Στη σκιά των γεωπολιτικών προκλήσεων, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας αναδείχθηκε σε κεντρικό θέμα στη φετινή Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε την ανάγκη για αποφασιστικές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, προτείνοντας μια σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών.

Ειδικότερα, η φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να υπερβούν το στόχο του 2% του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες, φτάνοντας σε επίπεδα άνω του 3%. Για να διευκολυνθούν αυτές οι αυξημένες επενδύσεις, ανακοίνωσε την πρόθεση της Επιτροπής να εξετάσει την ενεργοποίηση της λεγόμενης ρήτρας γενικής διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η ενεργοποίηση της ρήτρας γενικής διαφυγής θα επιτρέψει την αύξηση των αμυντικών δαπανών, χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο οι δημοσιονομικοί στόχοι των κρατών μελών. Η πρόταση αυτή, όπως διευκρινίστηκε, θα συνοδεύεται από συγκεκριμένους όρους και ελεγχόμενα μέτρα για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της διαφάνειας στη χρήση των κονδυλίων.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει τη δημιουργία ενός ευέλικτου πακέτου στρατηγικών εργαλείων, προσαρμοσμένου στις ειδικές ανάγκες κάθε χώρας. Στόχος είναι η στήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μέσω μιας συντονισμένης στρατηγικής, η οποία θα προωθεί τις επενδύσεις σε κρίσιμα αμυντικά προγράμματα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Αυτή η προσέγγιση αναμένεται να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Σύμφωνα με το Politico, η προοπτική ενεργοποίησης της ρήτρας γενικής διαφυγής έχει προκαλέσει θετικές αντιδράσεις από χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία. Οι χώρες αυτές, με υψηλό δημόσιο χρέος, βλέπουν την συγκεκριμένη ρήτρα ως μια ευκαιρία για την ενίσχυση της εθνικής άμυνας και την αναβάθμιση των αμυντικών δυνατοτήτων τους, χωρίς να επιβαρυνθούν περαιτέρω οι κρατικοί προϋπολογισμοί τους. Η ρήτρα γενικής διαφυγής και η χρηματοδότηση κοινών αμυντικών προγραμμάτων θεωρούνται σημαντικά εργαλεία για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής συνεργασίας και την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων ασφαλείας.