Μια νέα εκπαιδευτική προσέγγιση μπορεί να μεταμορφώσει την ελληνική ύπαιθρο, δίνοντας στους αγρότες τη γνώση και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις.
Ισπανική εμπειρία: Εκπαίδευση κάτω από τα αστέρια για αγρότες
Στην Ισπανία, η εκπαίδευση των αγροτών επαναπροσδιορίζεται μέσα από νυχτερινά μαθήματα που προσαρμόζονται στα χρονικά όρια της αγροτικής ζωής. Αγρότες μεγαλύτερης ηλικίας, που είχαν εγκαταλείψει το σχολείο, επιστρέφουν για να μάθουν βασικές δεξιότητες όπως ανάγνωση, αριθμητική, χρήση υπολογιστών, τεχνικές γεωργίας ακριβείας και διοίκηση μικρής επιχείρησης. Η φιλοσοφία αυτής της πρωτοβουλίας είναι να προσφέρει εκπαίδευση με σεβασμό στον ρυθμό ζωής και την πραγματικότητα της υπαίθρου. Έτσι, οι μαθητές αποκτούν γνώση, αυτοπεποίθηση και νέες ευκαιρίες σε επαγγελματικό επίπεδο, χωρίς να επιδιώκεται απαραιτήτως κάποιο πτυχίο.
Η πρόκληση στην ελληνική γεωργία
Αντίθετα, στην Ελλάδα η εκπαιδευτική υποστήριξη των αγροτών παραμένει περιορισμένη και παραδοσιακή. Η εικόνα του αγρότη ως δυνατού και ανθεκτικού άνδρα αποκλείει την ανάγκη για συνεχή μάθηση και κατάρτιση. Με μόλις 0,7% των αγροτών να έχουν λάβει επίσημη επαγγελματική εκπαίδευση, έναντι 9,1% στην ΕΕ, η χώρα μας καλείται να επενδύσει περισσότερο στη δια βίου μάθηση για τον αγροτικό πληθυσμό.
Η ελληνική ύπαιθρος, παρότι ευλογημένη, είναι ευάλωτη στις φυσικές καταστροφές και τις μεταβολές της αγοράς. Η έλλειψη γνώσης για τρόπους προστασίας της σοδειάς, ασφάλισης προϊόντων και ανάπτυξης νέων στρατηγικών καθιστά τους αγρότες ευάλωτους και μη προετοιμασμένους για τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Εκπαίδευση αγροτών στην Ελλάδα: Υπάρχουν οι βάσεις, αλλά χρειάζεται η επανάσταση
Τα υφιστάμενα προγράμματα, όπως τα σεμινάρια του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και τα προγράμματα για νέους αγρότες, παραμένουν αποσπασματικά και δεν επηρεάζουν ουσιαστικά τη νοοτροπία ή την αυτοπεποίθηση των αγροτών. Η ανάγκη είναι για μια νέα κουλτούρα μάθησης, όπου ο αγρότης δεν είναι απλός εργάτης της γης, αλλά διαχειριστής γνώσης.
Η υλοποίηση κοινοτικών αγροτικών σχολείων ή απογευματινών κέντρων μάθησης, με δωρεάν πρόσβαση και ευέλικτα ωράρια, θα μπορούσε να φέρει την επανάσταση στην αγροτική εκπαίδευση. Τέτοια προγράμματα θα ενσωματώνουν βασικές δεξιότητες, τεχνολογική κατάρτιση και καινοτόμες γεωπονικές πρακτικές, ενισχύοντας τον αγρότη ως μια κοινότητα μάθησης και εξέλιξης.
Το μέλλον της ελληνικής υπαίθρου
Η βιωσιμότητα της υπαίθρου δεν εδράζεται πλέον σε επιδοτήσεις ή έκτακτες αποζημιώσεις, αλλά στη γνώση και στη δημιουργία δεξιοτήτων για να ανταποκριθεί ο αγρότης στις προκλήσεις του καιρού και της αγοράς. Ο αγρότης του 21ου αιώνα πρέπει να συνδυάζει την παράδοση με την τεχνολογία, να κρατά στο ένα χέρι το δρεπάνι και στο άλλο το tablet.
Το ισπανικό παράδειγμα μας θυμίζει πως ποτέ δεν είναι αργά για εκπαίδευση, ενώ η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να φέρει την αναγέννηση στην ύπαιθρο, οικοδομώντας σχολεία και κέντρα γνώσης εκεί όπου οι καλλιέργειες συναντούν το μέλλον. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο θα μορφώσει τον αγρότη, αλλά θα ξαναδείξει ότι η ζωή στην ύπαιθρο διαθέτει ελπιδοφόρο μέλλον.