Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα μπαίνει σε νέα εποχή με την έλευση έξι μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων που θα λειτουργήσουν από το 2025-2026.

Εισαγωγή των μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα

Μετά από εισήγηση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) προς το Υπουργείο Παιδείας, αναμένεται η λειτουργία έξι νέων μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο που εισήγαγε η κυβέρνηση Μητσοτάκη και ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης. Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή, καθώς καταργείται το μονοπώλιο των κρατικών ΑΕΙ και δημιουργούνται πανεπιστήμια που λειτουργούν με διεθνή πρότυπα και δεν αποσκοπούν στο κέρδος.

Τα έξι νέα πανεπιστήμια και οι συνεργασίες τους

Σύμφωνα με την αξιολόγηση της ΕΘΑΑΕ, τα ακόλουθα ιδρύματα πληρούν τα αυστηρά κριτήρια και έχουν λάβει έγκριση για να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους στην ελληνική ακαδημαϊκή αγορά:

1. Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (University of Nicosia): Το μεγαλύτερο ιδιωτικό πανεπιστήμιο της Κύπρου, με υπάρχουσες εγκαταστάσεις στην Ελλάδα και αυτόνομη λειτουργία χωρίς συνεργασία με ελληνικά κολέγια.
2. Πανεπιστήμιο York (University of York): Συνεργασία με το City College Θεσσαλονίκης, ένα από τα κορυφαία βρετανικά πανεπιστήμια με υψηλή ακαδημαϊκή φήμη.
3. Πανεπιστήμιο Keele (Keele University): Συνδεδεμένο με το Μητροπολιτικό Κολλέγιο, προσφέροντας προγράμματα με βρετανική πιστοποίηση.
4. Open University (Βρετανία): Το διάσημο πανεπιστήμιο εξ αποστάσεως θα λειτουργήσει σε συνεργασία με το Anatolia College Θεσσαλονίκης, εισάγοντας μοντέλα υβριδικής μάθησης στην Ελλάδα.
5. London Metropolitan University: Θα συνεργαστεί με το City Unity College στην Αθήνα, διευρύνοντας τις επιλογές για αγγλόφωνα προγράμματα σπουδών.
6. Πανεπιστήμιο Derby (University of Derby): Με μακροχρόνια συνεργασία με το Mediterranean College, το οποίο θα αποτελέσει ακαδημαϊκό κόμβο στη νέα αρχιτεκτονική της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης.

Πέντε αιτήσεις μη εγκρίθηκαν, μία αποσύρθηκε

Παράλληλα, πέντε πανεπιστημιακά σχήματα δεν κατάφεραν να περάσουν την αυστηρή αξιολόγηση της ΕΘΑΑΕ και μία αίτηση αποσύρθηκε λόγω αβεβαιοτήτων σχετικά με την πιστοποίηση του βρετανικού ιδρύματος στις εγχώριες ρυθμιστικές αρχές. Οι απορριφθείσες αιτήσεις αφορούν:

• East London University και Queen Margaret University: Συνεργασία με το Μητροπολιτικό Κολλέγιο.
• University of West London: Αίτηση σε συνεργασία με το BCA College.
• University of Essex: Προγραμματιζόμενη συνεργασία με το Aegean College.
• Université Paris 13 – Sorbonne Paris Nord: Συνδεδεμένο με το Institution d’ Études Francophones (IdEF).
• University of Greater Manchester (πρώην Bolton): Συνεργασία με το New York College.

Η έγκριση που δόθηκε αφορά το θεσμικό και οργανωτικό πλαίσιο λειτουργίας των έξι πανεπιστημίων και όχι ακόμη τα προγράμματα σπουδών τους, τα οποία θα αξιολογηθούν από την ΕΘΑΑΕ τον επόμενο Σεπτέμβριο. Αυτή η διαδικασία αποτελεί το τελικό στάδιο αδειοδότησης, ώστε τα νέα ιδρύματα να είναι έτοιμα να δεχτούν φοιτητές το φθινόπωρο του 2025.

Η αυστηρή αξιολόγηση εναρμονίζεται με τον νόμο Πιερρακάκη, που θέτει ποιοτικά και λειτουργικά κριτήρια για τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Τα ιδρύματα που δεν εγκρίθηκαν έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν νέες αιτήσεις αφού καλύψουν τα σχετικά κενά και διαπιστώσεις, με προοπτική επανεξέτασης για το έτος 2026-2027 και μετά.

Νέα προοπτική για την ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα

Η είσοδος των μη κρατικών πανεπιστημίων αναδιαμορφώνει τον ακαδημαϊκό χάρτη και προσφέρει πολλαπλές επιλογές στους νέους που αναζητούν διεθνώς αναγνωρισμένες σπουδές χωρίς να χρειάζεται να μεταναστεύσουν. Παράλληλα, ασκεί ανταγωνιστική πίεση στα δημόσια ΑΕΙ να αναβαθμίσουν την ποιότητά τους, την εξωστρέφειά τους και τη διαφάνεια στη λειτουργία τους.

Η μεταρρύθμιση αυτή χαιρετίζεται από το Υπουργείο Παιδείας ως «ιστορική», που «απελευθερώνει δημιουργικές δυνάμεις» και ανοίγει τον δρόμο για περισσότερες επενδύσεις στη γνώση. Ωστόσο, η αντιπολίτευση εκφράζει ανησυχίες ότι υπάρχει κίνδυνος «παραμέρισης» των κρατικών πανεπιστημίων.

Τελικά, η επιτυχία των μη κρατικών ΑΕΙ θα καθοριστεί από την ποιότητα της προσφερόμενης εκπαίδευσης, τη διαφάνεια στη λειτουργία τους και την αποδοχή τους από τους φοιτητές και την ελληνική κοινωνία στο σύνολό της.