Η παρουσία του Ολυμπιονίκη Πύρρου Δήμα στην πρεμιέρα της τηλεοπτικής εκπομπής “Cash or Trash”, όπου πούλησε την Ολυμπιακή δάδα του από το Λονδίνο του 2012 για φιλανθρωπικό σκοπό, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και έθεσε στο επίκεντρο τον διάλογο περί της εμπορευματοποίησης των Ολυμπιακών συμβόλων.
Η κίνηση του Πύρρου Δήμα και ο φιλανθρωπικός της χαρακτήρας
Ο κορυφαίος Έλληνας αρσιβαρίστας, Πύρρος Δήμας, πρωταγωνίστησε στην πρεμιέρα του “Cash or Trash” με μια κίνηση που αρχικά φάνηκε να έχει εξολοκλήρου φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Παρουσίασε την Ολυμπιακή δάδα με την οποία παρέδωσε την ιερή φλόγα στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο το 2012, ως μέρος της λαμπαδηδρομίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Η δάδα πωλήθηκε έναντι του ποσού των 10.200 ευρώ, με τα χρήματα να διατίθενται εξ ολοκλήρου στα Παιδικά Χωριά SOS, έναν οργανισμό με σημαντικό κοινωνικό έργο στην Ελλάδα.
Η αντίδραση της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής
Παρά τον ευγενή σκοπό, η ενέργεια του Πύρρου Δήμα πυροδότησε άμεσα την αντίδραση της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (ΕΟΕ). Η ΕΟΕ, ως θεματοφύλακας των Ολυμπιακών αξιών και συμβόλων εντός της ελληνικής επικράτειας, εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά της μέσω επίσημης επιστολής προς τον τηλεοπτικό σταθμό που φιλοξένησε την εκπομπή. Η επιστολή υπογράμμισε την πάγια θέση της Επιτροπής:
«Η χρήση της Ολυμπιακής δάδας για σκοπούς προώθησης, διαφήμισης ή εμπορευματοποίησης, πέραν του ιστορικού και συμβολικού της χαρακτήρα, αντίκειται στις αρχές που διέπουν το Ολυμπιακό Κίνημα. Αν και αναγνωρίζεται η σπουδαία προσωπικότητα του Πύρρου Δήμα ως εθνικού προτύπου και η πρόθεση του, καθώς η δημοπρασία είχε ως στόχο το ποσό να δωριστεί προς τα Παιδικά Χωριά SOS, η σύνδεση της παρουσίας του με την εμπορική προβολή της δάδας χαρακτηρίζεται άστοχη».
Η ΕΟΕ, στη σκιά των Ολυμπιακών Αρχών και του χάρτη, ο οποίος κατοχυρώνει ρητά την προστασία των Ολυμπιακών συμβόλων από εμπορική εκμετάλλευση, ζήτησε από τον τηλεοπτικό σταθμό να μη προβληθεί ξανά η Ολυμπιακή Δάδα ή άλλα Ολυμπιακά σύμβολα σε πλαίσιο που θα μπορούσε να εκληφθεί ως εμπορική χρήση. Σκοπός είναι «να διαφυλαχθεί και η ακεραιότητα του Ολυμπιακού Κινήματος», ενώ η επιστολή κατέληγε με την ρητή επισήμανση ότι η ΕΟΕ «επιφυλάσσεται, ρητώς, παντός νομίμου δικαιώματός της».
Ολυμπιακά Σύμβολα και Εμπορευματοποίηση: Μια διαρκής συζήτηση
Το περιστατικό αναδεικνύει για ακόμα μία φορά τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της αναγνώρισης της Ολυμπιακής κληρονομιάς, του φιλανθρωπικού έργου και των αυστηρών κανονισμών που διέπουν τη χρήση των Ολυμπιακών συμβόλων. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) και οι εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε θέματα που άπτονται της εμπορευματοποίησης, καθώς στόχος είναι η διατήρηση της ακεραιότητας, της μοναδικότητας και του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του Ολυμπιακού Ιδεώδους. Οι δάδες, ως φορείς της Ολυμπιακής Φλόγας, φέρουν τεράστιο συμβολισμό και η πώλησή τους, ακόμα και για φιλανθρωπικούς σκοπούς, μπορεί να παρερμηνευθεί ή να δημιουργήσει προηγούμενα.
Η κίνηση του Πύρρου Δήμα, παρά την αναγνωρισμένη πρόθεση του να βοηθήσει, τίθεται υπό το πρίσμα της Ολυμπιακής Χάρτας, η οποία ορίζει σαφώς τους όρους χρήσης και προστασίας των συμβόλων. Η συζήτηση αυτή δεν είναι νέα, καθώς κατά καιρούς έχουν προκύψει παρόμοια ζητήματα σχετικά με τη χρήση Ολυμπιακών λογοτύπων, μασκότ ή ακόμα και της ίδιας της Ολυμπιακής φλόγας σε εμπορικά πλαίσια. Η αρχή της μη εμπορευματοποίησης αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του σύγχρονου Ολυμπισμού, διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του Κινήματος από εμπορικά συμφέροντα.
Επιπτώσεις και Προοπτικές
Η στάση της ΕΟΕ αναμένεται να αποτελέσει ένα ισχυρό μήνυμα τόσο προς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης όσο και προς αθλητές και φορείς που ενδεχομένως να επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν Ολυμπιακά σύμβολα σε μελλοντικές ενέργειες. Η επιστολή της ΕΟΕ, η οποία δεν αποκλείει νομικές ενέργειες, καταδεικνύει τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται το ζήτημα της προστασίας της Ολυμπιακής κληρονομιάς. Το συμβάν υπενθυμίζει τη σημασία της ενημέρωσης και της τήρησης των κανονισμών, ακόμα και όταν οι προθέσεις είναι αγαθές, προκειμένου να διαφυλαχθεί ο ιστορικός και συμβολικός χαρακτήρας των Ολυμπιακών Αγώνων.