Η κυκλοφοριακή κρίση στην Αθήνα απαιτεί νέες και τολμηρές λύσεις, με έμφαση στην ευφυή διαχείριση της συμφόρησης και την προστασία του περιβάλλοντος.
Ο ρόλος της τιμολόγησης συμφόρησης και η ανάγκη για καινοτόμες πολιτικές στην Αθήνα
Ο διακεκριμένος συγκοινωνιολόγος και καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Γιώργος Γιαννής, υπογραμμίζει πως η Αθήνα πρέπει να δρομολογήσει άμεσα τη συζήτηση για την τιμολόγηση της συμφόρησης, έναν μηχανισμό που έχει επιτύχει σημαντική βελτίωση σε πολλές ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις.
Σύμφωνα με τον κ. Γιαννή, τα ιδιωτικής χρήσης οχήματα (ΙΧ) που συντελούν στη κυκλοφοριακή συμφόρηση και την περιβαλλοντική ρύπανση, πρέπει να υποχρεωθούν να συνεισφέρουν οικονομικά, ώστε τα έσοδα να επανεπενδύονται στη βελτίωση των μέσων μαζικής μεταφοράς και των αστικών υποδομών που θα προσφέρουν πραγματική εναλλακτική στους πολίτες.
Προβλήματα και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον Δακτύλιο
Ο παρωχημένος Δακτύλιος στην Αθήνα έχει ουσιαστικά χάσει την αποτελεσματικότητά του, κυρίως λόγω της ανυπαρξίας αστυνόμευσης. Ο καθηγητής τονίζει:
- Το 30-35% των οχημάτων που κινούνται μέσα στον Δακτύλιο πιθανόν να κυκλοφορούν παράνομα ή χωρίς τις κατάλληλες άδειες.
- Η επανεφαρμογή με έξυπνο έλεγχο μέσω καμερών μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση ιδιαίτερα.
- Η εφαρμογή περιβαλλοντικών κριτηρίων για τον Δακτύλιο (π.χ. επιτρέποντας μόνο οχήματα με χαμηλές εκπομπές ρύπων) και η χρήση διαφορετικών ωραρίων για τα επαγγελματικά οχήματα αποτελούν κρίσιμες προτάσεις.
Η επιτακτική ανάγκη για βιώσιμη αστική κινητικότητα
Η συνεχής πτώση της μέσης ταχύτητας κυκλοφορίας κατά 20% από το 2021 έως το 2024 καταδεικνύει τον κίνδυνο πλήρους παράλυσης της πόλης. Αν δεν ληφθούν μέτρα, έως το 2030 οι χρόνοι μετακίνησης στα βασικά οδικά δίκτυα αναμένεται να διπλασιαστούν.
Η λύση περνά μέσα από τη στήριξη των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), την επιβολή μέτρων περιορισμού της χρήσης ΙΧ αυτοκινήτων και την ορθολογική διαχείριση δημόσιου χώρου. Σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όπου μεγάλοι χώροι απελευθερώνονται από το παρκάρισμα ΙΧ και παραχωρούνται σε πεζούς, ποδηλάτες και ΜΜΜ, η Αθήνα πρέπει να ακολουθήσει αυτό το παράδειγμα προς όφελος της ποιότητας ζωής όλων.
Η σημασία της ολοκληρωμένης μελέτης και των διεπιστημονικών προσεγγίσεων
Ο κ. Γιαννής επισημαίνει την έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων ως τροχοπέδη στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η μη καταγραφή των παράνομων σταθμεύσεων, οι μηχανισμοί ελέγχου παραβατικότητας στον Δακτύλιο και οι παραβιάσεις των λεωφορειολωρίδων καθιστούν δύσκολη τη χάραξη αποτελεσματικών πολιτικών.
Η διαφάνεια και η συλλογή δεδομένων είναι αναγκαίες για τη λήψη αποφάσεων που θα υλοποιούν πραγματική αλλαγή και θα εξασφαλίζουν βιώσιμη κινητικότητα στην Αθήνα του μέλλοντος.
Η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών πόλεων και το παράδειγμα του Λονδίνου, Μιλάνου, Στοκχόλμης
Στην Ευρώπη, πόλεις όπως το Λονδίνο, το Μιλάνο, η Στοκχόλμη και το Όσλο εφαρμόζουν με επιτυχία συστήματα τιμολόγησης συμφόρησης που έχουν μειώσει την κίνηση, βελτιώσει την ποιότητα αέρα και ενίσχυση των ΜΜΜ.
Παρά την αρχική αντίδραση που παρουσιάζουν οι κάτοικοι, αυτές οι πρωτοβουλίες δίνουν ισχυρή φωνή στους πεζούς, τους ποδηλάτες και τους χρήστες των ΜΜΜ, προωθώντας ένα πιο δίκαιο και βιώσιμο μοντέλο διαχείρισης του δημόσιου χώρου, όπου τα ΙΧ δεν έχουν πλέον προτεραιότητα.
Ανάγκη διαλόγου, επιστημονικής καθοδήγησης και κοινωνικής συναίνεσης
Για την ουσιαστική βελτίωση της αυτής της κατάστασης, επιβάλλεται μία ανοικτή και τεκμηριωμένη συζήτηση ανάμεσα σε επιστήμονες, δημοσιογράφους, την Πολιτεία και την κοινωνία. Η πρόκληση είναι να αποφασίσουμε αν θέλουμε να διατηρήσουμε ένα ασταθές κυκλοφοριακό περιβάλλον με αδιάκοπη χρήση ΙΧ, ή αν θα στρέψουμε τους πόρους και τις πολιτικές μας υπέρ των μέσων μαζικής μεταφοράς και της βιώσιμης κινητικότητας.
Μόνο με τέτοιο πνεύμα συνεργασίας και διαρκή παρακολούθηση των αποτελεσμάτων, η Αθήνα θα καταφέρει να ξεπεράσει την κρίση της κυκλοφορίας και να αποκτήσει μία λειτουργική, καθαρή και φιλική προς τον πολίτη αστική ταυτότητα.