Εξελίξεις στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τις επιπτώσεις της στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Νέα Όρια Εκπομπών Διοξειδίου του Αζώτου (NO₂) από την Ε.Ε.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) θέτει νέα, αυστηρότερα όρια για το διοξείδιο του αζώτου (NO₂), προκαλώντας σημαντικές αλλαγές στην αυτοκινητοβιομηχανία. Οι νέοι αυτοί κανονισμοί αναμένεται να επηρεάσουν κυρίως τα οχήματα με κινητήρα πετρελαίου (diesel).

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αναδεικνύεται σε κρίσιμο ζήτημα για την Ε.Ε., με τη συζήτηση να επικεντρώνεται συχνά στις εκπομπές CO₂. Ωστόσο, οι νέοι κανονισμοί για το μέσο ετήσιο επίπεδο NO₂ στον αέρα των κρατών-μελών θα μπορούσαν να έχουν άμεσο αντίκτυπο, ιδίως στους ιδιοκτήτες οχημάτων diesel.

Ενώ το CO₂ θεωρείται ο κύριος παράγοντας της κλιματικής αλλαγής, το διοξείδιο του αζώτου επηρεάζει άμεσα την ποιότητα του αέρα και την δημόσια υγεία. Οι υψηλές συγκεντρώσεις NO₂ συνδέονται με αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις, καθιστώντας την ανάγκη για άμεση δράση επιτακτική.

Μείωση των Ορίων NO₂ έως το 2030

Η Ε.Ε. επιδιώκει να αναλάβει πιο αποφασιστική δράση για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Από το 2010, το όριο της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα ορίζει μια μέση ετήσια τιμή 40 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο (μg/m³). Έως το 2030, το όριο αυτό θα μειωθεί στο μισό, δηλαδή στα 20 μg/m³.

Η ρύπανση από NO₂ συνδέεται κυρίως με τους κινητήρες diesel, οι οποίοι προκαλούν τις υψηλότερες εκπομπές οξειδίων του αζώτου. Ωστόσο, και οι βενζινοκινητήρες συμβάλλουν επίσης στη ρύπανση.

Πριν από την εφαρμογή του νέου ορίου, η ευρωπαϊκή οδηγία πρέπει να ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Οι χώρες έχουν περιθώριο για το πώς και πότε θα εφαρμόσουν τις απαιτήσεις, με προθεσμία τον Δεκέμβριο του 2026.

Εφαρμογή των Νέων Ορίων και Περιβαλλοντικές Ζώνες

Από το 2030, η ανώτατη τιμή θα μειωθεί στα 20 μικρογραμμάρια NO₂ ανά κυβικό μέτρο για το ημερολογιακό έτος. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα επίπεδα των ρύπων στον αέρα δεν θα υπερβαίνουν τις ανώτατες τιμές στις περιοχές τους.

Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν θεσπιστεί περιβαλλοντικές ζώνες για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Για παράδειγμα, στη Στουτγάρδη έχει επιβληθεί από το 2019 απαγόρευση κυκλοφορίας για οχήματα με κινητήρες diesel κατηγορίας εκπομπών Euro 4 ή προηγούμενης. Αντίστοιχα μέτρα ισχύουν και στο Μόναχο από τον Φεβρουάριο του 2023.

Αποτελεσματικότητα των Μέτρων και Προκλήσεις

Παρά τις αντιδράσεις και τις οικονομικές συνέπειες, τα μέτρα αυτά κρίνονται αποτελεσματικά. Το 2024 ήταν το πρώτο έτος από το 2010 κατά το οποίο τηρήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες τιμές της ευρωπαϊκής οδηγίας για την ποιότητα του αέρα σε ολόκληρη τη Γερμανία.

Η μέση ετήσια τιμή για το διοξείδιο του αζώτου ήταν για πρώτη φορά κάτω από την επιτρεπόμενη ανώτατη τιμή των 40 μg/m³, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι για την επίτευξη των στόχων απαιτείται η σταδιακή απόσυρση των diesel οχημάτων, ενώ η ΕΕ δέχεται πιέσεις για χαλάρωση του πλαισίου.