Μια σπάνια και εξαιρετικά σημαντική γέννηση αρσενικής μεσογειακής φώκιας καταγράφηκε στην Κάρπαθο, προσφέροντας νέα ελπίδα για την ενίσχυση του απειλούμενου είδους.

Η πρώτη γέννηση του 2025: Ένα αρσενικό φώκια στην Κάρπαθο

Τις προηγούμενες ημέρες, μια ξεχωριστή στιγμή εκτυλίχθηκε στα κρυστάλλινα νερά της βόρειας Καρπάθου. Το προσωπικό της Μονάδας Διαχείρισης Περιοχών Νοτιοανατολικού Αιγαίου του ΟΦΥΠΕΚΑ κατέγραψε την πρώτη γέννηση μεσογειακής φώκιας (Monachus monachus) για το έτος 2025. Αυτό που καθιστά το γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, πέρα από την ίδια τη γέννηση ενός νέου μέλους του απειλούμενου είδους, είναι το φύλο του νεογέννητου. Για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια, το φώκια είναι αρσενικό, ανατρέποντας την τάση των προηγούμενων ετών που κατέγραφαν αποκλειστικά γεννήσεις θηλυκών στην περιοχή.

Γιατί ένα αρσενικό φώκια είναι τόσο σημαντικό;

Η έλευση ενός αρσενικού φωκιού στην τοπική αποικία της Καρπάθου έχει πολλαπλές θετικές επιπτώσεις στην πληθυσμιακή δυναμική του είδους:

• Ενίσχυση της Γενετικής Ποικιλομορφίας: Η γενετική ποικιλότητα είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση οποιουδήποτε πληθυσμού. Η εμφάνιση ενός νέου αρσενικού προσφέρει νέο γενετικό υλικό, συμβάλλοντας στην αποφυγή ενδογαμίας και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του πληθυσμού σε ασθένειες ή περιβαλλοντικές αλλαγές.
• Αύξηση Αναπαραγωγικών Ευκαιριών: Ένας υγιής λόγος φύλου στον πληθυσμό (αρσενικά προς θηλυκά) είναι απαραίτητος για την αποτελεσματική αναπαραγωγή. Μετά από μια σειρά γεννήσεων θηλυκών, η προσθήκη αρσενικών αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχούς ζευγαρώματος και ενδυνάμωσης της τοπικής αποικίας.
• Στοιχεία για Επιστημονική Έρευνα: Η παρακολούθηση αυτού του αρσενικού φωκιού θα προσφέρει πολύτιμα δεδομένα στους επιστήμονες σχετικά με τη συμπεριφορά, την ανάπτυξη και τις κινήσεις των αρσενικών στον πληθυσμό, συμπληρώνοντας την υπάρχουσα γνώση που επικεντρώθηκε περισσότερο στα θηλυκά λόγω των πρόσφατων γεννήσεων.

Κάρπαθος: Ένα καταφύγιο για τη Monachus monachus

Η Κάρπαθος έχει αναδειχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους τόπους αναπαραγωγής της μεσογειακής φώκιας στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο, καταγράφονται στην περιοχή έξι έως οκτώ νέες γεννήσεις, ποσοστό που υπογραμμίζει την οικολογική της αξία. Η Monachus monachus, ένα από τα πλέον απειλούμενα θαλάσσια θηλαστικά στον πλανήτη με εκτιμώμενο πληθυσμό μόλις 700 ατόμων παγκοσμίως, επιλέγει για τον τοκετό και την ανατροφή των μικρών της απομονωμένα θαλάσσια σπήλαια με αμμώδεις παραλίες.

Εντός αυτών των κρυφών καταφυγίων, οι μητέρες φώκιες θηλάζουν και φροντίζουν τα μικρά τους για ένα διάστημα πέντε έως έξι μηνών. Αυτή η περίοδος είναι κρίσιμη για την επιβίωση των νεογνών, καθώς μαθαίνουν βασικές δεξιότητες πριν είναι σε θέση να κολυμπήσουν ανεξάρτητα και να ενταχθούν πλήρως στο θαλάσσιο περιβάλλον.

Χαρακτηριστικά των νεογέννητων και η περίοδος αναπαραγωγής

Τα νεογέννητα φωκάκια έχουν μήκος περίπου ένα μέτρο και βάρος 15-20 κιλά. Το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι το μαύρο τους τρίχωμα, το οποίο συχνά συνοδεύεται από μια διακριτή λευκή κηλίδα στην κοιλιά – ένα μοναδικό “δακτυλικό αποτύπωμα” για κάθε ζώο.

Η αναπαραγωγική περίοδος της Monachus monachus εκτείνεται από τα τέλη Αυγούστου έως τον Δεκέμβριο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η εντατική παρακολούθηση κάθε γέννησης είναι ζωτικής σημασίας. Οι επιστήμονες συλλέγουν δεδομένα που είναι καθοριστικά για:

• Την κατανόηση της πληθυσμιακής δυναμικής.
• Τον προσδιορισμό των απειλών που αντιμετωπίζει το είδος.
• Την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών προστασίας.

Ο ρόλος του ΟΦΥΠΕΚΑ και η διατήρηση του είδους

Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), σε στενή συνεργασία με ερευνητικούς φορείς και τις τοπικές κοινωνίες, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην προστασία της μεσογειακής φώκιας. Μέσω:

• Προγραμμάτων παρακολούθησης.
• Δράσεων ευαισθητοποίησης.
• Πρωτοβουλιών για την προστασία των ενδιαιτημάτων.

Ο ΟΦΥΠΕΚΑ ενισχύει τις προοπτικές επιβίωσης αυτού του σπάνιου και εμβληματικού θαλάσσιου θηλαστικού, διασφαλίζοντας ότι οι ελληνικές θάλασσες θα συνεχίσουν να αποτελούν ένα ασφαλές καταφύγιο για τη Monachus monachus. Η γέννηση αυτού του αρσενικού φωκιού στην Κάρπαθο αποτελεί μια ακτίδα αισιοδοξίας στις προσπάθειες διατήρησης και υπογραμμίζει την αξία της συστηματικής παρακολούθησης και προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων μας.