Ο Ζέκα σταμάτησε το ποδόσφαιρο πέρυσι με τον Παναθηναϊκό και τώρα δουλεύει ως σκάουτερ εκεί. Ο 37χρονος Πορτογάλος μίλησε ανοιχτά για τα χρόνια του στην Ελλάδα, για την Εθνική και για το πώς βλέπει το μέλλον του στο τριφύλλι. Θέλει να πάρει το πρωτάθλημα από αυτή τη θέση, κάτι που δεν έκανε ως παίκτης.
Χρόνια μακριά από Πορτογαλία και επιστροφή στην Ελλάδα
Έξι χρόνια στον Παναθηναϊκό πρώτα, μετά Κοπεγχάγη για μισή ντουζίνα σεζόν, και πίσω στην Ελλάδα για τις τελευταίες δύο. Ο Ζέκα ένιωθε καλά εδώ από την αρχή, μα η μεταγραφή στη Δανία έγινε για λεφτά του συλλόγου. Δεν θα έφευγε αλλιώς.
Πέρασες έξι συνεχόμενα χρόνια στον Παναθηναϊκό, πέρασες έπειτα από την Κοπεγχάγη για μισή ντουζίνα χρόνια και επέστρεψες στην Ελλάδα για τις δύο τελευταίες σεζόν του. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, δεν υπήρξε καμία προσδοκία επιστροφής στην Πορτογαλία;
«Ήμουν πολύ ευτυχισμένος τα πρώτα έξι χρόνια στην Ελλάδα, πραγματικά ικανοποιημένος. Η μεταγραφή μου στην Κοπεγχάγη έγινε για οικονομικούς λόγους του συλλόγου. Αλλιώς, δεν θα έφευγα. Πήγα σε έναν σύλλογο με τον οποίο ταυτίστηκα πολύ. Με αντιμετώπιζαν πάντα εξαιρετικά, έπαιζα στην Ευρώπη και πάλευα για το πρωτάθλημα και το Κύπελλο Δανίας. Ένιωθα άνετα και χαρούμενος. Επέστρεψα στον Παναθηναϊκό μετά από δύο τραυματισμούς στο γόνατο μέσα σε έναν χρόνο, και εκεί ήθελα να τελειώσω την καριέρα μου. Είναι ένας σύλλογος που σημαίνει πολλά για μένα, με τον οποίο είμαι πολύ δεμένος. Δεν μου πέρασε ποτέ από το μυαλό ότι, μετά την πρώτη αποχώρησή μου από τον Παναθηναϊκό, θα μπορούσα να επιστρέψω στην Πορτογαλία, ειδικά από τη στιγμή που όταν μεταγράφηκα ήμουν ήδη 28 ετών. Με τον χρόνο, ήξερα ότι θα ήταν πολύ δύσκολο να πάω σε μεγάλη ομάδα της Πορτογαλίας».
Δεν βλέπει την Πορτογαλία σαν χαμένο όνειρο. Εκεί έξω ήταν άγνωστο έδαφος, χωρίς εμπειρία από ξένα πρωταθλήματα πέρα από αυτά που έβλεπε στην τιβί.
Είναι ένα όνειρο που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ;
«Δεν μπορώ να πω ότι είναι ανεκπλήρωτο όνειρο. Το εξωτερικό ήταν κάτι άγνωστο για μένα. Δεν είχα ιδέα πώς είναι να ζεις ή να παίζεις σε ξένη χώρα. Έβλεπα μόνο παιχνίδια στην τηλεόραση. Αυτό που αρχικά περνούσε από το μυαλό μου ήταν να κάνω καριέρα στην Πορτογαλία, σε έναν από τους «μεγάλους», αν συνέβαινε. Θα ήταν υπέροχο να παίξω σε μία από αυτές τις ομάδες, αλλά δεν μετανιώνω για τίποτα. Δεν θα αντάλλασσα την καριέρα που είχα στην Ελλάδα και στη Δανία με το να έπαιζα σε έναν «μεγάλο», ειδικά αφού αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να εκπροσωπήσω την εθνική ομάδα της Ελλάδας. Αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα σημεία καμπής στην καριέρα μου».
Πώς έγινε Έλληνας διεθνής και τι ακολουθεί τώρα
Είχε παίξει με μικρές εθνικές της Πορτογαλίας, αλλά η μεγάλη δυσκολία να μπει στην ανδρική τον έκανε να κοιτάξει αλλού. Ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού ξεκίνησε όλο το θέμα με το διαβατήριο, και μετά ήρθε η πρόταση από τον Σκίμπε.
Όλα ξεκίνησαν από κουβέντα με τον πρόεδρο, που τον είδε ήδη σαν Έλληνα. Ο Ζέκα δέχτηκε αμέσως, ζώντας ακόμα εδώ και νιώθοντας δεμένο με την χώρα.
Πώς συνέβη η διαδικασία της πολιτογράφησής του μέσα από την εθνική Ελλάδας, αφού είχε ήδη παίξει με τις μικρές εθνικές της Πορτογαλίας;
«Ναι, είχα ήδη παίξει με την Πορτογαλία στην Κ23. Φυσικά, ήξερα πόσο δύσκολο θα ήταν να γίνω διεθνής με την ανδρική ομάδα. Η Πορτογαλία έχει τεράστια ποιότητα, με πολλούς παίκτες. Όλο και περισσότεροι ταλαντούχοι νέοι εμφανίζονται. Ήξερα ότι θα ήταν πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να παίξω με την ανδρική ομάδα. Όταν είχα την ευκαιρία να παίξω με την Ελλάδα, δεν το σκέφτηκα ούτε λεπτό και το δέχτηκα. Είναι μια χώρα που σημαίνει πολλά για μένα — ζω ακόμα στην Ελλάδα σήμερα. Πίστευα ότι ήταν η καλύτερη λύση για μένα και την καριέρα μου.
Όλα ξεκίνησαν από μια συζήτηση με τον πρόεδρο [του Παναθηναϊκού], ο οποίος μου είπε ότι θα έκανα όλη την καριέρα μου στον Παναθηναϊκό. Μου είπε επίσης ότι είμαι ήδη Έλληνας και το μόνο που έλειπε ήταν το διαβατήριο. Μου είπε μάλιστα αστειευόμενος: «Θα σε κάνω Έλληνα.» Και του απάντησα: «Τότε γιατί δεν το κάνεις; Δεν έχω πρόβλημα.» Και έτσι ξεκίνησε να ασχολείται με το θέμα, χωρίς να έχει ιδέα ότι θα μπορούσα να παίξω στην εθνική Ελλάδας. Όταν η εθνική ομάδα και ο τότε προπονητής, ο Γερμανός Μίχαελ Σκίμπε, έμαθαν ότι έβγαζα διαβατήριο, ήρθαν να μου μιλήσουν και μου πρότειναν να εκπροσωπήσω την Ελλάδα. Έτσι έγινε. Τότε, τόσο ο σύλλογος όσο και εγώ είχαμε ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία».
Πρώτη φορά με την Εθνική το 2017, όχι στα φιλικά της Αυστραλίας όπως ήθελαν, αλλά κόντρα στο Βέλγιο. Η FIFA δεν άφησε νωρίτερα χωρίς διαβατήριο.
Πρώτη κλήση το 2017;
«Η Εθνική ήθελε να παίξω πρώτα στα φιλικά στην Αυστραλία, αλλά η UEFA ή η FIFA δεν το επέτρεψαν τότε, επειδή δεν είχα ακόμη το διαβατήριο, αν και ήταν σχεδόν έτοιμο. Δεν με άφησαν… Έτσι, η πρώτη μου διεθνής παρουσία ήταν απέναντι στο Βέλγιο».
Τώρα ως σκάουτερ, βλέπει το scouting σαν πρώτο βήμα προς διευθυντή. Κάνει μάθημα UEFA και μαθαίνει πλάι στους αποφασίζοντες, χωρίς βιασύνη για μεγάλο ρόλο.
Μόλις κρέμασε τα παπούτσια του την περασμένη σεζόν, ο Ζέκα έκανε αμέσως το άλμα στη δομή του Παναθηναϊκού, όπου εργάζεται ως σκάουτερ. Ήταν κάτι που ήθελε εδώ και καιρό;
«Ήξερα ότι ήθελα να είμαι μέσα στο ποδόσφαιρο. Ήξερα ότι ήθελα να ξεκινήσω στον Παναθηναϊκό, αλλά δεν είχα στο μυαλό μου συγκεκριμένη θέση. Στο μέλλον, θέλω να γίνω αθλητικός διευθυντής. Αυτή τη στιγμή παρακολουθώ το πρόγραμμα UEFA MIP [Master for International Players] και προετοιμάζομαι για αυτό εδώ και δύο χρόνια. Στο μεταξύ, έπρεπε να ξεκινήσω από κάπου. Φυσικά, δεν θα μπορούσα να γίνω αθλητικός διευθυντής του Παναθηναϊκού μόλις τέσσερις μήνες μετά την απόσυρσή μου. Θα μπορούσα, αλλά δεν ήταν κάτι που επιθυμούσα. Ειλικρινά, δεν ήμουν έτοιμος για έναν τόσο μεγάλο ρόλο, με τόση ευθύνη. Ο σύλλογος κι εγώ σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλό να μάθω πρώτα το κομμάτι του scouting, να είμαι κοντά στον αθλητικό διευθυντή και στους ανθρώπους που παίρνουν αποφάσεις, ώστε να προετοιμαστώ για το μέλλον».
Εκτός γηπέδου είναι δυσκολότερα, λένε. Ο Ζέκα συμφωνεί, αφού δεν έχει εμπειρία από διοίκηση, μόνο από προπόνηση και ματς από τα 18.
Είναι πιο απαιτητικό να είσαι ποδοσφαιριστής ή να έχεις τέτοιους ρόλους εκτός γηπέδου;
«Νομίζω ότι είναι πιο δύσκολο εκτός των γραμμών. Προετοιμαζόμουν να παίξω ποδόσφαιρο από τα 18 μου, κι αυτό έγινε κάτι φυσικό. Δεν σκέφτεσαι πολλά πέρα από προπόνηση και παιχνίδι. Τώρα, μπαίνω σε έναν κόσμο για τον οποίο δεν έχω προετοιμαστεί ποτέ. Δεν είχα πραγματική επαφή με αυτόν, ούτε σπουδάσει κάτι ανάλογο. Είναι πιο δύσκολο γιατί δεν το έχω συνηθίσει — είναι νέος ρόλος. Προετοιμάζομαι και σπουδάζω για το μέλλον. Όπως σε όλα στη ζωή, πρέπει να ζήσεις την κατάσταση για να γίνεις μια μέρα αθλητικός διευθυντής. Αυτό κάνω, βήμα-βήμα. Ξεκινώντας πιο χαμηλά και, όταν έχω την ευκαιρία να αναλάβω άλλες λειτουργίες, να είμαι πιο έτοιμος και να μην κάνω τόσα λάθη όσα θα έκανα αν άρχιζα τώρα».
Στον Παναθηναϊκό έχει παίξει 273 φορές, πέμπτος στην ιστορία. Αυτό τον κράτησε κοντά, νιώθοντας αγάπη από τον κόσμο.
Έχεις χαρακτηριστεί είδωλο στον Παναθηναϊκό, όντας ο πέμπτος παίκτης με τις περισσότερες συμμετοχές (273) στην ιστορία του συλλόγου. Αυτό βοήθησε να παραμείνεις στο κλαμπ;
«Στο τέλος, όλοι οι παίκτες θέλουν αναγνώριση και αγάπη. Αν νιώθεις καλά, άνετα και αγαπητός, είναι δύσκολο να πάρεις την απόφαση να φύγεις. Εγώ τα είχα όλα αυτά στον Παναθηναϊκό. Αυτό που ήθελα ήταν να συνεχίσω εδώ και να γίνω ένας από τους θρύλους του συλλόγου. Ακόμα κι έτσι, δεν πιστεύω ότι είμαι. Έπαιξα σε πολλά παιχνίδια και έκανα πολλά για τον σύλλογο, αλλά από πλευράς τίτλων είμαι πίσω από πολλούς άλλους. Το να είσαι θρύλος σημαίνει να έχεις κερδίσει τίτλους… Στις μέρες μας, είναι πολύ δύσκολο ένας παίκτης να μείνει τόσα χρόνια σε έναν σύλλογο και να παίξω τόσα παιχνίδια».
Για τον Ρούι Βιτόρια, που έφυγε νωρίς φέτος, ο Ζέκα θυμάται καλά τη συνεργασία. Δεν ήταν εκεί όταν έγινε η αλλαγή, αλλά εκτιμάει τον προπονητή.
Και για τον Ρούι Βιτόρια; Κάποτε θεωρούνταν ήρωας, αλλά απογοήτευσε στην αρχή της νέας σεζόν. Έλειψε υπομονή από τη διοίκηση του Παναθηναϊκού;
«Ο σύλλογος είναι πολύ μεγάλος εδώ στην Ελλάδα. Όταν τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που πρέπει, γίνεται αλλαγή προπονητή. Έτσι λειτουργούν τα πράγματα… Δεν ήμουν στον σύλλογο εκείνη την περίοδο. Επέστρεψα αφού είχε φύγει. Είναι ένας προπονητής με τον οποίο έχω πολύ καλή σχέση, όπως και με τους βοηθούς του. Δεν ήξερα τι γινόταν εδώ ή ποιο ήταν το κλίμα στην ομάδα, με τον ιδιοκτήτη, τη διοίκηση… Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι ήταν μεγάλη μου χαρά να δουλέψω μαζί του. Απόλαυσα πραγματικά τον χρόνο που περάσαμε».
Το μεγάλο όνειρο μένει το πρωτάθλημα με τον Παναθηναϊκό, από όπου θέση και να ‘ναι. Δεν γίνεται πια Euro ή Μουντιάλ ως παίκτης, μα από μέσα μπορεί.
Έχεις όνειρα που θέλει ακόμα να πραγματοποιήσεις στο ποδόσφαιρο μέσα από αυτούς τους νέους ρόλους;
«Αυτό που σκέφτομαι αμέσως είναι να κατακτήσω το πρωτάθλημα με τον Παναθηναϊκό. Αυτό μου έλειψε στην καριέρα μου. Μου έλειψε να παίξω σε Euro και σε Μουντιάλ, αλλά αυτό δεν μπορεί να συμβεί πια. Μόνο αν έχω μια θέση σε εθνική ομάδα. Αυτό που θέλω πραγματικά ήταν να γίνω πρωταθλητής με τον Παναθηναϊκό».