Σε μια εποχή που τα ανθρώπινα δικαιώματα τίθενται συχνά στο προσκήνιο, η κατάσταση στο Αφγανιστάν παραμένει ένα μελανό σημείο, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση των γυναικών και των κοριτσιών. Η πρόσφατη παρέμβαση της ευρωβουλευτή της ΝΔ, Ελεονώρας Μελέτη, στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, επαναφέρει το θέμα με δραματικό τρόπο, αναδεικνύοντας όχι μόνο την απάνθρωπη καταπίεση του καθεστώτος των Ταλιμπάν, αλλά και την ανεπαρκή, όπως τονίζει, διεθνή απόκριση.

Οι Γυναίκες στο Αφγανιστάν: Ένα Διπλό Δράμα

Η παρέμβαση της Ελεονώρας Μελέτη εστιάζει στην τραγική μοίρα των γυναικών και των κοριτσιών στο Αφγανιστάν, υπογραμμίζοντας τις πολλαπλές διαστάσεις της καταπίεσης που βιώνουν. Το δράμα εντείνεται όταν ακόμη και μπροστά σε φυσικές καταστροφές, όπως ο πρόσφατος σεισμός των 6.2 Ρίχτερ στις 31 Αυγούστου, η πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια γίνεται αδύνατη.

• Απαγόρευση Βοήθειας: Μετά τον σεισμό, που κόστισε τη ζωή σε πάνω από 6.000 ανθρώπους, κυρίως γυναίκες και κορίτσια, το καθεστώς των Ταλιμπάν εμποδίζει την παροχή κρίσιμης βοήθειας σε αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες.
• Στέρηση Θεμελιωδών Δικαιωμάτων: Οι γυναίκες στερούνται το δικαίωμα στη μόρφωση, την ελευθερία του λόγου, την εργασία και γενικότερα τη δημόσια ζωή. Ακόμη και οι ανήλικες κοπέλες εξαναγκάζονται σε γάμους από την ηλικία των 9 ετών, ενώ απαγορεύεται να μιλούν ή να τραγουδούν σε δημόσιους χώρους.
• Απουσία Διεθνούς Κινητοποίησης: Η ευρωβουλευτής έθεσε το κρίσιμο ερώτημα: «εμείς τι κάνουμε;», τονίζοντας την απουσία ουσιαστικής διεθνούς κινητοποίησης, πέρα από τις συνήθεις καταδίκες και κυρώσεις.

Η Διεθνής Κοινότητα και το Δίλημμα των Ταλιμπάν

Ως εισηγήτρια του ΕΛΚ για την ευρωπαϊκή πολιτική ανθρωπιστικής βοήθειας σε περιοχές κρίσεων, η Ελεονώρα Μελέτη ανέδειξε το παράδοξο της διεθνούς κοινότητας. Παρόλο που οι Ταλιμπάν δεν έχουν αναγνωριστεί επισήμως ως νόμιμη κυβέρνηση, η πραγματικότητα της επιρροής τους απαιτεί μια στρατηγική προσέγγιση.

• Ανεπαρκείς Κυρώσεις: Παρά τις συνεχείς καταδίκες και τις επιβολές κυρώσεων, η κατάσταση των γυναικών στο Αφγανιστάν δεν έχει βελτιωθεί ουσιαστικά.
• Το Δίλημμα της «Ελεγχόμενης Συνεργασίας»: Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για αποτελεσματικότητα, υπάρχει η συζήτηση για μια «ελεγχόμενη συνεργασία» με τους Ταλιμπάν. Ωστόσο, η Μελέτη υπογραμμίζει αυστηρά ότι τέτοια συνεργασία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να σηματοδοτήσει αναγνώριση του καθεστώτος, αλλά να αποτελέσει μια στρατηγική προσπάθεια για ένα πιο ειρηνικό Αφγανιστάν.
• «Δεν γίνεται να υπάρξει ειρήνη εκεί που δεν υπάρχουν γυναίκες»: Η χαρακτηριστική αυτή φράση της ευρωβουλευτή συνοψίζει την επιτακτική ανάγκη να συμπεριληφθούν οι γυναίκες σε κάθε προσπάθεια για ειρήνη και σταθερότητα.

Ανάλυση: Ιστορικό Πλαίσιο και Μελλοντικές Προκλήσεις

Η κατάσταση στο Αφγανιστάν, ιδιαίτερα μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία το 2021, αποτελεί μία οπισθοδρόμηση δεκαετιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών. Οι περιορισμοί που επιβάλλονται δεν είναι απλώς κοινωνικοί, αλλά συστηματικοί και βαθιά ριζωμένοι σε μία ακραία ερμηνεία της θρησκείας και του νόμου.

Η διεθνής κοινότητα βρίσκεται ενώπιον ενός δύσκολου διλήμματος: πώς να παράσχει βοήθεια στον πληθυσμό χωρίς να νομιμοποιεί ένα καταπιεστικό καθεστώς. Η πρόταση για «ελεγχόμενη συνεργασία» αντικατοπτρίζει την αδυναμία άμεσης παρέμβασης και την ανάγκη για pragmatismo, αλλά κινδυνεύει να ερμηνευτεί ως de facto αναγνώριση, υπονομεύοντας τις αρχές που πρεσβεύουν οι δυτικές δημοκρατίες. Το κλειδί, όπως υπογραμμίζει η Μελέτη, είναι η εύρεση λύσεων που θα οδηγούν στην κατάργηση του καθεστώτος μέσω της αποκατάστασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων των γυναικών, και όχι μιας επιφανειακής συμβίωσης.

Στην εκτίμηση του συντάκτη, η πίεση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργαστούν για μια λύση που δεν θα νομιμοποιεί αλλά θα συμβάλλει στην κατάργηση του καθεστώτος, αντανακλά μια βαθύτερη επιθυμία για δράση πέρα από τη ρητορική καταδίκη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως σημαντικός δωρητής ανθρωπιστικής βοήθειας, διαθέτει εργαλεία επιρροής, τα οποία όμως πρέπει να χρησιμοποιηθούν με στρατηγικό τρόπο για να αποφευχθεί η παγίδα της ενίσχυσης εκείνων που καταπιέζουν τον ίδιο τον πληθυσμό που υποτίθεται ότι υποστηρίζεται.