Η αστικοποίηση και η κλιματική αλλαγή ωθούν τον άγριο κόσμο στα όρια των πόλεων, δημιουργώντας νέα δεδομένα συμβίωσης και προκλήσεις για τις ανθρώπινες κοινωνίες, με τις εμφανίσεις αλεπούδων, ακόμη και αγριογούρουνων, να πυκνώνουν στην Αττική.

Η ανεπιθύμητη συνάντηση: Μια αλεπού στο Μαρούσι

Ένα ασυνήθιστο, πλην όμως ολοένα και συχνότερο, περιστατικό εκτυλίχθηκε πρόσφατα στον Άγιο Θωμά Αμαρουσίου, όταν μια αλεπού έκανε την εμφάνισή της σε κατοικημένη περιοχή. Το ζώο, εθεάθη να κινείται με χαρακτηριστική ηρεμία ανάμεσα σε δρόμους και οικίες, προκαλώντας την έκπληξη αλλά και τον προβληματισμό των κατοίκων. Πριν χαθεί προς τον παρακείμενο λόφο, η παρουσία της υπογράμμισε ένα φαινόμενο που λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής: την όλο και στενότερη επαφή άγριων ζώων με το αστικό περιβάλλον.

Γιατί τα άγρια ζώα κατεβαίνουν στις πόλεις;

Η εμφάνιση της αλεπούς στο Μαρούσι δεν αποτελεί μεμονωμένο συμβάν, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μοτίβο. Τα τελευταία χρόνια, η Αττική φιλοξενεί ολοένα και συχνότερα “επισκέπτες” από την άγρια πανίδα, όπως σκαντζόχοιρους, κουνάβια, ακόμη και αγριογούρουνα. Οι αιτίες είναι πολλαπλές και σύνθετες:

• Κλιματική Κρίση και Ξηρασία: Η παρατεταμένη ξηρασία και η μείωση των φυσικών υδάτινων πόρων αναγκάζουν τα ζώα να αναζητήσουν νερό και τροφή σε νέα, απρόσμενα μέρη. Οι κατοικημένες περιοχές, με τις διαθέσιμες πηγές νερού (έστω και τεχνητές) και τα απορρίμματα, αποτελούν πόλο έλξης.
• Αστική Επέκταση: Η αλόγιστη δόμηση και επέκταση των αστικών κέντρων προς τις παρυφές των δασικών εκτάσεων καταστρέφει ή συρρικνώνει τους φυσικούς βιότοπους των ζώων. Αυτό τα αναγκάζει να μετακινηθούν σε αναζήτηση νέων περιοχών διαβίωσης, συχνά φτάνοντας μέσα στις πόλεις.
• Αφθονία Τροφής: Τα εύκολα προσβάσιμα απορρίμματα, ειδικά σε περιοχές με ανεπαρκή διαχείριση αποβλήτων, λειτουργούν ως σημαντική πηγή τροφής για πολλά είδη. Οι αλεπούδες, ως παμφάγα ζώα και ευκαιριακοί κυνηγοί, προσαρμόζονται άριστα σε τέτοιες συνθήκες.
• Μειωμένος Φόβος για τον Άνθρωπο: Η συχνότερη επαφή, σε συνδυασμό με την απουσία πραγματικών απειλών εντός του αστικού ιστού (π.χ. κυνηγοί), οδηγεί σε σταδιακή εξοικείωση και μειωμένο φόβο των ζώων προς τον άνθρωπο.

Συστάσεις και Κίνδυνοι

Οι ειδικοί από την Ελληνική Ορνοθολογική Εταιρεία και άλλους φορείς προστασίας της άγριας ζωής επισημαίνουν ότι, γενικώς, οι αλεπούδες δεν αποτελούν άμεσο κίνδυνο για τον άνθρωπο. Είναι ζώα δειλά εκ φύσεως και θα προτιμήσουν να αποφύγουν την ανθρώπινη επαφή. Ωστόσο, υπάρχει κίνδυνος όταν:

• Σιτίζονται: Η σίτιση των άγριων ζώων από τους ανθρώπους, με την πρόθεση να τα βοηθήσουν, έχει ολέθρια αποτελέσματα. Τα ζώα εξοικειώνονται, χάνουν την ικανότητα να βρίσκουν τροφή μόνα τους στο φυσικό τους περιβάλλον και γίνονται πιο εξαρτημένα από την ανθρώπινη παρουσία, φτάνοντας ακόμη και να γίνονται επιθετικά όταν δεν βρίσκουν την αναμενόμενη τροφή. Επιπλέον, ενδέχεται να μεταφέρουν ασθένειες.
• Εξοικείωση: Η συνεχής έκθεση στην ανθρώπινη παρουσία τα κάνει λιγότερο φοβισμένα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα, ειδικά με κατοικίδια ζώα ή μικρά παιδιά.

Συνεπώς, η σύσταση είναι ψυχραιμία και αποστασιοποίηση. Σε περίπτωση εμφάνισης άγριου ζώου εντός αστικού ιστού, οι πολίτες θα πρέπει να παρατηρούν από απόσταση, να μην πλησιάζουν, να μην επιχειρούν να τα ταΐσουν και, σε περίπτωση που το ζώο φαίνεται τραυματισμένο ή άρρωστο, να επικοινωνούν με τις αρμόδιες αρχές (Δασική Υπηρεσία, Δήμος, φιλοζωικές οργανώσεις) για καθοδήγηση. Η προστασία της άγριας ζωής συνίσταται στην διατήρηση των φυσικών της ενστικτων και όχι στην αλλαγή της συμπεριφοράς της.

Για οπτικοακουστικό υλικό από την εμφάνιση της αλεπούς, μπορείτε να δείτε το σχετικό βίντεο από το Πρώτο Θέμα: