Ημέρα λογοδοσίας για μια από τις μελανότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας ανατέλλει με την έναρξη της δίκης για το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Η δικαστική αίθουσα στον συνεδριακό χώρο «Γαιόπολις» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας θα γίνει μάρτυρας μιας διαδικασίας που φιλοδοξεί να ρίξει φως στις αιτίες και τις ευθύνες πίσω από την τραγωδία της 28ης Φεβρουαρίου 2023, προσφέροντας δικαίωση στις οικογένειες των θυμάτων και απαντήσεις σε ένα συγκλονισμένο πανελλήνιο.
Ηχοτόπιο μιας Τραγωδίας: Ποιοι Δικάζονται
Στις 23 Μαρτίου, η Δικαιοσύνη καλεί στο εδώλιο 36 κατηγορούμενους, έναντι των αρχικών 43, μετά τον διαχωρισμό επιμέρους δικογραφιών. Η σύνθεση των κατηγορουμένων αναδεικνύει την πολυεπίπεδη φύση των ευθυνών που ερευνά η ελληνική δικαιοσύνη, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα από επιχειρησιακούς λειτουργούς έως ανώτατα στελέχη δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.
* Σταθμάρχες:
* Ο 60χρονος σταθμάρχης Λάρισας, που φέρεται να έστειλε την επιβατική αμαξοστοιχία στη λάθος γραμμή.
* Δύο ακόμη σταθμάρχες, κατηγορούμενοι για πρόωρη αποχώρηση από τη βάρδια τους.
* Ο προϊστάμενος του Τμήματος Επιθεώρησης Λάρισας του ΟΣΕ.
* Στελέχη του ΟΣΕ: Έντεκα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων προϊσταμένων υπηρεσιών, αντιμετωπίζουν κατηγορίες για την απουσία κρίσιμων συστημάτων ασφαλείας, καθώς και για εμπλοκή στη διαδικασία μετάταξης του σταθμάρχη.
* Στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ: Δεκαέξι πρόσωπα, ανάμεσά τους πρώην πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι, βρίσκονται στο εδώλιο για τη μη ολοκλήρωση της αμφιλεγόμενης σύμβασης 717, που αφορά το σύστημα τηλεδιοίκησης. (Ανάλυση: Η παράταση και μη ολοκλήρωση της σύμβασης 717 αποτελεί ένα από τα κεντρικά ζητήματα της υπόθεσης, καθώς η λειτουργία σύγχρονου συστήματος τηλεδιοίκησης θα μπορούσε δυνητικά να αποτρέψει το δυστύχημα. Το οικονομικό σκέλος αυτής της σύμβασης εξετάζεται παράλληλα και από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία).
* Στελέχη της Hellenic Train: Ο διευθύνων σύμβουλος και ο τεχνικός διευθυντής της εταιρείας αντιμετωπίζουν πλημμεληματικές κατηγορίες.
* Στελέχη Υπουργείου Υποδομών & ΡΑΣ: Ο γενικός διευθυντής Μεταφορών, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Σιδηροδρομικών Μεταφορών, καθώς και η πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), κατηγορούνται για πλημμελή εποπτεία και αδειοδότηση της λειτουργίας του σιδηροδρομικού δικτύου. (Ανάλυση: Η εμπλοκή στελεχών από τον εποπτικό μηχανισμό αναδεικνύει τις δομικές ανεπάρκειες και τις πιθανές αβλεψίες σε ένα ευαίσθητο πεδίο όπως οι σιδηροδρομικές μεταφορές, όπου η ασφάλεια πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτη).
Τα Αδικήματα και οι Ποινές που επισείουν
Η δίκη θα διεξαχθεί ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων. Η πλειοψηφία των κατηγορουμένων, 33 στον αριθμό, αντιμετωπίζει σοβαρές κατηγορίες.
* Κύρια Κατηγορία: Διατάραξη συγκοινωνιών με ενδεχόμενο δόλο, μια κακουργηματική πράξη που είχε ως συνέπεια θανάτους, βαριές σωματικές βλάβες και εκτεταμένες ζημιές. Η συγκεκριμένη κατηγορία επισύρει ισόβια κάθειρξη.
* Πλημμεληματικές Κατηγορίες: Οι ίδιοι 33 κατηγορούμενοι διώκονται επίσης για ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή, βαριά και απλή σωματική βλάβη από αμέλεια, καθώς και για παραλείψεις εκ μέρους υποχρέων λειτουργών. Οι πλημμεληματικές πράξεις μπορούν να επιφέρουν ποινές έως και οκτώ έτη φυλάκισης.
* Παράβαση Καθήκοντος: Τα δύο στελέχη της Hellenic Train και ένα μέλος της Τριμελούς Επιτροπής Μετατάξεων του ΟΣΕ κατηγορούνται για πλημμελήματα, μεταξύ των οποίων και η παράβαση καθήκοντος, που τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη.
Επιχειρησιακή Προετοιμασία και Αριθμός Συμμετεχόντων
Για την ομαλή διεξαγωγή της δίκης, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει προβεί σε εκτενείς διαμορφώσεις στον χώρο «Γαιόπολις». Η πρόβλεψη για την παρουσία πάνω από 250 δικηγόρων (υπεράσπισης και πληρεξουσίων των οικογενειών) και ανάλογου αριθμού μαρτύρων (150 έχουν ήδη καταθέσει στην ανακριτική φάση υπό τον εφέτη Σωτήρη Μπακαΐμη) επιβάλλει αυστηρά μέτρα. Ο χώρος περιλαμβάνει:
* Διαχωρισμένα τμήματα για τον Τύπο.
* Επιπλέον αίθουσα παρακολούθησης μέσω οθονών.
* Περιφράξεις ασφαλείας, τρία φυλάκια και μεταλλικά κιγκλιδώματα εκτός κτιρίου.
Τι Σημαίνει η Δίκη για το Μέλλον των Σιδηροδρόμων
Η δίκη για τα Τέμπη ξεπερνά τα όρια μιας απλής ποινικής διαδικασίας. Αποτελεί έναν καθρέφτη των παθογενειών που επί χρόνια ταλάνιζαν το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο, από την απουσία σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας και την έλλειψη ολοκλήρωσης έργων, μέχρι τις διαδικασίες μετάταξης προσωπικού και τις ανεπάρκειες στην εποπτεία. (Ανάλυση: Το δυστύχημα στα Τέμπη έφερε επώδυνα στην επιφάνεια ζητήματα που χρονίζουν στις ελληνικές υποδομές, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας, συντήρησης και εκσυγχρονισμού κρίσιμων δικτύων. Η διερεύνηση των ευθυνών στη δίκη θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την εμπιστοσύνη των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες και την αποτελεσματικότητα του κράτους δικαίου). Η έκβαση αυτής της ιστορικής δίκης θα αποτελέσει όχι μόνο δικαίωση για τα θύματα, αλλά και ένα κρίσιμο βήμα για τη διασφάλιση ότι παρόμοιες τραγωδίες δεν θα επαναληφθούν ποτέ ξανά.