκοπεύει να ενημερώσει το Κογκρέσο για πιθανές επιχειρήσεις. (Interpretation: Η φράση ενός Αμερικανού αξιωματούχου, «σύντομα, κάθε αναφορά στον Νικολάς Μαδούρο θα γίνεται σε παρελθόντα χρόνο», υποδηλώνει μια ξεκάθαρη πρόθεση για αλλαγή καθεστώτος, ανεξαρτήτως μέσων).

Ο Μαδούρο Αναζητά Στήριξη: Ο Ρόλος της Ρωσίας, Κίνας και Ιράν

Αντιμέτωπος με τις πληροφορίες περί επικείμενης επίθεσης, ο Νικολάς Μαδούρο έχει κάνει ανοιχτή έκκληση για στρατιωτική στήριξη προς τις κυβερνήσεις της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν. Σύμφωνα με αμερικανικά μέσα, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας έχει αποστείλει επιστολές προς τους Βλαντίμιρ Πούτιν, Σι Τζινπίνγκ και Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ζητώντας ενίσχυση σε εξοπλισμό και τεχνολογία:

• Από τη Μόσχα: Αφορά αναβάθμιση αμυντικών ραντάρ και πυραυλικά συστήματα.
• Από το Πεκίνο: Ζητείται διευρυμένη στρατιωτική συνεργασία, παροχή ραντάρ και υποστήριξη στον κυβερνοχώρο.
• Από την Τεχεράνη: Αφορά παρεμβολείς GPS και drones μεγάλης εμβέλειας.

Η Ρωσία, μάλιστα, έχει ήδη επικυρώσει συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με τη Βενεζουέλα, γεγονός που ενισχύει την ανησυχία για μια ενδεχόμενη διεθνοποίηση της σύγκρουσης. (Analysis: Η προσπάθεια του Μαδούρο να επιστρατεύσει τους παραδοσιακούς αντιπάλους των ΗΠΑ στην παγκόσμια γεωπολιτική σκηνή αναδεικνύει τη Βενεζουέλα σε ένα νέο πεδίο ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ήδη εύθραυστη σταθερότητα της περιοχής και τους διεθνείς συσχετισμούς δυνάμεων).

Το Επικίνδυνο Σταυροδρόμι της Βενεζουέλας

Η Βενεζουέλα βρίσκεται σήμερα σε μια από τις πιο κρίσιμες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της. Με μια οικονομία κατεστραμμένη από τον υπερπληθωρισμό και τις ελλείψεις βασικών αγαθών, και με εκατομμύρια πολίτες να έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, το ενδεχόμενο ενός στρατιωτικού πλήγματος από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τις ισορροπίες. Η δήλωση της Ματσάδο πως «ο Μαδούρο πρέπει να πιεστεί μέχρι τέλους» αντικατοπτρίζει τόσο την επιτακτική ανάγκη για αλλαγή όσο και τον κίνδυνο μιας ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης. Η κατάσταση στην «αυλή» των ΗΠΑ, όπως κάποτε θεωρούνταν η Λατινική Αμερική, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα «νέο Αφγανιστάν» ή «νέο Ιράκ» για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, με μακροπρόθεσμες συνέπειες για την περιφερειακή σταθερότητα και την ενεργειακή αγορά. (Analysis: Το ιστορικό προηγούμενο των αμερικανικών επεμβάσεων στη Λατινική Αμερική, από τη δεκαετία του ’50 και μετά, δείχνει ότι, ενώ συχνά έφερναν βραχυπρόθεσμες “λύσεις”, μακροπρόθεσμα δημιουργούσαν νέα προβλήματα και ενίσχυαν το αντιαμερικανικό αίσθημα. Η πιθανότητα μιας νέας μεγάλης προσφυγικής κρίσης, πέραν των 7 εκατομμυρίων Βενεζουελάνων που έχουν ήδη εγκαταλείψει τη χώρα, αποτελεί επίσης ένα σοβαρό ανθρωπιστικό και γεωπολιτικό διακύβευμα).