Νέο επεισόδιο έντασης εκτυλίχθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο, αναδεικνύοντας για ακόμη μία φορά τη χρόνια διαμάχη γύρω από τον αποκλεισμό της Γάζας. Η ισραηλινή παρέμβαση σε διεθνή ύδατα κατά του δεύτερου Στολίσκου της Ελευθερίας, που μετέφερε ακτιβιστές και συμβολική ανθρωπιστική βοήθεια, πυροδοτεί εκ νέου συζητήσεις για το διεθνές δίκαιο και την ανθρωπιστική κρίση στον παλαιστινιακό θύλακα.

Η Αναχαίτιση: Ένα Χρονικό Έντασης

Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις αναχαίτισαν ένα πλοίο, το “Conscience”, και οκτώ μικρότερα σκάφη που αποτελούσαν τον δεύτερο Στολίσκο της Ελευθερίας. Σύμφωνα με τις οργανώσεις που στήριζαν την αποστολή, η επιχείρηση έλαβε χώρα σε διεθνή χωρικά ύδατα, περίπου 120 ναυτικά μίλια από τις ακτές της Γάζας. Οι ίδιες πηγές, όπως η νομική οργάνωση Adalah, καταγγέλλουν πως τα πλοία δέχθηκαν συνδυασμένη αεροναυτική επίθεση, ενώ οι επικοινωνίες με τους επιβαίνοντες χάθηκαν αιφνιδίως.

Από την πλευρά του, το ισραηλινό Υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε τη σύλληψη των περίπου 145 επιβαινόντων, αναφέροντας ότι μεταφέρθηκαν με ασφάλεια σε ισραηλινό λιμάνι και αναμένεται η απέλασή τους. Αντίθετα, οι ακτιβιστές, μεταξύ των οποίων φέρονται να είναι γιατροί, νοσοκόμες και δημοσιογράφοι, κάνουν λόγο για «παράνομη πράξη πειρατείας» και για αυθαίρετη κράτηση.

Διπλωματικές Αντιδράσεις και Καταγγελίες

Η νέα αναχαίτιση προκάλεσε άμεσα διπλωματικές αντιδράσεις και έντονες καταγγελίες:

• Ο Συνασπισμός του Στολίσκου της Ελευθερίας χαρακτήρισε την ενέργεια ως «πράξη πειρατείας κατά ανθρωπιστικού στόλου» και εξέφρασε ανησυχία για τις συνθήκες κράτησης των ακτιβιστών.
• Δικηγόροι 27 Γάλλων πολιτών που επέβαιναν στον στολίσκο ζήτησαν την άμεση απελευθέρωσή τους και προξενική προστασία από το γαλλικό κράτος, καταγγέλλοντας πιθανές κακομεταχειρίσεις.
• Ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Αντόνιο Ταγιάνι, επιβεβαίωσε την προσωρινή κράτηση περίπου δέκα Ιταλών πολιτών και ζήτησε από το Ισραήλ τη διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων τους μέχρι την απέλαση.

Ανάλυση: Η άμεση κινητοποίηση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων υπογραμμίζει την ευαισθησία του θέματος και την πίεση που δέχονται για την προστασία των πολιτών τους, ιδίως όταν η δράση λαμβάνει χώρα σε διεθνή ύδατα και εγείρονται ζητήματα διεθνούς δικαίου.

Επιπτώσεις στις Διεθνείς Σχέσεις: Το Τουρκικό Παράδειγμα

Σύμφωνα με πηγές του συνασπισμού, στον στολίσκο επέβαιναν και Τούρκοι βουλευτές και μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων. Το γεγονός αυτό εκτιμάται ότι ενδέχεται να προκαλέσει περαιτέρω τριβές στις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ. Παρότι δεν υπήρξε άμεση επίσημη ανακοίνωση από την τουρκική κυβέρνηση, αναμένεται να ζητηθούν εξηγήσεις μέσω διπλωματικών διαύλων.

Συγκριτική Ανάλυση: Η παρουσία Τούρκων πολιτών σε παρόμοιους στολίσκους στο παρελθόν, όπως το γνωστό επεισόδιο του Mavi Marmara το 2010, είχε οδηγήσει σε σοβαρή κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών. Η ιστορική αυτή αναδρομή καθιστά την τρέχουσα κατάσταση ιδιαίτερα εύφλεκτη, αυξάνοντας την πιθανότητα νέας διπλωματικής σύγκρουσης, παρά τις προσπάθειες για εξομάλυνση των σχέσεων των τελευταίων ετών.

Το Διεθνές Δίκαιο και ο Αποκλεισμός της Γάζας

Αυτή η αναχαίτιση έρχεται λίγες εβδομάδες μετά την υπόθεση του στολίσκου “Global Sumud”, όπου συνελήφθησαν πάνω από 450 ακτιβιστές, μεταξύ των οποίων και η Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ. Τότε, το Ισραήλ είχε απορρίψει τις καταγγελίες για κακομεταχείριση ως «θρασύτατα ψεύδη», επιμένοντας ότι οι επιχειρήσεις διεξάγονται «σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τους κανόνες ασφάλειας».

Ωστόσο, η συνεχής παρέμβαση σε διεθνή ύδατα και ο αποκλεισμός της Γάζας εγείρουν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την εφαρμογή του διεθνούς ναυτικού δικαίου και της ανθρωπιστικής αρχής προστασίας των αμάχων σε καιρό πολέμου. Φιλοπαλαιστινιακές οργανώσεις και ανθρωπιστικά δίκτυα ζητούν διεθνή έρευνα για τη νομιμότητα των ισραηλινών ενεργειών.

Ανάλυση: Η νομική ερμηνεία του αποκλεισμού της Γάζας αποτελεί σημείο τριβής εδώ και χρόνια. Ενώ το Ισραήλ τον δικαιολογεί ως μέτρο ασφαλείας, πολλές διεθνείς οργανώσεις και κυβερνήσεις τον θεωρούν ως μορφή συλλογικής τιμωρίας και παραβίαση των διεθνών ανθρωπιστικών νόμων. Η πρόσφατη σειρά αναχαιτίσεων εντείνει αυτή τη συζήτηση, θέτοντας υπό εξέταση την εγκυρότητα του αποκλεισμού υπό το φως του σύγχρονου διεθνούς δικαίου.