Το Πεκίνο μετατρέπεται σε θέατρο μιας φιλόδοξης επίδειξης ισχύος, όπου η επέτειος των 80 χρόνων από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ασία γίνεται το πρόσχημο για την ανάδειξη ενός νέου, δυναμικού “αντιδυτικού άξονα” υπό την ηγεσία της Κίνας του Σι Τζινπίνγκ.

Μια Γεωπολιτική Παρέλαση με Ιστορικές Αποχρώσεις

Στις καρδιά του Πεκίνου, η πλατεία Τιενανμέν θα φιλοξενήσει μια στρατιωτική παρέλαση άνευ προηγουμένου, σηματοδοτώντας επίσημα την 80ή επέτειο από την παράδοση της Ιαπωνίας και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στον Ειρηνικό. Όμως, πέρα από τον επετειακό χαρακτήρα, η εκδήλωση αυτή αποτελεί μια σαφή γεωπολιτική δήλωση από την πλευρά της Κίνας, επιδιώκοντας να επαναπροσδιορίσει τη θέση της στην παγκόσμια σκηνή ως ο πυλώνας ενός αναδυόμενου “αντιδυτικού άξονα”.

Η παρουσία του Σι Τζινπίνγκ πλαισιωμένου από ηγέτες όπως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Βορειοκορεάτης ηγέτης Κιμ Γιονγκ Ουν και ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιαν, στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα στη διεθνή κοινότητα και ιδίως στην Ουάσιγκτον. Είναι η πρώτη φορά που οι ηγέτες αυτών των τεσσάρων χωρών συναντώνται στον ίδιο χώρο, ενισχύοντας την εικόνα μιας συμμαχίας που αμφισβητεί την υφιστάμενη παγκόσμια τάξη.

Η επιλογή των Συμμάχων και το Διπλωματικό Παράδοξο

Η κινεζική διπλωματία έχει απευθύνει προσκλήσεις σε περισσότερους από είκοσι ξένους ηγέτες, ωστόσο η σύνθεση της λίστας εγείρει ερωτήματα. Η πλειονότητα των προσκεκλημένων χωρών, όπως η στρατιωτική χούντα της Μιανμάρ, το Κονγκό και το Λάος, χαρακτηρίζονται από αδύναμα ή ανύπαρκτα δημοκρατικά συστήματα. Σύμφωνα με ανάλυση του Freedom House, μόλις επτά από τις 25 αντιπροσωπευόμενες χώρες θεωρούνται “ελεύθερες” ή “μερικώς ελεύθερες”.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η παρουσία του Ρόμπερτ Φίτσο, πρωθυπουργού της Σλοβακίας και ηγέτη κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ. Ο Φίτσο, γνωστός για την κριτική του στη δυτική βοήθεια προς την Ουκρανία, επιλέγει να παραστεί δίπλα στον Σι, παρέχοντας ένα “δυτικό άλλοθι” σε μια σύναξη που κυριαρχείται από αυταρχικά καθεστώτα. Αυτή η επιλογή αναδεικνύει τις ρωγμές και τις πολύπλοκες αλληλεξαρτήσεις στο διεθνές σύστημα.

Ιστορική Αναθεώρηση και Εθνικιστικός Λόγος

Η παρέλαση δεν είναι απλώς μια στρατιωτική επίδειξη. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας ευρύτερης εκστρατείας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) να αναθεωρήσει την ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η Κίνα προβάλλεται όχι πλέον ως απλό θύμα, αλλά ως πρωταγωνιστής της νίκης κατά της Ιαπωνίας. Η εκτεταμένη προβολή κινηματογραφικών έργων, η ανάδειξη της ιαπωνικής βαρβαρότητας και η έμφαση στη “σωτήρια” συμβολή του ΚΚΚ, συνθέτουν ένα ισχυρό εθνικιστικό αφήγημα.

Αυτό το αφήγημα εξυπηρετεί πολυδιάστατους σκοπούς:

• Εσωτερική συνοχή: Ενισχύει τη λαϊκή υποστήριξη προς την ηγεσία του Σι σε μια περίοδο που η Κίνα αντιμετωπίζει σημαντικές εσωτερικές προκλήσεις, όπως η οικονομική ύφεση, η αυξανόμενη ανεργία των νέων και η δυσαρέσκεια της μεσαίας τάξης.
• Εξωτερική πολιτική: Στέλνει ένα σαφές μήνυμα στην Ιαπωνία, υπενθυμίζοντας το ιστορικό παρελθόν και διατηρώντας το Πεκίνο σε ρόλο ιστορικού αντιπάλου, ειδικά εν μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας Τόκιο-ΗΠΑ.

Επίδειξη Στρατιωτικής Ισχύος: Όπλα και Σκιές Διαφθοράς

Στο καθαρά στρατιωτικό σκέλος, η Κίνα θα παρουσιάσει μια σειρά από νέα και προηγμένα οπλικά συστήματα, υπογραμμίζοντας την ταχεία ανάπτυξη των ενόπλων της δυνάμεων. Αναμένεται να παρουσιαστούν:

• Διηπειρωτικοί πύραυλοι με δυνατότητα πυρηνικής φόρτωσης.
• Υπερηχητικοί πύραυλοι κατά πλοίων, στρατηγικής σημασίας για ενδεχόμενη σύγκρουση στον Ειρηνικό.
• Άρματα μάχης τελευταίας γενιάς.
• Μη επανδρωμένα drones, αναδεικνύοντας την έμφαση στην ασύμμετρη και υπερηχητική τεχνολογία.

Πολλά από αυτά τα συστήματα φαίνεται να έχουν σχεδιαστεί με γνώμονα την Ταϊβάν και την πιθανότητα απόβασης, στέλνοντας μήνυμα στις ΗΠΑ ότι η στρατιωτική ισορροπία στον Ειρηνικό μεταβάλλεται.

Ωστόσο, αυτή η λαμπερή εικόνα στρατιωτικής ισχύος επισκιάζεται από σκιές διαφθοράς. Αναφορές κάνουν λόγο για σημαντικά κενά στην Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή—το ανώτατο στρατιωτικό όργανο της Κίνας—όπου τρία από τα επτά μέλη απουσιάζουν λόγω σκανδάλων. Αυτό θέτει τον Σι Τζινπίνγκ στην ανάγκη να αποδείξει την πραγματική αξιομαχία της στρατιωτικής του μηχανής, πέρα από τη βιτρίνα.

Ένας Άξονας που Αμφισβητεί τη Δύση: Η Νέα Γεωπολιτική Πραγματικότητα

Η Δύση παρακολουθεί τις εξελίξεις με αυξανόμενη ανησυχία. Όπως επισημαίνει το CNN, η σύμπραξη Κίνας, Ρωσίας, Βόρειας Κορέας και Ιράν, αν και δεν συνιστά ακόμη θεσμοθετημένο συνασπισμό, δημιουργεί την εικόνα ενός νέου «άξονα αναταραχής». Οι αλληλεξαρτήσεις είναι εμφανείς:

• Η Μόσχα εξαρτάται από την Τεχεράνη και την Πιονγκγιάνγκ για την προμήθεια όπλων στον πόλεμο στην Ουκρανία.
• Το Πεκίνο στηρίζει τη ρωσική οικονομία μέσω εμπορίου και επενδύσεων, αμβλύνοντας τις επιπτώσεις των δυτικών κυρώσεων.

Η κοινή δημόσια εμφάνιση αυτών των ηγετών σε μια παρέλαση εθνικής ισχύος λειτουργεί ως μια ισχυρή πολιτική δήλωση.

Για τον Σι Τζινπίνγκ, η χρονική στιγμή είναι ιδανική. Οι ΗΠΑ, ειδικά υπό την προεδρία Τραμπ, έχουν υιοθετήσει μια πιο απομονωτική στρατηγική, επιβάλλοντας δασμούς και περιορίζοντας τις διεθνείς τους δεσμεύσεις. Παράλληλα, η Ευρώπη εμφανίζεται διχασμένη, αδυνατώντας να διαμορφώσει μια ενιαία και ισχυρή στάση απέναντι στις αναδυόμενες γεωπολιτικές προκλήσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κίνα επιχειρεί να παρουσιαστεί ως η εναλλακτική “σταθερή δύναμη” σε έναν κόσμο που βιώνει αυξημένη αβεβαιότητα.

Συμπερασματικά, η παρέλαση στο Πεκίνο υπερβαίνει την απλή ιστορική ανάμνηση. Είναι μια παράσταση ισχύος, μια σαφής δήλωση ότι η Κίνα θεωρεί τον εαυτό της ισότιμο, αν όχι ανώτερο, παίκτη απέναντι στη Δύση. Ταυτόχρονα, αποτελεί μια ευκαιρία για τον Σι να εδραιώσει την εικόνα του ως ενορχηστρωτή ενός νέου κύκλου αυταρχικών ηγετών, οι οποίοι συνενώνουν τις δυνάμεις τους για να αμφισβητήσουν την αμερικανική κυριαρχία. Από τα άρματα στην πλατεία Τιενανμέν μέχρι τα χειροκροτήματα των ξένων ηγετών, το μήνυμα είναι σαφές: η Κίνα δεν περιορίζεται πλέον στον ρόλο του περιφερειακού παίκτη. Διεκδικεί, με κάθε τρόπο, τον τίτλο της υπερδύναμης σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε συνεχή μεταβολή.