Επιστήμονες από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών μαζί με συναδέλφους από τη Νέα Ζηλανδία ολοκλήρωσαν μια τεράστια χαρτογράφηση ρηγμάτων στην Ελλάδα. Αυτή η δουλειά βγάζει στο φως ένα σωρό άγνωστα μέχρι τώρα ρήγματα σε μια χώρα που τρέμει συνέχεια από σεισμούς. Η νέα βάση δεδομένων, που λέγεται Active Faults Greece ή AFG, βγήκε στο περιοδικό Scientific Data και δείχνει τα πάντα με λεπτομέρεια που δεν είχαμε ξανά.

Χρησιμοποίησαν ψηφιακά μοντέλα εδάφους από το Ελληνικό Κτηματολόγιο για να βρουν εκατοντάδες ρήγματα. Στον χάρτη σε κλίμακα 1:25.000 μπαίνουν 3.815 ίχνη ρηγμάτων, μαζεμένα σε 892 δομές, και πάνω από τα μισά είναι καινούργια ευρήματα. Μαζί, καταγράφουν και 35 διαρρήξεις από παλιούς σεισμούς.

Η ομάδα πίσω από τη χαρτογράφηση ρηγμάτων

Η διεθνής ομάδα, με τον Dr John Begg, τη Δρ Βασιλική Μουσλοπούλου, τον Dr Dave Heron και τον Prof. Andy Nicol, βλέπει πίσω από τα βουνά και τις κοιλάδες της Ελλάδας μια ασταμάτητη κίνηση της γης. Η χώρα κάθεται ανάμεσα σε Αφρική και Ευρώπη, που σπρώχνονται μεταξύ τους και φτιάχνουν νέα ρήγματα – πολλά κρυμμένα κάτω από δέντρα ή πόλεις. Αυτή η γεωδυναμική εξηγεί γιατί η Ελλάδα είναι τόσο σεισμική.

Πώς ταξινομούν τα ενεργά ρήγματα

Τα ρήγματα μπαίνουν σε κατηγορίες ανάλογα με τα σημάδια στο έδαφος. Ενεργά λέγονται αυτά με φρέσκια παραμόρφωση. Πιθανώς ενεργά, όταν υπάρχουν hints αλλά χρειάζεται περισσότερη δουλειά.

Για τα αβέβαια, θέλει έρευνα στο πεδίο. Πάνω από 2.000 ίχνη βγαίνουν ενεργά, και γύρω στα 1.600 πιθανά. Πολλά από αυτά τα ενεργά ρήγματα αλλάζουν το τοπίο: σπρώχνουν ποτάμια, μαζεύουν χώματα, τραβάνε γραμμές ανάμεσα σε βουνά και πεδιάδες.

Τα ψηφιακά μοντέλα εδάφους δείχνουν σκιές και σχισμές που δεν φαίνονται εύκολα. Βγάζουν το έδαφος “καθαρό” από σπίτια και δρόμους, αποκαλύπτοντας παλιά σεισμικά σημάδια από χιλιάδες χρόνια. Όπως λέει ο Dr John Begg, «Ένα DEM είναι ένα εργαλείο. Το αν ένας σχηματισμός είναι τεκτονικό μέτωπο ή απλή διάβρωση, το κρίνει το μάτι του γεωλόγου».

Αυτή η χαρτογράφηση βοηθάει στον σχεδιασμό δρόμων, γεφυρών και φραγμάτων. Συνδυάζεται με σεισμολογικά δεδομένα για καλύτερους χάρτες κινδύνου. Η AFG είναι online σε διαδραστικό χάρτη, ανοιχτή σε μηχανικούς και απλούς πολίτες για να δουν τα ρήγματα κοντά τους.