Ο πληθυσμός της Ελλάδας εμφανίζει μια συνεχώς μειούμενη τάση τα τελευταία χρόνια, με την υπογεννητικότητα να αποτελεί κομβικό πρόβλημα που θα χρειαστεί να επιλυθεί στο μέλλον. Οι αιτίες είναι γνωστές, και η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί για τις σοβαρές συνέπειες που αυτό το φαινόμενο έχει για τη χώρα. Σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική Πολιτεία σχεδιάζει στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Αυτά τα θέματα αναλύθηκαν κατά την διάρκεια του 15ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για τα Μικρά Νησιά, που διεξήχθη από τις 4 έως τις 6 Οκτωβρίου στη Μήλο. Στο συνέδριο συμμετείχαν εκπρόσωποι της κυβέρνησης, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και φορείς από το πεδίο της εκπαίδευσης και της καινοτομίας, εστιάζοντας σε κρίσιμα ζητήματα όπως οι μεταφορές, η ενεργειακή αυτονομία και φυσικά η υπογεννητικότητα, που πλήττει ιδιαίτερα τις μικρές κοινωνίες.
Ο αριθμός γεννήσεων το 2022 καταγράφηκε ιστορικά χαμηλός
Η υπογεννητικότητα και η γήρανση του πληθυσμού στην Ελλάδα είναι φαινόμενα που εξελίσσονται τα τελευταία 35-40 χρόνια. Το 2022, η χώρα σημείωσε την κάλυψη του χαμηλότερου αριθμού γεννήσεων εδώ και 92 χρόνια, όπως δήλωσε ο Νικόλαος Ζυγουρόπουλος, MD, χειρουργός γυναικολόγος – μαιευτήρας. Αναφέρθηκε ότι η Ελλάδα ανήκει στις χώρες με τους χαμηλότερους δείκτες γεννήσεων στην Ευρώπη, και ορισμένα χωριά δεν έχουν αναφέρει ούτε μία γέννηση εδώ και χρόνια. Ο δείκτης γονιμότητας θα πρέπει να παραμένει πάνω από 2,1 παιδιά ανά γυναίκα προκειμένου να διατηρηθεί η βιωσιμότητα του πληθυσμού.
Από την πλευρά τους, το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων και η Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ΕΕΑΙ) παρουσίασαν προτάσεις για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας. Η αιματολογική εξέταση της Αντιμυλλέριος Ορμόνης (ΑΜΗ) ανακοινώθηκε ως δωρεάν διαθέσιμη, παρέχοντας στις γυναίκες τη δυνατότητα να γνωρίζουν το ωοθηκικό τους απόθεμα νωρίς. Ο Γιώργος Πατούλης, πρόεδρος του ΙΣΑ, τόνισε την αναγκαιότητα αυτής της γνώσης για την ενημέρωση των γυναικών σχετικά με τις επιλογές τους.
Η υπογεννητικότητα έχει σοβαρές συνέπειες για τις μικρές κοινοότητες, καθώς η μείωση του πληθυσμού θέτει σε κίνδυνο την βιωσιμότητά τους. Ο κ. Πατούλης δήλωσε ότι αυτή είναι η τέταρτη χρονιά όπου παρατηρείται αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων και θανάτων στην Ελλάδα. Χωρίς αποτελεσματικές πολιτικές που να ενθαρρύνουν την απόκτηση παιδιών, εκτιμάται ότι έως το 2050, ο πληθυσμός της Ελλάδας δεν θα ξεπερνά τα 7,5 εκατομμύρια.
Η υπογεννητικότητα απαιτεί άμεση δράση
Ο Κωνσταντίνος Πάντος, γγ της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, τόνισε την ανάγκη για ουσιαστική δράση πέρα από την απλή αναγνώριση του προβλήματος. Υπογράμμισε την έλλειψη ενημέρωσης γύρω από τη γονιμότητα, γεγονός που οδηγεί σε παρανοήσεις μεταξύ των γυναικών. Οι γυναίκες συχνά δεν γνωρίζουν ότι μετά τα 35 έτη αρχίζει η σταδιακή μείωση του ωοθηκικού αποθέματος, καθώς το ποσοστό φυσικής σύλληψης στην ηλικία των 40 ετών κυμαίνεται στην πραγματικότητα μεταξύ 3-5% και όχι 30-50% όπως πιστεύουν οι περισσότερες.
Σύμφωνα με τον ίδιο, κάθε δράση ενημέρωσης για τη γονιμότητα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει αυτές τις κρίσιμες πληροφορίες. Είναι επιτακτική ανάγκη η Πολιτεία να δημιουργήσει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για τους νέους γονείς και να ενθαρρύνει τις οικογένειες να προγραμματίσουν ευνοϊκά την έλευση των παιδιών τους.